راه‌های تقویت صله رحم

سؤال

با همهٔ احترامی که نسبت به اقوام و بستگان داریم و با آنها رفت و آمد می‌کنیم و صله رحم انجام می‌دهیم، اما آنها هیچ علاقه ای به ما ندارند و با ما حرف نمی‌زنند، آیا با همهٔ اینها به جا آوردن صله رحم درست است؟

۱. اهمیت صله رحم

صله رحم رفت و آمد و گره گشایی و خوبی کردن و رسیدگی به فامیل است؛ و از افضل عبادات است. در آیات و روایات تأکید فراوانی به آن شده است. صله رحم موجب طول عمر و زیادی رزق و روزی، خوشی، سلامتی، آسان شدن حساب روز قیامت و در امان ماندن از حوادث و آفات است. با توجه به فوائد یاد شده و این که رضایت خداوند در این امر است، تحمل تلخی‌ها و رنج‌های این عمل به نفع ما است. به شرطی که این عمل به اصل دین داری و آبروی ما آسیب نرساند.

۲. صله رحم و انواع آن

با توجه به شرایط، صله رحم می‌تواند شرایط با رفت و آمد، مهمانی دادن و مهمانی رفتن، هدیه دادن، نامه نوشتن، تماس تلفنی، چت، پیغام فرستادن و نشست و برخاست کوتاه مدت و سلام و احوال پرسی تحقق پیدا کند. بنابراین با توجه به شرایط، می‌توانیم صله رحم را با این موارد یاد شده تنظیم کنیم، تا خودمان نیز از نظر روحی یا معنوی آسیب نبینیم.

۳. حرکت تدریجی

برای ایجاد پیوند فامیلی خود به تدریج با افرادی که کمی با آنها راحت تر هستید، شروع کنید. ابتدا ملاقات و برخورد خود را طولانی نکنید. گاهی هدیه دادن، صدا زدن آنها با القاب مناسب، احترام، دعوت کردن برای مهمانی و… مؤثر است و گاهی نیز ممکن است کمک گرفتن از واسطه ای امین و مؤمن و مورد اعتماد دو طرف کارساز باشد، در این صورت اگر سوء تفاهم و اختلافی نیز در میان باشد، از بین می‌رود. چون گاهی علت اختلاف سوء تفاهم یا دو به هم زدن از طرف فرد دیگری است.

۴. تغافل و مدارا

گذشت و چشم پوشی از خطاها و لغزش‌های دیگران و مدارا کردن با آنها مورد تأکید روایات ائمه(ع) است. گاهی بخشش، اغماض از خطاها و رفق مدارا باعث محبوبیت ما و حل مشکل می‌شود. اما در کنار آن نیز حتماً باید ریشه یابی کنید ببینید علت این نوع برخوردها چیست؟ آیا آنها از نوع رفتار شما نگران هستند.

۵. مقابله به مثل ممنوع

شخصی به رسول خدا(ص) گفت می‌خواهم صله رحم را ترک کنم. چون آنها مرا اذیت می‌کنند. حضرت فرمودند: «در این صورت خداوند جمع شما را ترک می‌کند.» سپس فرمود: «آن که ترا محروم می‌کند، به او عطا کن. آن که از تو قطع رحم کرد، با او صله رحم به جاآور، آن که به تو بدی کرد، تو او را عفو کن تا خداوند ترا بالا دست آنها قرار دهد و محبوب ایشان قرار دهد،» در مورد صله رحم حضرت رسول(ص) فرمودند: «اگر مانده به اندازه یک سال سفر کنی تا صله رحم به جای آوری، این کار را انجام بده. البته اگر صله رحم باعث تقویت و تأیید فرد گنهکار شود، این کار نباید انجام شود و اگر در آن رفت و آمد انسان رنگ معنوی خود را بیازد، بهتر است مقدار و تعداد جلسات را طوری تنظیم کند که آنان بر فرد متدین اثر بد نگذارند.

۶. اقل صله رحم

ملا محسن فیض کاشانی که عمری را با قرآن و روایات اهل بیت(ع) به سر بردند، صله رحم را به زیارت ارحام، رفع کمبودهای مادی، حل مشکلات اقتصادی و کمک به کار و کسب و ازدواج پسران و دختران آنها معنا کرده‌اند. بنابراین ما از اقل صله رحم یعنی دید و بازدید و ارسال پیام و سلام با تلفن، نامه و… دریغ نورزیم، تا از برکات دنیوی و اخروی آن نیز بهره‌مند شویم.

مطالعه بیشتر

• زواری نسب میانجی، سلمان، صله ارحام آثار و ثمرات آن، قم: نوید اسلام، ۱۳۸۱.
• غریب شاه، مصطفی، خویشاوندی و صله ارحام، تهران: قلم علم، ۱۳۸۹.
• شرف الدین، سیدحسین، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸.
• بارکر، آلن، بهبود مهارت‌های ارتباطی، ترجمهٔ عبدالرضا شاه محمدی، تهران: فریش، ۱۳۸۹.