محل سکونت اصحاب مدین
اصحاب مدین (که در قرآن به آن اشاره شده) در کجا ساکن و در چه کشوری بوده‌اند؟
کلمه «مدین» در قرآن در ده مورد آمده است که عبارتند از: سوره اعراف آیه ۸۵، سوره توبه آیه ۷۰، سوره هود آیه ۸۴ و ۹۵، سوره طه آیه ۴۰، سوره حج آیه ۴۴، سوره قصص آیه‌های ۲۲ و ۲۳ و ۴۵، سوره عنکبوت آیه ۳۶.[۱]
از این آیات فهمیده می‌شود که حضرت شعیب(ع) پیامبر منطقه مدین بود و مردم آنجا از فرزندان حضرت اسماعیل(ع) بودند که با کشور مصر و لبنان و فلسطین به تجارت مشغول بودند.[۲] میان آن‌ها بت‌پرستی و تقلب و کم‌فروشی رایج بود و چون به نصایح حضرت شعیب(ع) گوش نکردند، بر اثر صیحه آسمانی (احتمالاً صاعقه) در خانه‌های خود جان دادند، بگونه‌ای که انگار اصلاً ساکن آنجا نبودند.[۳]
نظرهای مختلفی در مورد این مکان وجود دارد. به عنوان مثال در کتاب «مراصد الاطلاع» آمده: مدین کنار دریای قلزم روبروی تبوک و از تبوک تا دریا، شش منزل فاصله بود. بعضی گفته‌اند: این شهر در هشت منزلی مصر بوده و از قلمرو فرعونیان خارج بوده است.[۴] و همچنین فخر رازی و طبرسی گفته‌اند: مدین نام یکی از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) بود و چون فرزندان حضرت ابراهیم(ع)، در سرزمینی در طریق شام سکونت داشتند به نام مدین معروف شد.[۵] و بعضی از جغرافی‌دانان نام مدین را بر مردی اطلاق کردند که میان خلیج عقبه تا کوه سینا زندگی می‌کردند که شهری است در جنوب غربی اردن، در شرق خلیج عقبه.[۶] در قاموس کتاب مقدس نام آن را مدیان گفته‌اند و نقل کرده‌اند که زمین مدیان از خلیج عقبه تا به مرآب و کوه سینا امتداد داشت و به قول بعضی از شبه جزیره سینا تا فرات امتداد داشت.[۷]
طبق سوره قصص آیه ۲۵ مدین جزء مصر نبوده چون زمانی که حضرت موسی(ع) از مصر به مدینه رفت حضرت شعیب(ع) به موسی(ع) گفت: ﴿مترس، از قوم ستمکاران خلاص شدی﴾ و در فرهنگ قصص قرآن نیز آمده است: «این شهر در شرق عقبه بوده است و نام آن شهر اکنون معان است که مرکز یکی از استان‌های اردن است و شاید «معان» همان «مدین» سابق باشد.[۸]
مطالعه بیشتر
۱. قاموس قرآن، سید علی اکبر قرشی، ج۷.
۲. تفسیر نمونه، ج۱۶.
۳. تفسیر المیزان، ج۱۶، مراجعه شود.
منابع
- ↑ عبدالباقی، محمد فؤاد، کتاب المعجم المفهرس، قاهره، دارالکتب المصریه، ۱۳۶۴، ص۶۶۳.
- ↑ شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه، مشهد، قدس رضوی، ۱۳۷۷، ج۴، ص۲۶۵.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۹، ص۲۰۰.
- ↑ طباطبائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳، ج۱۶، ص۳۴.
- ↑ به نقل از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۶، ص۲۵۰.
- ↑ همان، ج۹، ص۲۰۰.
- ↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۶، ج۷، ۶، ۵، ص۲۴۴.
- ↑ همان.