حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن

سؤال

روایتی از امام صادق(ع) نقل شده که در آن سفارش شده پیشانی مؤمن بوسیده شود. آیا این روایت صحیح است؟ منظور از نور در پیشانی مؤمن که در این حدیث به آن اشاره شده چیست؟

بوسیدن پیشانی مؤمن حدیثی است که در کتاب الکافی از امام صادق(ع) نقل شده و سند آن ضعیف است.

حدیث و ترجمه

«عن ابی عبدالله(ع): إِنَّ لَکُمْ لَنُوراً تُعْرَفُونَ بِهِ فِی الدُّنْیَا حَتَّی إِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا لَقِیَ أَخَاهُ قَبَّلَهُ فِی مَوْضِعِ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ».

« امام صادق(ع): «شیعیان نوری دارند که در دنیا با آن نور شناخته می‌شوند و وقتی با همدیگر ملاقات می‌کنند، سزاوار است که پیشانی هم را ببوسند؛ چرا که محل نور در پیشانی شیعه است». »

سند

حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن توسط شیخ کلینی در کتاب الکافی از امام صادق(ع) نقل شده است. در سند این روایت، ابو علی اَشْعَری، حسن بن علی کوفی و عُبَیْس بن هِشام وجود داردند که هر سه شیعه و ثقه هستند؛ ولی راوی چهارم حسین بن احمد مِنْقَری، و راوی پنجم یونس بن ظَبْیان، ضعیف شمرده شده‌اند. بنابراین این حدیث از نظر سندی ضعیف است.

نور معرفت در چهره مؤمن

ملاصالح مازندرانی در شرح حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن، فارغ از ضعف سند آن، نوری که در مؤمن وجود دارد را نور معرفت، ایمان، اخلاق و عمل دانسته است. به گفته او، منظور از «تُعْرَفُون؛ شناخته می‌شوند» فرشتگان و افراد صالح هستند که با نگاه به چهره مؤمن، آن نور را دیده و او را می‌شناسند.‏ به نظر علامه مجلسی نیز، لازم نیست نور مؤمن را همه بشناسند؛ بلکه فرشتگان و معصومان(ع) آن را می‌بینند و ممکن است مؤمنان کامل نیز آنها را بشناسند. به گفته او، عبارت «تُعْرَفُون» اشاره به آیه ۲۹ سوره فتح دارد.