«اول المسلمین» بودن پیامبر اسلام(ص)
قرآن از زبان پیامبر(ص) می‌فرماید: «انا اول المسلمین»، در حالی که قبل از پیامبر هم مسلمانانی، مانند پیامبران بوده‌اند، این اختلاف چگونه توجیه می‌شود؟
پیامبراسلام(ص) براساس آیات قرآن، خود را «اولین مسلمان» دانسته و این تعبیر چنین معنا شده که پیامبر از لحاظ مقام و منزلت، در جایگاه اولین مسلمان است. براساس نقلِ قرآن، حضرت محمد(ص) خود را اول المسلمین می‌نامد و این تعبیر به معنای تقدم زمانی نیست؛ زیرا پیامبران پیشین نیز مسلمان توصیف شده‌اند. اول المسلمین به معنای تقدم رتبه و درجه است.
برخی این تعبیر را به این معنا گرفته‌اند که این توصیف به معنای اولین مسلمان بودن در امت خود پیامبر است. برخی دیگر معتقدند تعابیر «مسلمین» و «تسلیم» برای پیامبران پیشین،براساس معنای لغوی است که در برابر خداوند تسلیم هستند. اما نسبت این کلمه به پیامبر(ص)، معنای اصطلاحی آن و اعتقاد به دین اسلام است.
متن آیه
| ﴿ | لَا شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ
او را شريكى نيست. به من چنين امر شده است، و من نخستين مسلمانم. انعام:۱۶۳ |
﴾ |
مسلمان بودن پیامبران پیشین
در قرآن کسانی پیش از پیامبر(ص) هستند که مسلمان شناخته می‌شوند. حضرت نوح(ع) می‌فرماید: ﴿وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ؛ و من مأمور شده‌ام كه از تسليم‌شدگان باشم.﴾(یونس:۷۲) و حضرت ابراهیم(ع) می‌گوید من تسلیم پروردگار جهانیان شدم.[۱] و درباره حضرت لوط(ع)[۲] حضرت یوسف(ع)،[۳] و حضرت سلیمان(ع) و ملکه سبأ[۴] هم آمده است.
اول المسلمین بودن پیامبر و ارتباط با مسلمانی پیامبران پیشین
در قرآن تنها کسی که به «أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» توصيف شده، پیامبر اسلام(ص) است كه در آيه ۱۶۳ سوره انعام و آیه ۱۲ سوره زمر آمده است. مفسران معتقد هستند جمله «وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» دلالت دارد بر اينكه مقصود از «اول»، اول بودن به جهت درجه و افضلیت است و مقام آن حضرت از همه مسلمانان و انبیا دیگر برتر است.[۵] تعبير اول المسلمین تنها برای حضرت محمد(ص) استفاده شده و ساير انبياء به عنوان (من المسلمين؛ از مسلمانان) توصيف شده‌اند. اين را نشانه اولويت و بالاتر بودن رتبه معنوى پیامبر دانسته‌اند.[۶]
علامه طباطبایی و آیت‌الله مکارم شیرازی از مفسران شیعه این احتمال را مطرح کرده اند که معنای «مسلم» برای دیگر پیامبران، کسی است که در برابر فرمان خدا تسلیم است و این معنا درباره همه پیامبران الهی و امت‌های مؤمن آنها استفاده می‌شود. اما اولین مسلمان بودن پیامبر معنای اصطلاحی اسلام است که دین اسلام را در بر می‌گیرد.[۷]
برخی مفسران احتمال داده‌اند که «اول مسلمین» در میان امت پیامبر بوده باشد.[۸]
منابع
- ↑ سوره بقره آیه ۱۲۸ و ۱۳۱.
- ↑ سوره ذاریات آیه ۳۶.
- ↑ سوره یوسف آیه ۱۰۱.
- ↑ سوره نمل آیه ۴۴.
- ↑ علامه طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ج۷، ص ۵۴۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، ياد معاد، ص۳۱.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۶، ص۶۱؛ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۷، ص۳۹۴.
- ↑ قرشی، سید علی اکبر،، تفسير احسن‌الحديث، ج۳، ص۳۵۵.