عزاداری امامان شیعه بر امام حسین(ع)
آیا معصومان(ع) در ایام محرم برای امام حسین(ع) عزاداری برگزار می‌کردند؟
منابع تاریخی و روایی شیعه، عزاداری‌های ائمه بر امام حسین(ع) را ذکر کرده‌اند. عزاداری امام حسین(ع) توسط اهل‌بیت(ع) در مناسبت‌های مختلف برپا بود، ولی در ماه محرم، مجالس سوگواری هر روز بر پا می‌شد و برخی مانند امام سجاد(ع)، در ایام محرم سیاه‌پوش نیز بودند.[۱]
عزاداری امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) هنگام شهادت پدرش امام حسین(ع)، در کربلا حضور داشت. براساس منابع، او باقی مانده عمر خویش را عزادار پدرش بود و بر شهدای کربلا گریه می‌کرد.[۳]
امام صادق(ع) درباره امام سجاد(ع) فرمودند که او چهل سال بر پدرش گریه کرد. او روزه می‌گرفت و هنگامی که زمان افطار فرا می‌رسید و برای او غذا می‌آوردند، می‌فرمود: فرزند رسول خدا گرسنه شهید شد، فرزند رسول خدا تشنه شهید شد، و همین‌طور این کلام را تکرار و گریه می‌کرد.[۴]
عزاداری امام باقر(ع)
ابن‌قولویه در کامل الزیارات نقل می‌کند امام باقر(ع) در روز عاشورا به سوگواری برای امام حسین(ع) امر فرمود و در خانه خویش، مجلس عزا اقامه می‌کرد و … .[۵]
عزاداری امام صادق(ع)
پیرامون عزاداری امام صادق(ع) روایات بسیاری وارد شده که از شاعران درخواست می‌نمود برای جدش مرثیه‌سرایی کنند و آنان را بر این امر تشویق می‌کرد. خانواده امام از پشت پرده به مرثیه‌سرایی شاعران گوش می‌دادند و گریه می‌کردند.[۶]
در یکی از این روایات نقل شده که امام صادق(ع) به فردی گفت برایم شعر بخوان. وقتى شعر خواند امام فرمود: منظور من اين گونه شعر نيست. بلكه می‌خواهم از شعرهایى كه نزد قبر امام حسين(ع) می‌گویيد برايم بخوانید. آن شخص شعری در مورد امام حسین(ع) خواند اما پس از دیدن گریه امام، از ادامه شعر خوددارى کرد. امام به او گفت شعرش را ادامه دهد.[۷]
عزاداری امام موسی کاظم(ع)
امام رضا(ع) نقل کرده‌اند که با فرارسیدن محرم، پدرم هرگز با حالت خنده و تبسم دیده نمی‌شد و ده روز اول محرم به همین شکل بود تا این که روز دهم و روز عاشورا فرا می‌رسید و این روز، روز مصیبت، حزن و گریه او بود و می‌فرمود: عاشورا روزی است که جدم حسین(ع) را شهید کردند.[۸]
عزاداری امام رضا(ع)
دعبل خزاعی نقل کرده که در ابتدای محرم به نزد امام رضا(ع) رفتم. او در حالی که اصحابش دور او نشسته بودند، محزون بود و وقتی مرا دید گفت: آفرین بر تو دعبل، آفرین بر کسی که با دست و زبانش ما را یاری می‌کند. سپس امام پرده‌ای بین یارانش و اهل‌بیتش گذاشت و خانواده‌اش را پشت پرده نشاند تا بر مصیبت حسین(ع) گریه کنند. سپس به دعبل گفت مرثیه بخواند.[۹]
عزاداری در زمان چهار امام دیگر
عزاداری از زمان امام جواد(ع) تا امام زمان، گاه سیر صعودی و گاه نزولی داشته است؛ برای نمونه در زمان امام جواد(ع)، امکان عزاداری برای شیعیان فراهم بود و این حالت تا زمان معتصم خلیفه عباسی، ادامه داشت. اما پس از آن، سیر نزولی یافت و شیعه برای عزاداری و احیای شعائر حسینی در فشار قرار گرفت.[۱۰]
منابع
- ↑ سیاه‌پوش در سوگ ائمه نور، علی ابوالحسنی، منذر، ص۱۲۷ و ۱۲۸، قم، مؤلف، چاپ اول، سال ۱۳۷۵. برای آگاهی بیشتر ر.ک. مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۶۶، آمالی صدوق، مجلسی ۲۹، ج۶، ص۲۰۵.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۱۸–۵۱۹.
- ↑ تاریخ النیاحه علی الامام الشهید الحسین بن علی(ع)، السید صالح الشهرستانی، تحقیق و اعداد، الشیخ نبیل رضا علوان، ص۱۱۸بیروت، دارالزهراء، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، و مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۶۶.
- ↑ المجالس السنیّه، سید محسن امین، بیروت، دارالتعارف، چاپ ششم ۱۳۹۸ ق، ج۱، ص۱۵۵.
- ↑ تاریخ النیاحه علی الامام الشهید الحسین بن علی(ع)، ص۱۲۰، المجالس السنیه، ج۵، ص۱۲۳.
- ↑ تاریخ سیدالشهدا، عباس صفائی حائری، ص۵۶۶، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چاپ اول، سال ۱۳۷۹، آمالی صدوق، مجلسی، ج۶، ص۲۰۵.
- ↑ ابن قولويه، كامل الزيارات، ۱۳۵۶ش، ص۱۰۵- ۱۰۶.
- ↑ أمالی صدوق، ج۲، ص۱۱۱.
- ↑ بحارالانوار، ج۴۰، ص۲۵۷.
- ↑ بحارالانوار، ص۱۳۶ و ۱۳۷.