انگیزه‌های ادعای ارتباط با امام زمان(ع)
چه دلایلی باعث می‌شود عده ای از اعتقادات مردم سوء استفاده کرده و مدعی ارتباط با امام عصر(عج) شوند؟
اهداف و انگیزه‌های مدعیان ارتباط با امام زمان
از ابتدای غیبت امام زمان(ع)، این دستگاه مبتلا به ادعای مدعیان دروغین سفارت و نیابت شد. عوامل متعددی در پیدایش مدعیان بابیت و نیابت موثرند که به مهمترین این عوامل اشاره می‌شود:
تضعیف اصل و اساس عقیده امامت
از عوامل عمده و اساسی طرح مهدویت دروغین، بابیت و نیابت کاذب که در طول تاریخ، دشمنان اسلام و مکتب اهل بیت(ع) روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بیگانه نگه داشتن، بدبین کردن و سست نمودن پایه‌های دینی و اعتقادی مردم مسلمان نسبت به اصل امامت و مهدویت واقعی بوده است. مدعیان ارتباط با امام زمان از این طریق تشیع اصیل را به چالش کشانده و مذاهب و نحله‌های ساختگی و باطل خود را برای رسیدن به خواسته‌های بی‌ارزش دنیوی شان، رسمیت می‌بخشند. چنانچه در به وجود آمدن بهائیت و امثال آن به وضوح مشاهد می‌گردد.
آیت الله لنکرانی درباره گرایش مردم به علی محمد باب در این باره گفته است: «این باور تحرک بخش اسلامی و شیعی مهدویت بود که البته با خطای تشخیص مصداق و صحنه گردانی بازیگران (پیدا و پنهان) سیاسی، غوغای بابیت را در ایران اسلامی و شیعه برانگیخت و (در این رهگذر) جمعی از شیعیان ساده لوح را حول پرچم کسی گرد آورد که مدعی باب امام عصر بود.»[۱] پوشیده نیست که ادعای بابیت توسط علی محمد توطئه پنهان، برای تحریف اعتقاد به امامت، مهدویت و به انگیزه گمراه ساختن مسلمانان بود. آثار شوم این ادعای دروغ تاکنون همانند وهابیت در میان مذاهب اهل سنت نمایان است.
بابیه، بهائیه و ازلیه در ایران مسلکهایی هستند که دست سیاست، آنها را به صورت دین درآورد و به جان ملت مسلمان ایران انداخت، تا از رهگذر تفسیرهای ارتجاعی و خرافاتی آنها، و ایجاد اختلاف در جامعه اسلامی، هسته پویایی دین اسلام و مذهب تشیع در ایران گرفته شود و راه برای سیطره استعمار هموار گردد. در تهاجم پیروان مسلکهای استعماری به دین و هویت ملی، سه هدف اساسی دنبال می‌شد:
- خارج کردن دین از حوزه اجتماعی و در رأس آن، سیاست و حکومت.
- توجیه حضور استعمار در کشور به عنوان یگانه عامل تجدد و ترقی.
- تثبیت نیروهای غرب‌گرا در ارکان سیاست گذاری و تصمیم‌گیری کشور.
مسلکهای استعماری بابیه و بهائیه همین اهداف را تعقیب می‌کنند. سر لوحه آموزه‌های این مسلک‌ها، جدایی دین از حوزه سیاست و حکومت است.
بزرگترین مشکل استعمار برای حضور در کشورهای اسلامی، علاوه بر ماهیت سیاسی دین و سیاسی بودن مسلمانان، وجود برخی احکام حماسی و تحرک بخش اسلام مثل احکام جهاد بود. بهائیت از این جنبه نیز در خدمت استعمار قرار گرفت؛ برای نمونه، حسینعلی نوری، مأموریت داشت یکی دیگر از احکام مترقی اسلام یعنی حکم جهاد را متزلزل سازد، تا این مانع بزرگ نیز از راه استعمار برداشته شود. او می‌گوید: «این ظهور، رجعیت کبری و عنایت عظمی است که حکم جهاد را در کتاب محو کرده است». [۲]
سوء استفاده‌های مالی
طمع به دست آوردن اموال مردم و حقوق شرعیه. یکی از عوامل شایع این پدیده، سوء استفاده برخی اشخاص سست‌عنصر مذهبی و اهل ریا و تزویر در لباس علم و ایمان برای به دست آوردن متاع ناچیز و پست دنیا بوده و هست. زیرا از آن جا که امام زمان(عج) در غیبت به سر می‌برند و دست مردم در ظاهر از آن حضرت کوتاه است این‌ها می‌توانند با دعواهای دروغین از عقاید صاف و بی پیرایه عوام شیعه سوء استفاده کرده و به جمع‌آوری هدایا و نذورات آنان بپردازند و از این طریق جیب‌های خود را پر کنند همان گونه که در اتفاقاتی که رخ داده و در خیلی از موارد در حال حاضر هم شاهد هستیم، این عامل نه تنها در ادعای بابیت و نیابت بلکه در اصل مهدویت دروغین نیز منشأ اثر بوده چنانچه در به وجود آمدن برخی تحله‌ها مانند واقفیه و… می‌بینیم.
کسب شهرت و موقعیت اجتماعی
زیرا برخی با این ادعا و انتساب خود به امام مهدی(عج) در صدد گسترش شهرت خود بر می‌آیند.[۳] و این هم یکی از عوامل شایع در میان اهل شهوت و هوای نفس محسوب می‌شود که سعی دارند خود را به مراکز مهم و مورد توجه عمومی اعم از مذهبی و غیر آن منتسب نمایند تا مورد توجه قرار گرفته و به شهرت و ریاستی دست یابند.
و نکته پایانی که تذکر آن لازم به نظر می‌رسد این است که یکی از عواملی که بیشتر به سوء استفاده‌کنندگان میدان داده و موجب گرایش مردم به این گونه افراد، گردیده جهل و نادانی مردم است. بدین معنا که دین، بسیاری اوقات، آماج بهره‌برداری‌های نادرست قرار می‌گیرد. مردم، با عشق و احساس، بر گرد دین حلقه می‌زنند و اگر از آموزه‌های آن به درستی آگاهی نداشته باشند، نه تنها در دام شیادان گرفتار خواهند شد بلکه باعث سوء استفاده سوء استفاده‌کنندگان می‌گردد. علت اصلی تأثیرگذاری و رشد مدعیان دروغین مهدویت، جهل مردم است. بسیاری از افرادی که در دام چنین مدعیانی گرفتار می‌شوند، در حقیقت جویندگان آب هستند؛ اما چون آب واقعی را ندیده و نشناخته‌اند، به دنبال سراب راه افتاده‌اند.
ناآگاهی‌های مردم ایران در زمان قاجاریه، یکی از مهمترین علل گرایش عده ای به سید علی محمدباب بود. مرحوم آیت الله لنکرانی بر این باور است:
«بابیان فداکار و جان فشان اولیه که در قیام‌های خونی زمان باب شرکت داشتند و خود را به آب و آتش می‌زدند، بابی و بهائی به معنایی که امروزه از این کلمات مراد می‌کنیم، نبودند؛ بلکه شیعیانی ساده لوح و ره گم کرده بودند که در تشخیص «مصداق» به خطا رفته، به عشق هواداری از صاحب الزمان و قائم موعود، اسیر مشتی بازیگران سیاسی شده بودند.
” یکی از علل اصلی تأثیرگذاری و رشد مدعیان دروغین مهدویت، جهل مردم است. بسیاری از افرادی که در دام چنین مدعیانی گرفتار می‌شوند، در حقیقت جویندگان آب هستند؛ اما چون آب واقعی را ندیده و نشناخته‌اند، به دنبال سراب راه افتاده‌اند. “»[۴]
منابع
- ↑ کوچک زاده، عبدالله. حوزه‌های علمیه و مبارزه با انحرافات، تهران، نشر مهر، ۱۳۸۷ه. ش
- ↑ اشراق خاوری، عبدالحمید. گنجینه حدود و احکام، مؤسسه ملی مطبوعات امری، ص۱۲۸.
- ↑ با استفاده از سیره پیشوایان، پیشوایی، مهدی، مؤسسه امام صادق(ع)، با تلخیص و دخل و تصرف، ج۱۸، ص۶۸۹.
- ↑ عبداللهی، عبدالکریم. اندیشه و مبنای مبارزات روحانیت شیعه، تهران، نشر نیک، ۱۳۷۱ش