حضور شهربانو همسر امام حسین(ع) در کربلا

سؤال
آیا شهربانو همسر امام حسین(ع) و مادر امام سجاد(ع) در کربلا حضور داشت؟
درگاه‌ها
امام حسین.png


حضور شهربانو همسر امام حسین(ع) در واقعه کربلا، به باور عوام شهربانو مادر امام سجاد(ع) در جریان واقعه کربلا، امام حسین(ع) را همراهی کرده است اما محققان بر این باورند که این مطلب در هیچ کدام از منابع تاریخی نیامده است و از میان همسران آن حضرت تنها رباب در کربلا حضور داشته است. همچنین این مطلب با گزارش‌های تاریخی که بر اساس آنها شهربانو به هنگام تولد امام سجاد(ع) از دنیا رفته است نیز سازگار نیست.

شواهد نبودن شهربانو در کربلا

محققان معتقدند مادر امام سجاد(ع) چه آن را شهربانو بدانیم چه دیگری، در واقعه کربلا حضور نداشته است. چرا که در هیچ یک از منابع تاریخی به حضور ایشان در کربلا اشاره نشده است و تنها کسی که از همسران امام حسین(ع) در واقعه کربلا حضور داشت، رباب دختر امرؤالقیس بود.[۱] علاوه بر این، بر فرض پذیرش این مطلب بر اساس گزارش‌های تاریخی نمی‌توان حضور شهربانو در کربلا را پذیرفت چرا که به گزارش عده‌ای از مورخان ایشان قبل از واقعه کربلا به هنگام به‌دنیا آوردن فرزندش (امام سجاد(ع))، از دنیا رفته است.[۲]

به نظر می‌رسد این ادعا که شهربانو در واقعه کربلا حضور داشته تحت تأثیر داستانی خیالی است که بر اساس آن شهربانو پس از واقعه کربلا از کربلا به ایران رفته و در کوهی در نزدیکی ری ناپدید شده است بر اساس همین باور در آنجا مقبره‌ای به او منسوب است.[۳] محققان این داستان را افسانه و از تحریفات واقعه عاشورا می‌دانند[۴] همچنین انتساب این بقعه به شهربانو را رد می‌کنند و آن را متعلق به دختر کدخدایی می‌دانند که حدود ۳۰۰سال پیش می‌زیسته است.

مشهور مورخان، دختر یزدگرد سوم پادشاه ایران را مادر امام سجاد(ع) دانسته‌اند که نامش «شهربانو» بود؛ اما محققان برخلاف این شهرت تاریخی، این مطلب را دارای اشکالات فراوان دانسته‌اند.[۵]

جستارهای وابسته

منابع

  1. بررسی تاریخ عاشورا، دکتر محمد ابراهیم آیتی، ص۱۲۳.
  2. مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۷۰، چاپ اول، قم، انتشارات انصاریان، سال ۱۴۱۷ ق.
  3. شهیدی، زندگی علی بن حسین، ص۲۷؛ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۳، ص۴۶.
  4. محدث نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۳.
  5. سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۹–۲۷، چاپ ششم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سال ۱۳۷۴ش؛ مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۱۶-۱۱۷.