نقش دعا و خیرات در کاهش عذاب قبر

سؤال

آیا دعاها و خیرات بازماندگان، باعث کاهش عذاب قبر میّت می‌شود؟

اعمال نیک انسان که در طول زندگی خود انجام داده است را مهم‌ترین علت برای رهایی از عذاب قبر دانسته‌اند. با این حال براساس روایات خیرات و دعاها برای افراد مرده، تأثیرگذار است. در روایات نقل شده که زیارت اهل قبور در روزهای جمعه، گشایشی در رفع گرفتاری اموات پدید می‌آورد. از امام صادق(ع) نقل شده که اگر شخصی به نیت میتی صدقه دهد، خداوند جبرئیل را فرمان می‌دهد که این هدیه را به قبر او برساند.

از پیامبر(ص) نقل شده که خواندنِ سوره مُلْک بر قبر میت، سبب نجات از عذاب قبر است.

گاه سرنوشت اموات، به وسیله کارهای نیک یا بدِ دیگران نیز تغییر می‌کند؛ بنابر روایات هر شخصی که روش و سنت نیکی را بنا گذارد، و دیگران به آن عمل کند، ثوابی به شخص می‌رسد و هر که روش بدی بنیان گذارد، با انجام آن توسط دیگران، برای او گناه ثبت می‌شود.

در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه» زیارت اهل قبور، مستحب و به آن سفارش شده است. همچنین قرآن خواندن برای میت را مفید می‌داند. و دعاهایی برای میّت و روی قبور سفارش می‌کند که معلوم می‌شود، تأثیر دعا بر سرنوشت اموات را همهٔ فقیهان مذاهب پذیرفته‌اند. مشهور عالمان اهل‌سنت مانند عالمان تشیع، معتقدند که اموات، از اعمال صالح و خیراتی که بازماندگان برای آنها می‌فرستند، بهره‌مند می‌شوند.