عاملان حادثه هفت تیر

سؤال

عاملان واقعه هفت تیر چگونه به وقوع پیوست؟

معرفی

@واقعه هفت تیر: انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی که به رخداد هفتم تیر شهرت دارد، عملیات تروریستی در انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی واقع در خیابان سرچشمه تهران بود. این حادثه که در شبانگاه هفت تیر ۱۳۶۰ش به وقوع پیوست، منجر به شهادت سید محمد بهشتی دبیر کل حزب و رئیس دیوان عالی کشور و همچنین هفتاد و دو نفر از مقامات و چهره‌های برجسته سیاسی شد. در این حادثه ۲۶ نفر نیز زخمی شدند.

حزب جمهوری اسلامی طبق برنامه هفتگی خود جلسه‌ای با موضوع تورم و همچنین انتخابات آینده ریاست جمهوری در سالن اجتماعات دفتر مرکزی حزب برگزار کرد که پس از سخنرانی اولیه سید محمد بهشتی دو بمب بسیار قوی که در سطل زباله نزدیک سالن اصلی حزب کار گذاشته شده بود، منفجر شد و قسمت‌هایی از ساختمان فرو ریخت.

گفته شده است فاجعه هفتم تیر به عنوان یکی از بزرگترین و بی‌سابقه‌ترین اقدامات تروریستی بعد از انقلاب اسلامی ایران در یکی از حساس‌ترین و خطرناک‌ترین مراحل جمهوری اسلامی شکل گرفت و یکی از سخت‌ترین ضربه‌ها را به نظام نوپای اسلامی وارد کرد. این حادثه شش روز پس از عزل بنی‌صدر رئیس جمهور وقت و یک روز پس از ترور نافرجام آیت‌الله خامنه‌ای در مسجد ابوذر تهران رخ داد.

امام خمینی به مناسبت واقعه هفتم تیر در محکومیت این اقدام پیامی صادر کرد. وی این حادثه را فاجعه‌ای بزرگ برای ملت ایران قلمداد کرد که سبب از دست رفتن ۷۲ تن بی‌گناه، به عدد شهدای کربلا شد. امام خمینی در سخنرانی روز هشتم تیر، بهشتی را مظلوم، متعهد، مجتهد و علاقه‌مند به اسلام و ملت قلمداد کرد.

این روز در تقویم جمهوری اسلامی ایران به روز قوه قضائیه شهرت دارد. و از ۳۱ خرداد تا هفتم تیر، هفته گرامیداشت قوه قضائیه نامگذاری شده است.

عاملان حادثه

گفته شده است عامل انفجار هفتم تیر یکی از عناصر نفوذی سازمان مجاهدین خلق به نام محمدرضا کلاهی ملقب به نام سازمانی کریم رادیو بود. هویت بمب‌گذار بعد از یک هفته شناسایی شد و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی اطلاعیه‌ای با اعلام مشخصات وی، مردم را به همکاری برای دستگیری او دعوت کرد.

کلاهی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سازمان مجاهدین خلق پیوسته بود، با نفوذ به کمیته انقلاب اسلامی، به عضویت کمیته در آمد و پس از مدتی پاسدار کمیته در خیابان پاستور گردید. کلاهی با هدایت سازمان مجاهدین به داخل حزب جمهوری اسلامی راه پیدا کرد و با ارتقا در این حزب، مسئول دعوت برای کنفرانس‌ها و جلسات و همچنین مسئول حفاظت حزب شد. گفته شده است که او قبل از انفجار برای حضور حداکثری همه اعضای شورای مرکزی اصرار زیادی داشت. وی کیف دستی حامل بمب را به داخل جلسه انتقال داد و یکی از بمب‌ها را زیر تریبون و بمب دیگری را در کنار یکی از ستون‌های سالن کار گذاشت و دقایقی قبل از انفجار از ساختمان حزب خارج شد.

محمدرضا کلاهی پس از عملیات از طریق مرزهای غربی به عراق منتقل گردید و پس از مدتی به آلمان یا فرانسه رفت. و سرانجام در سال ۱۳۹۴ش در هلند ترور شد. گفته شده است که حذف کلاهی توسط منافین صورت گرفت.

اعتراف تلویحی سازمان مجاهدین

سازمان مجاهدین خلق پس از عزل بنی‌صدر طی بیانیه‌ای اعلام کرد که فعالیت‌های خود را در فاز نظامی دنبال خواهد کرد. این سازمان فعالیت‌های گسترده‌ای در ایران، علیه مسئولین و مردم عادی انجام داد؛ اما به علت برخی از ملاحظات ازجمله جلوگیری از تبعات حقوقی و ابعاد و آثار گسترده داخلی و بین‌المللی، مسئولیت انفجار را صریحا به عهده نگرفت؛ اما به صورت تلویحی و با کنایه آن را به خود نسبت می‌داد.

اعترافات گوناگونی از اعضای اصلی سازمان وجود دارد؛ چنانکه طبق اعتراف سعید شاهسوندی عضو سابق کمیته مرکزی سازمان مجاهدین، این انفجار اولین و بزرگترین عمل مسلحانه بود که توسط سازمان طراحی و اجرا شد. گفته شده است مدیریت ستاد عملیات ترور توسط بنی‌صدر، رجوی و تعدادی از اعضای رده بالای منافقین اداره شد.

برخی معتقدند که مسئولیت حادثه تنها متوجه مجاهدین خلق نبوده و عناصری دیگری که به کمک سرویس‌های جاسوسی غربی و اسرائیلی بمب را به داخل ایران منتقل کرده‌اند در این کار مشارکت داشتند. علی فراستی از اعضای قدیمی و جدا شده سازمان در بیان چگونگی اقدام سازمان به انفجار هفتم تیر، شوروی را پشتیبانی این عملیات معرفی کرد.

در گزارش وزارت خارجه آمریکا درباره سازمان مجاهدین خلق که در سال ۱۳۷۳ش انتشار یافت، صراحتا مسئول انفجار هفتم تیر را سازمان مجاهدین خلق عنوان کرد.