پیامدهای بدبینی

سؤال

پیامدهای بدبینی چیست؟

ایجاد دیگر رذائل اخلاقی

بدبینی باعث می‌شود انسان به طرف دیگر رذائل اخلاقی سوق پیدا کند؛ زیرا انسان بدبین همیشه جنبه منفی رفتار دیگران را در نظر می‌گیرد؛ در نتیجه احساس می‌کند که افراد دیگر با او دشمنی دارند. در چنین وضعیتی، صفاتی مانند کینه‌توزی، دشمنی و حسادت در فرد بدبین به‌وجود می‌آیند.

بنابر روایتی از امام علی(ع)، بدگمانی به هر کسی چیره شود صلح و صفائی که بین او و دوستانش بود به هم می‌خورد.

احساس ناامنی

شخص بدبین کارهای دیگران را در جهت منفی تحلیل می‌کند. این امر باعث می‌شود که فرد خود را در جهانی بدون امنیت بیابد و احساس کند که دیگران قصد آزار و اذیت او را دارند. احساس ناامنی باعث فشار روحی و روانی بر فرد می‌شود.

تنهایی

یکی از پیامدهای بدبینی، تنهایی فرد بدبین است. او مردم را خیانتکار دانسته و دوستی‌شان را ناپایدار می‌پندارد. به همین دلیل با مردم ارتباط برقرار نکرده و تنها می‌ماند. بر اساس روایتی از امام علی(ع)، فرد بدبین، از ترس اینکه شر دیگران به او برسد، خود را از ارتباط با مسلمانان محروم می‌کند.

ز) گاهی انسان متوجه این صفت زشت خود (بدبینی) شده و درصدد رفع آن است. در زیر برخی از راه‌های علاج را ذکر می‌کنیم:

۱. گاهی انسان به این حالت شرطی شده و به خاطر تکرار، به آن عادت کرده مثلاً وقتی که بدبینی خودش را به دیگران گفته آنها با حرف‌های خود، لبخند و تأیید، فرد بدبین را تقویت و تشویق می‌کنند و او بر این کار گرم تر و مصّرتر شده است به گونه ای که از این کار لذت می‌برد. این فرد می‌تواند با چندین راه از این صفت بد فاصله بگیرد. یک: بیشتر با افرادی بنشیم که او را تشویق به این کار نکنند. دو: برای کار زشت خود جریمه در نظر بگیرم، مثلاً می‌تواند به فردی که نسبت به او بدبینی کرده، رجوع کند و از او معذرت خواهی کند، چون عذرخواهی برای فرد سخت است، سعی کند بار دیگر مرتکب نشود، یا اینکه می‌تواند یک چیز با ارزشی از خودش را در نظر بگیرد و عهد یا نذر کند که اگر به او بدگمان و بدبین شدم این شیء با ارزشم را به او می‌دهم (چون دل کندن از آن برایش سخت است سعی می‌کند از بدبینی فاصله بگیرد) از جملات مثبت زیاد استفاده کند. من دیگران را دوست دارم، من خوش بین هستم.

ی) بدبینی و بدگمانی را مخالفت با امر خدا بدانیم، در قرآن آیاتی وجود دارد که به ما دستور داده از گمان‌های بد پرهیز کنیم چون باعث گناه می‌شوند. بدبینی گناه است و گناه زمانی انجام می‌گردد که انسان مؤمن غافل است، پس با ذکر خدا، دعا و قرآن حالت مراقبت را در نفس خود تقویت کنیم تا در مرداب گناه نیفتیم.

نکته پایانی: با توجه به مطالب ذکر شده باید گفت که برای اینکه انسان به صفت خوبی آراسته شود، و صفت بداخلاقی ای را از خانه دلش بیرون کند، لازم است همیشه در حال مراقبه (یاد خدا) باشد و دیگر اینکه بر غفلت خود سخت‌گیری کند، و با تعیین جریمه خود را تنبیه کند، مثلاً عذرخواهی از طرفی که به او بدگمان شده‌ایم.