تدبر در قرآن

نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۲ توسط A.rezapour (بحث | مشارکت‌ها)
سؤال

تفکّر و تدبّر در آیات قرآن چگونه و به چه معنایی است؟ در صورتی که وقتی کسی معلوماتی نسبت به آیات قرآن ندارد، چطور باید در قرآن تدبر کند؟


تعریف تفکر و تدبر

فکر در لغت به معنای اندیشه، تأمل، اعمال نظر و تدبّر است.[۱] در تعریف اصطلاحی فکر آمده است: «فکر یا اندیشه، اجرای عملیّات عقلی در معلومات، برای دستیابی به مطلوب است.»[۲]

تفکر در آیات و باطن قرآن

آیه ۸۲ نساء. آیه ۲۹ ص. آیه ۲۴ محمد.

شرط تدبر

تفکّر و تدبّر در باطن قرآن کریم و دست یافتن به لایه‌های درونی آن، کار عموم نیست. تفکّر و تدبّر در این عرصه و فضای معنوی قرآن کریم، کار کارشناسان و متخصصان و راسخان در علم است.[۳] در این صورت فردی که می‌خواهد در قرآن تفکّر و تدبّر نماید باید از علوم پایه از جمله فراگیری علم لغت، ادبیات عرب، علم قرائت، فراگیری اصول فقه، فراگیری اسباب نزول و شأن نزول، ناسخ و منسوخ، فراگیری علم فقه، مجمل و مبین، فراگیری آیات محکم و متشابه، عام و خاص، مطلق و مقیّد، مفهوم و منطوق، حقیقت و مجاز، فراگیری تشبیه‌ها و استعاره‌های قرآنی، تسلط بر روایات و …، از جمله علوم پایه و پیرامونی هستند که فرد را در تفکّر و تدبّر درست در قرآن کریم یاری می‌دهند.[۴]

با فراگیری این علوم و جهت روشن شدن معانی قرآن کریم، اوّل باید از خود قرآن و در مرحله ثانی از سنت معصومین و سپس از عقل برهانی و قلب سلیم بهره گرفت تا بتوان به معانی پنهان قرآن کریم و لایه‌های درونی آن دست یافت.[۵]




مطالعه بیشتر

۱. کتاب قرآن در قرآن، تفسیر موضوعی، ج۱، اثر استاد جوادی آملی.


منابع

  1. قرشی، سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، تهران: دارالکتب الاسلامیه، هشتم، ۱۳۶۱، ص۱۹۹.
  2. مظفر، محمدرضا، المنطق، ترجمه علی شیروانی، قم: دارالعلم، دوازدهم، ۱۳۸۲، ص۳۹.
  3. آل عمران: ۳/۷.
  4. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمه مهدی حائری قزوینی، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم، ۱۳۸۰، ص۵۷۰–۵۷۱.
  5. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، انتشارات اسراء، چاپ اول، ۱۳۷۸، ج۱، ص۵۷.