ویژگی‌های معجم رجال الحدیث
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
رجال مرحوم آیت الله خویی (ره)، دارای چه ویژگی‌هایی است؟ چند جلد است؟
معجم رجال الحدیث کتابی دایرة المعارفی به زبان عربی از سید ابوالقاسم خوئی با موضوع علم رجال.
جایگاه
کتاب معجم رجال الحدیث نوشته سید ابوالقاسم خویی جامع‌ترین، کامل‌ترین و روشمند‌ترین کتاب رجالی دوران معاصر برشمرده‌اند.[۱] برخی معتقدند که این کتاب به‌سبب خصوصیات و مزایایش نزد پژوهشگران علم رجال جایگاه درخوری یافته است.[۲]
خویی در این کتاب به بررسی ۱۵۶۷۶ از رجال حدیث پرداخته است.
علاوه بر این در احوال راوی دقت کرده و درستی یا نادرستی طریق شیخ صدوق و شیخ طوسی را به راوی معلوم کرده است. که فایده این کار این است که شخصی تمام روات یک خبر را ملاحظه کرده و می‌بیند تمام آنها ثقه هستند و حکم به صحت روایت می‌کند در حالی که غافل از آن است که طریق شیخ طوسی یا مرحوم صدوق به آن راوی ضعیف است و لذا روایت هم ضعیف می‌شود.[۳]
مزایا
معجم رجال الحدیث خویی در میان سایر کتاب‌های رجالی دارای مزایایی دانسته شده است. خویی خود در مقدمه کتاب معجم رجال الحدیث به مزایای کتاب خود اشاره کرده است؛ از جمله این مزایا به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- در شرح‌حال هر فرد، تمام راویان از او یا تمام کسانی که آن شخص از آنها روایت نقل کرده ذکر شده و جای روایات او در کتب اربعه شیعه معین گردیده است.[۴] از نظر محققان، خویی با این کار مشکل مشترکات در میان راویان را حل کرده است.[۵]
- هر چیزی که در مورد شخصی از روات نقل شده به اصل منبع مراجعه شده و به نقل منابع دیگر اعتماد نشده است.[۶] و لذا گاهی پیش آمده که فردی را شخصی در منبعی ذکر کرده و ارجاع به منبع قدیمی داده و حال آنکه مؤلف بعد از تحقیق فراوان آن را نیافته است.
- همان‌طور که قبلاً هم ذکر شده در ترجمه هر راوی تمام روات وی و کسانی که از او روایت نقل کرده‌اند را آورده و مخصوصاً این روش را در مورد روات کتب اربعه به کار بسته است.[۷]
- ویژگی دیگر این کتاب این است که اگر یک شخص در منابع مختلف با نام‌های متفاوت ذکر شده به همه موارد اشاره کرده است؛ مثلاً احمد برقی در جائی به همین نام ذکر شده است و در مواقعی، احمد بن ابی عبدالله یا احمد بن ابی عبدالله البرقی یا احمد بن محمد البرقی و… ذکر شده همه را آورده و در ذیل هر عنوان جمیع روات آن را هم ذکر کرده است.[۸]
- مزیت دیگر کتاب مذکور از زبان مؤلف این است که عناوین روات را بر اساس ترتیب حروف الفبای عربی ذکر کرده است.[۹]
- ویژگی دیگر این است که اگر شخصی از چند امام روایت نقل کرده ابتدای اسامی ائمه(ع) ذکر کرده و آن هم به ترتیب تاریخ امامان و بعد از آن کنیه‌ها و سپس اسامی به ترتیب حروف و بعد القاب، بعد از این مرسلات سپس مضمرات را همان ترتیب ذکر کرده است.[۱۰]
- مزیت دیگر را این گونه بیان می‌دارد که در مورد وثاقت و حسن بودن راوی به‌طور دقیق و علمی بحث شده است.[۱۱]
- ویژگی دیگری که این کتاب دارد آن است که موقع ذکر موارد روایت از من لا یحضره الفقیه و التهذیب و الاستبصار، برای راحتی محقق عنوان باب، شماره جلد، شماره حدیث و نوع چاپ کتاب مذکور را بیان می‌کند و در مورد کتاب کافی عنوان باب، رقم جزء، شماره باب، شماره کتاب و شماره حدیث از همان باب را ذکر می‌کند مثلاً (الکافی، جزء ۲، کتاب ۱، باب المؤمن و علاماته و صفاته، ۹۹، الحدیث ۱۸).[۱۲]
البته موارد دیگری هم مؤلف به عنوان مزایای کتاب بیان می‌کنند که به خود کتاب مذکور رجوع شود.
منابع
- ↑ رحمان ستایش، محمدکاظم، آشنایی با کتب رجالی شیعه، تهران، انتشارات سمت و دانشکده علوم حدیث، ۱۳۸۵ش، ص۲۳۸.
- ↑ رحمان ستایش، آشنایی با کتب رجالی شیعه، ص۲۳۸.
- ↑ همان، ص۸۲.
- ↑ علی‌نژاد، ابوطالب، «معرفی یکی از مهم‌ترین آثار رجالی شیعه»، شیعه‌شناسی، شماره ۱۹، پاییز ۱۳۸۶ش، ص۱۶۷-۱۷۷.
- ↑ داوری دولت‌آبادی، مسلم، «معجم رجال الحدیث و ارزش آن»، ره‌نامه پژوهش، شماره ۲۳-۲۴، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، ص۲۵.
- ↑ خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲.
- ↑ همان.
- ↑ همان، ج۱، ص۱۳.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ همان، ج۱، ص۱۶.