انواع خودشناسی

سؤال

انواع خودشناسی کدام‌اند؟

برای خودشناسی، انواع گوناگونی ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:

• خودشناسی نوعی (فلسفی)؛ به معنای شناخت حقیقتِ نَفْسِ انسانی، که در مباحث مربوط به معرفت نفس مورد بحث قرار گرفته است.
• خودشناسی اخلاقی؛ به معنای شناخت خود از نظر استعدادها و ویژگی‌های اخلاقی است.
• خودشناسی جنسیتی؛ به معنای شناخت خود از نظر استعدادهای خاصی که به هر یک از دو جنس مرد و زن اختصاص دارد.
• خودشناسی فطری (علم حضوری)؛ به معنای آگاهی انسان نسبت به ذات خود که از جنس علم حضوری بوده و مقدمه خودسازی است.
• خودشناسی انسانی؛ که به معنای آگاهی به خود در رابطه با همه انسان‌ها است. خودآگاهی انسانی، بر این اصل استوار است که انسان‌ها یک واحد واقعی به شمار می‌روند و از یک وجدان مشترک انسانی بهره‌مندند. این خودشناسی باعث می‌شود انسان درد دیگران را مانند درد خودش بداند.
• خودشناسی عارفانه؛ که به معنای آگاهی به خود در رابطه انسان با خدا است. عارفان خودشناسی را، رسیدن به این شناخت دانسته‌اند که خداوند اصل و انسان‌ها فرع او هستند و روح انسان‌ها مَظهری از او است که البته نقدهای بسیاری بر آن وارد است. از دیدگاه عرفان، انسان تنها هنگامی به خودشناسی می‌رسد، که از خود فانی شده و دلبستگی‌های دنیایی را از بین ببرد.
• خودشناسی فیزیولوژی؛ به معنای شناخت اندام‌های بدن و چگونگی کار آنها که در علم فیزیولوژی از آن بحث می‌شود.
• خودشناسی روان شناختی؛ که شناخت روان و نیروهای درونی انسان و احساسات و فعل و انفعالات روانی است.

جستارهای وابسته

• تعریف خودشناسی
• فایده‌های خودشناسی

مطالعه بیشتر

• به سوی خودسازی، محمدتقی مصباح یزدی، قم مؤسسه امام خمینی.
• خودشناسی برای خودسازی، محمدتقی مصباح یزدی، مؤسسه در راه حق.