عیسی مسیح در منابع مسیحی و اسلامی
عیسی(ع) پس از تولد مدتی گمنام بود و به دیده‌ها دیده نشد داستان او در تاریخ چگونه است از کجا آغاز دعوت کرد؟
عیسی مسیح(ع) شخصیتی است که در منابع مسیحی و اسلامی به آن پرداخته شده است. هرچند تنها منابع معتبر درباره زندگی و تعالیم او نیز همین منابع است. در این دو منبع از تولد و رشد و نمو وی و تا رسیدن به مقام برگزیدگی بیان شده است. هرچند در برخی امور میان این دو منبع اختلاف‌هایی وجود دارد اما در تبیین سیر زندگی عیسی(ع) موارد یکسانی وجود دارد. در هر دو منبع هیچ‌گونه اشاره‌ای به دیده نشدن عیسی(ع) و غایب شدنش از انظار مردم وجود ندارد.
عیسی مسیح در منابع مسیحی
نخستین منابع مسیحی درباره زندگی و تعالیم عیسی(ع) اناجیل هستند. اما اناجیل، از نظر زمان نگارش، بعد از حیات زمینی مسیح(ع) نوشته شده‌اند.[۱] همچنین به دلیل وجود برخی تناقض‌ها، بطوری که برخی از اندیشمندان در دوران جدید، در مورد وجود تاریخی حضرت مسیح(ع) دچار تردید شده‌اند. با این وجود منبع دیگری جهت بررسی زندگی و دوران حیات زمینی عیسی مسیح در دسترس نیست.
اناجیل درباره زندگی عیسی(ع) اینگونه بیان نموده‌اند:
حضرت مسیح(ع) در دوره حکومت هیرودس بزرگ، در بیت لحم متولد شده وبعد از جریان تولد و ماجراهای هم‌زمان با آن، دوران رشد و نموش را در شهر کوچک ناصره گذرانده است. اما در مورد اینکه آیا حضرت مسیح(ع) تحت نوعی تربیت دینی پرورش یافته است یا خیر؟ و نیز اینکه آیا حضرت عیسی(ع) جزو گروه دینی خاصی در یهودیت بوده یا خیر؟ مطلبی در اناجیل چهارگانه وجود ندارد. زمان بعثت آن حضرت را چند سال قبل از عروجش (وفاتش) تقریباً بین سالهای ۲۷ و ۲۹ میلادی تخمین زده‌اند و گفته‌اند در این سالها جذب موعظه‌های یحیی تعمید دهنده شده؛ یحیی هم حضرت را در رودخانه اردن تعمید داد و بدین وسیله رسالت او آغاز شد. در مورد محدوده تبلیغی او، چنین نوشته‌اند که حضرت عیسی(ع) زمانی را در سلک و مشی خاص، اطراف جلیل و فلسطین شمالی سپری کرد و در آنجا به سبب تعالیم و شفابخشی‌هایش معروف شده بود.[۲]
عیسی مسیح در منابع اسلامی
منبع دومی که می‌توان از آن استفاده کرد، قرآن و روایات اهل بیت(ع) است. در روایتی از امام رضا(ع) تاریخ ولادت حضرت عیسی(ع) شب بیست و پنجم ماه ذی القعده بیان شده است.[۳] و در روایتی دیگر از امام سجاد(ع) در مورد محل تولد آن حضرت چنین آمده است: «حضرت مریم(س) هنگامی که زمان ولادت حضرت عیسی(ع) فرا رسید برای وضع حمل از دمشق[۴] خارج شد تا به کربلا رسید و در موضع قبر امام حسین(ع) وضع حمل کرد».[۵] در حدیث دیگری از امام باقر(ع) بیت‌المقدس به عنوان مکان آغاز بعثت حضرت مسیح معرفی شده است.[۶]
امام صادق(ع) نیز در جواب سؤال شخصی چنین فرموده است: حضرت عیسی(ع) هنگامی که در قنداق بود از طرف خداوند به مقام نبوت رسید و در نتیجه حجت خداوند بود، اما هنوز به مقام رسالت مبعوث نشده بود، آیا نشنیده‌ای این آیه قرآن کریم را ﴿قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا؛ نوزاد [از میان گهواره] گفت: بی تردید من بنده خدایم، به من کتاب عطا کرده و مرا پیامبر قرار داده است.﴾(مریم:۳۰) از آن هنگام که در آغوش مادر سخن گفت، آیتی برای مردم و رحمتی از جانب خداوند متعال بر حضرت مریم(س) بود. تا سن دو سالگی که در این مدت حجت خداوند بر مردم حضرت زکریا(ع) بود. هنگامی که حضرت عیسی(ع) به دو سالگی رسید حضرت زکریا(ع) از دنیا رفت و بعد از او فرزندش حضرت یحیی در سن طفولیت به مقام رسالت مبعوث شد. آیا شنیده‌ای این آیه قرآن کریم را که ﴿يَا يَحْيَىٰ خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا؛ ای یحیی! کتاب را به قوت و نیرومندی بگیر؛ و به او در حالی که کودک بود، حکمت دادیم.﴾(مریم:۱۲)[۷]
همچنان حضرت یحیی(ع) حجت خداوند بود بر مردم تا زمانی که حضرت عیسی(ع) به سن هفت سالگی رسید، هنگامی که حضرت عیسی(ع) هفت ساله شد به دستور خداوند حجت خداوند بر حضرت یحیی(ع) و مردم شد.[۸] حضرت مسیح بعد از آنکه به مقام رسالت مبعوث شد، پیوسته در بیت‌المقدس زندگی می‌کرد تا سن دوازده سالگی؛ در این زمان بود که هردوس ملک از دنیا رفت و حضرت مسیح به همراه مادرش به شام برگشت و در منطقه جبل الخلیل در روستایی به نام ناصره سکنی گزید و در آنجا بود تا سن سی سالگی که از طرف خداوند مأمور شد برای تبلیغ به طرف بیت‌المقدس برگردد.[۹]
با توجه به مطالب فوق روشن می‌شود که، این سخن که آن حضرت مدتی به چشم دیده نشده نه در منابع اسلامی و نه در منابع مسیحی مبنایی نداشته، همچنین باید گفت بر اساس هر دو منبع حضرت عیسی(ع) مدتی در ناصره و بیت‌المقدس بوده است، هر چند در سایر مطالب بین دو منبع مسیحی و اسلامی توافق کامل وجود ندارد.
مطالعه بیشتر
- ترجمه المیزان، ج۳، ذیل آیات ۴۲ تا ۶۰، سوره آل عمران.
- تحقیقی در دین مسیح، جلال الدین آشتیانی.
- تاریخ جامع ادیان، جان. بی. ناس.
منابع
- ↑ کمترین زمانی که برای نگارش اولین انجیل ذکر شده است، ۳۵ سال پس از عروج آن حضرت است.
- ↑ درآمدی به مسیحیت، مری جوویور، حسن قنبری، ص۷۰ - ۷۱، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۱.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ج۱۴، کتاب النبوه، باب ۱۷، ولادت عیسی، ص۲۱۴، حدیث ۱۳، دارالاحیاء التراث العربی، ط دوم، ۱۴۰۳.
- ↑ منظور شهر دمشق فعلی یا کشور سوریه فعلی نیست بلکه مراد منطقه شامات است که شامل سوریه، اردن و حتی قسمتی از عراق فعلی می‌شود.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ج۱۴، کتاب النبوه، باب ۱۷، ولادت عیسی، ص۲۱۲، حدیث ۸، دار احیاء التراث العربی، ط دوم، ۱۴۰۳.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ج۱۴، کتاب النبوه، باب ۱۷، ولادت عیسی، ص۲۵۰، حدیث ۴۰.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ج۱۴، کتاب النبوه، باب ۱۷، ولادت عیسی، ص۲۵۵، حدیث ۵۱، دار احیاء التراث العربی، ط دوم، ۱۴۰۳.
- ↑ قرآن کریم، سوره مریم، آیه ۱۲.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ج۱۴، کتاب النبوه، باب ۱۷، ولادت عیسی، ص۲۶۸، دار احیاء التراث العربی، ط دوم، ۱۴۰۳.