انگیزه‌های ادعای ارتباط با امام زمان(ع)

سؤال

چه دلایلی باعث می‌شود عده ای از اعتقادات مردم سوء استفاده کرده و مدعی ارتباط با امام عصر(عج) شوند؟

در پاسخ به سؤال لازم است به این نکته اشاره نماییم که: در اوایل غیبت که هنوز مدتی از عهد سفارت ناحیه مقدسه نگذشته بود که این دستگاه مقدس مبتلا به مصیبت مدعیان دروغین سفارت و نیابت گشت، عوامل متعددی در پیدایش مدعیان بابیت و نیابت موثرند که در این نوشتار کوتاه به اهم این عوامل اشاره می‌کنیم:

۱. تضعیف اصل و اساس عقیده امامت

یکی از عوامل عمده و اساسی طرح مهدویت دروغین و بابیت و نیابت کاذب که در طول تاریخ دشمنان اسلام و مکتب اهل بیت(ع) روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بیگانه نگه داشتن تودهٔ مردم مسلمان و چه بسا بد بین کردن و سست نمودن پایه‌های دینی و اعتقادی آنان نسبت به اصل امامت و مهدویت واقعی بوده تا از این طریق تشیع اصیل را به چالش کشانده و مذاهب و نحله‌های ساختگی و باطل خود را برای رسیدن به خواسته‌های بی‌ارزش دنیوی شان، رسمیت ببخشند. چنانچه در به وجود آمدن بهائیت و امثال آن به وضوح مشاهد می‌گردد.

مرحوم آیت الله لنکرانی درباره گرایش مردم به علی محمد باب می‌گوید:

«این باور تحرک بخش اسلامی و شیعی مهدویت بود که البته با خطای تشخیص مصداق و صحنه گردانی بازیگران (پیدا و پنهان) سیاسی، غوغای بابیت را در ایران اسلامی و شیعه برانگیخت و (در این رهگذر) جمعی از شیعیان ساده لوح را حول پرچم کسی گرد آورد که مدعی باب امام عصر بود.» و بر اهل تحقیق و تشخیص صحیح پوشیده نیست که دعوای بابیت توسط علی محمد یک طرح حساب شده و توطئه پنهان برای تحریف عقیده ناب امامت و مهدویت و به انگیزهٔ اضلال و گمراه ساختن مسلمانان بود چنانچه آثار شوم آن حالا هم مانند وهابیت در میان مذاهب عامه نمایان است.

۲. سوء استفاده‌های مالی

طمع به دست آوردن اموال مردم و حقوق شرعیه. یکی از عوامل شایع این پدیده، سوء استفاده برخی اشخاص سست‌عنصر مذهبی و اهل ریا و تزویر در لباس علم و ایمان برای به دست آوردن متاع ناچیز و پست دنیا بوده و هست. زیرا از آن جا که امام زمان(عج) در غیبت به سر می‌برند و دست مردم در ظاهر از آن حضرت کوتاه است این‌ها می‌توانند با دعواهای دروغین از عقاید صاف و بی پیرایه عوام شیعه سوء استفاده کرده و به جمع‌آوری هدایا و نذورات آنان بپردازند و از این طریق جیب‌های خود را پر کنند همان گونه که در اتفاقاتی که رخ داده و در خیلی از موارد در حال حاضر هم شاهد هستیم، این عامل نه تنها در ادعای بابیت و نیابت بلکه در اصل مهدویت دروغین نیز منشأ اثر بوده چنانچه در به وجود آمدن برخی تحله‌ها مانند واقفیه و… می‌بینیم.

۳. کسب شهرت و موقعیت اجتماعی

زیرا برخی با این ادعا و انتساب خود به امام مهدی(عج) در صدد گسترش شهرت خود بر می‌آیند. و این هم یکی از عوامل شایع در میان اهل شهوت و هوای نفس محسوب می‌شود که سعی دارند خود را به مراکز مهم و مورد توجه عمومی اعم از مذهبی و غیر آن منتسب نمایند تا مورد توجه قرار گرفته و به شهرت و ریاستی دست یابند.

و نکته پایانی که تذکر آن لازم به نظر می‌رسد این است که یکی از عواملی که بیشتر به سوء استفاده‌کنندگان میدان داده و موجب گرایش مردم به این گونه افراد، گردیده جهل و نادانی مردم است. بدین معنا که دین، بسیاری اوقات، آماج بهره‌برداری‌های نادرست قرار می‌گیرد. مردم، با عشق و احساس، بر گرد دین حلقه می‌زنند و اگر از آموزه‌های آن به درستی آگاهی نداشته باشند، نه تنها در دام شیادان گرفتار خواهند شد بلکه باعث سوء استفاده سوء استفاده‌کنندگان می‌گردد. علت اصلی تأثیرگذاری و رشد مدعیان دروغین مهدویت، جهل مردم است. بسیاری از افرادی که در دام چنین مدعیانی گرفتار می‌شوند، در حقیقت جویندگان آب هستند؛ اما چون آب واقعی را ندیده و نشناخته‌اند، به دنبال سراب راه افتاده‌اند.

ناآگاهی‌های مردم ایران در زمان قاجاریه، یکی از مهم‌ترین علل گرایش عده ای به سید علی محمدباب بود. مرحوم آیت الله لنکرانی بر این باور است:

«بابیان فداکار و جان فشان اولیه که در قیام‌های خونی زمان باب شرکت داشتند و خود را به آب و آتش می‌زدند، بابی و بهائی به معنایی که امروزه از این کلمات مراد می‌کنیم، نبودند؛ بلکه شیعیانی ساده لوح و ره گم کرده بودند که در تشخیص «مصداق» به خطا رفته، به عشق هواداری از صاحب الزمان و قائم موعود، اسیر مشتی بازیگران سیاسی شده بودند.

” یکی از علل اصلی تأثیرگذاری و رشد مدعیان دروغین مهدویت، جهل مردم است. بسیاری از افرادی که در دام چنین مدعیانی گرفتار می‌شوند، در حقیقت جویندگان آب هستند؛ اما چون آب واقعی را ندیده و نشناخته‌اند، به دنبال سراب راه افتاده‌اند. “»