پیامدهای خشم

سؤال

پیامدهای خشم جیست؟

پیامدها

همان گونه که گذشت، نیروی خشم، اگر از محدوده ضرورت فراتر و از کنترل اراده آدمی خارج شود، هم چون آتشی سوزان یا سیلی بنیان کن، هر چه را بر سر راه خود بیابد، می‌سوزاند و تباه می‌کند و پیامدهای شومی را نخست برای صاحبش و سپس برای دیگران به ارمغان می‌آورد. علی(ع) در این باره فرمود: «خشم آتشی سوزانده است، هر که آن را فروخورد، خاموشش ساخته و هر که آزادش گذارد، خود او، اوّل کسی است که در شعله‌اش می‌سوزد.ِ

بر اساس روایات، برخی از پیامدهای خشم چنین است:

از میان رفتن عقل

بر اساس روایتی از امام علی(ع) خشم خرد را تباه کرده و انسان را از مسیر درست دور می‌کند. تا زمانی که انسان، در کارهای خود از عقل بهره می‌برد، در مسیری که به صلاح اوست قدم برمی‌دارد؛ ولی در حال خشم، عقل او از میان رفته و از نیروی خشم پیروی می‌کند.

تبهکاری

یکی از پیامدهای خشم تبهکاری است. انسان در حال خشم، عقل خود را از دست داده و به کارهایی دست می‌زند که مصلحت او در آنها نیست. شخص عصبانی، نمی‌تواند وقایع را واقع‌بینانه تحلیل کند و راهنمایی دیگران نیز در او تأثیرگذار نیست؛ بنابراین، فرد خشمگین موانع سر راه خود را از راه‌های غیر منطقی برمی‌دارد؛ حتی ممکن است خشم او به قتل بیانجامد. بنا بر روایتی ار امام علی(ع) خشم شدید، منطق را تغییر داده و موجب پراکندگی فهم و فکر می‌شود.

پشیمانی

وقتی فرد عصبانی به حالت عادی بازمی‌گردد، قدرت تفکر او بازگشته و آنچه را که در دوره کوتاه خشم، بر او گذشته ارزیابی می‌کند. اشتباهاتی که در حالت خشم از او سر زده، مانند سخنان زشت، نسبت‌های ناروا و ارتکاب جرم، باعث پشیمانی او می‌شود. در روایتی، امام علی(ع) آغاز خشم را دیوانگی و پایان آن را پشیمانی دانسته است.