عوامل تحریف واقعه عاشورا از نظر شهید مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==== اغراض دشمن ==== | ==== اغراض دشمن ==== | ||
دشمنان یک اندیشه برای اینکه به هدف خود برسند، تغییراتی در متن تاریخ یک رخداد مؤثر در آن اندیشه ایجاد می‌کنند و توجیه و تفسیرهای ناروایی از آن رخداد تاریخی ارائه می‌کنند. در تحریف حادثه کربلا هم این عامل دخالت داشته و دشمنان در صدد تحریف نهضت حسینی برآمدند. آنچنان که در تاریخ معمول بوده که دشمنان، نهضت‌های مقدس را به ایجاد فساد و اخلال در نظم اجتماع متهم می‌کنند، [[بنی‌امیه|حکومت اموی]] نیز خیلی کوشش کرد برای اینکه نهضت حسینی را به ایجاد نفاق در اجتماع اسلامی متهم کند. از نظر مطهری، امویان در این زمینه در تحریف تاریخ اسلام موفق نشدند و هیچ مورخی تأیید نکرده که که حرکت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در انسجام جامعه اسلامی خلل ایجاد کرده باشد.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۷ | دشمنان یک اندیشه برای اینکه به هدف خود برسند، تغییراتی در متن تاریخ یک رخداد مؤثر در آن اندیشه ایجاد می‌کنند و توجیه و تفسیرهای ناروایی از آن رخداد تاریخی ارائه می‌کنند. در تحریف حادثه کربلا هم این عامل دخالت داشته و دشمنان در صدد تحریف نهضت حسینی برآمدند. آنچنان که در تاریخ معمول بوده که دشمنان، نهضت‌های مقدس را به ایجاد فساد و اخلال در نظم اجتماع متهم می‌کنند، [[بنی‌امیه|حکومت اموی]] نیز خیلی کوشش کرد برای اینکه نهضت حسینی را به ایجاد نفاق در اجتماع اسلامی متهم کند. از نظر مطهری، امویان در این زمینه در تحریف تاریخ اسلام موفق نشدند و هیچ مورخی تأیید نکرده که که حرکت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در انسجام جامعه اسلامی خلل ایجاد کرده باشد.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۷.</ref> | ||
در مورد حادثه عاشورا، از همان ابتدا از سوی حکومت اموی این تلاش صورت گرفت تا قیام امام حسین(ع) را علیه وحدت و امنیت جامعه نشان دهند. برای نمونه، زمانی که مسلم بن عقیل، فرستاده امام حسین(ع)، به کوفه می‌آید، یزید بن معاویه، ضمن ابلاغی که برای عبیدالله بن زیاد برای حکومت کوفه صادر می‌کند، می‌نویسد: مسلم پسر عقیل به کوفه آمده و هدفش اخلال، فسادانگیزی و ایجاد اختلاف در میان مسلمانان است. برو و او را سرکوب کن. همچنین، وقتی مسلم بن عقیل دستگیر می‌شود، ابن‌زیاد به او می‌گوید: پسر عقیل، پیش از آمدن تو مردم کوفه وضع مطمئن و آرامی داشتند، تو آمدی و آشوب کردی و اختلاف افکندی و فتنه‌انگیزی کردی.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۸.</ref> | در مورد حادثه عاشورا، از همان ابتدا از سوی حکومت اموی این تلاش صورت گرفت تا قیام امام حسین(ع) را علیه وحدت و امنیت جامعه نشان دهند. برای نمونه، زمانی که مسلم بن عقیل، فرستاده امام حسین(ع)، به کوفه می‌آید، یزید بن معاویه، ضمن ابلاغی که برای عبیدالله بن زیاد برای حکومت کوفه صادر می‌کند، می‌نویسد: مسلم پسر عقیل به کوفه آمده و هدفش اخلال، فسادانگیزی و ایجاد اختلاف در میان مسلمانان است. برو و او را سرکوب کن. همچنین، وقتی مسلم بن عقیل دستگیر می‌شود، ابن‌زیاد به او می‌گوید: پسر عقیل، پیش از آمدن تو مردم کوفه وضع مطمئن و آرامی داشتند، تو آمدی و آشوب کردی و اختلاف افکندی و فتنه‌انگیزی کردی.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۸.</ref> | ||
==== تمایل بشر به اسطوره‌سازی ==== | ==== تمایل بشر به اسطوره‌سازی ==== | ||
عامل دوم عمومی تمایل بشر به اسطوره‌سازی و افسانه‌سازی است. این عامل در تمام رخدادهای دنیا ممکن است که رخ دهد. علت چنین تحریفی این است که در وجود بشر یک حس قهرمان‌پرستی وجود دارد که در اثر آن درباره قهرمان‌های ملی و قهرمان‌های دینی افسانه می‌سازند. قسمتی از تحریفاتی که در حادثه کربلا صورت گرفته معلول حس اسطوره‌سازی است.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۹ | عامل دوم عمومی تمایل بشر به اسطوره‌سازی و افسانه‌سازی است. این عامل در تمام رخدادهای دنیا ممکن است که رخ دهد. علت چنین تحریفی این است که در وجود بشر یک حس قهرمان‌پرستی وجود دارد که در اثر آن درباره قهرمان‌های ملی و قهرمان‌های دینی افسانه می‌سازند. قسمتی از تحریفاتی که در حادثه کربلا صورت گرفته معلول حس اسطوره‌سازی است.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۷۹.</ref> این اسطوره‌سازی‌ها درباره افراد کم اثر در تاریخ بشر خطری ندارد یا خطر کمتری دارد، ولی درباره شخصیت‌هایی که نقش پیشوایی در تاریخ داشته‌اند و قول و فعل و قیام آنها حجت برای دیگران است، نباید در شخصیت و تاریخشان تحریفی واقع شود. | ||
== عوامل خصوصی == | == عوامل خصوصی == | ||
نسخهٔ ۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۲۰
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
از نظر شهید مطهری، عوامل تحریف در روایت واقعه کربلا چه بوده است؟
مرتضی عوامل تحریف یک رخداد دو قسم است:[۱]
عوامل عمومی
این عواملْ عواملی عمومی هستند که ممکن است هر رخدادی را دچار تحریف کنند و مخصوص واقعه کربلا نیستند.[۲] از جمله این عوامل که در تحریف واقعه عاشورا مؤثر بوده‌اند می‌توان به دو مورد اشاره کرد:
اغراض دشمن
دشمنان یک اندیشه برای اینکه به هدف خود برسند، تغییراتی در متن تاریخ یک رخداد مؤثر در آن اندیشه ایجاد می‌کنند و توجیه و تفسیرهای ناروایی از آن رخداد تاریخی ارائه می‌کنند. در تحریف حادثه کربلا هم این عامل دخالت داشته و دشمنان در صدد تحریف نهضت حسینی برآمدند. آنچنان که در تاریخ معمول بوده که دشمنان، نهضت‌های مقدس را به ایجاد فساد و اخلال در نظم اجتماع متهم می‌کنند، حکومت اموی نیز خیلی کوشش کرد برای اینکه نهضت حسینی را به ایجاد نفاق در اجتماع اسلامی متهم کند. از نظر مطهری، امویان در این زمینه در تحریف تاریخ اسلام موفق نشدند و هیچ مورخی تأیید نکرده که که حرکت امام حسین(ع) در انسجام جامعه اسلامی خلل ایجاد کرده باشد.[۳]
در مورد حادثه عاشورا، از همان ابتدا از سوی حکومت اموی این تلاش صورت گرفت تا قیام امام حسین(ع) را علیه وحدت و امنیت جامعه نشان دهند. برای نمونه، زمانی که مسلم بن عقیل، فرستاده امام حسین(ع)، به کوفه می‌آید، یزید بن معاویه، ضمن ابلاغی که برای عبیدالله بن زیاد برای حکومت کوفه صادر می‌کند، می‌نویسد: مسلم پسر عقیل به کوفه آمده و هدفش اخلال، فسادانگیزی و ایجاد اختلاف در میان مسلمانان است. برو و او را سرکوب کن. همچنین، وقتی مسلم بن عقیل دستگیر می‌شود، ابن‌زیاد به او می‌گوید: پسر عقیل، پیش از آمدن تو مردم کوفه وضع مطمئن و آرامی داشتند، تو آمدی و آشوب کردی و اختلاف افکندی و فتنه‌انگیزی کردی.[۴]
تمایل بشر به اسطوره‌سازی
عامل دوم عمومی تمایل بشر به اسطوره‌سازی و افسانه‌سازی است. این عامل در تمام رخدادهای دنیا ممکن است که رخ دهد. علت چنین تحریفی این است که در وجود بشر یک حس قهرمان‌پرستی وجود دارد که در اثر آن درباره قهرمان‌های ملی و قهرمان‌های دینی افسانه می‌سازند. قسمتی از تحریفاتی که در حادثه کربلا صورت گرفته معلول حس اسطوره‌سازی است.[۵] این اسطوره‌سازی‌ها درباره افراد کم اثر در تاریخ بشر خطری ندارد یا خطر کمتری دارد، ولی درباره شخصیت‌هایی که نقش پیشوایی در تاریخ داشته‌اند و قول و فعل و قیام آنها حجت برای دیگران است، نباید در شخصیت و تاریخشان تحریفی واقع شود.
عوامل خصوصی
در خصوص حادثه عاشورا عوامل خاصی هم وجود داشته که سبب شده در این رخداد تحریف واقع شود. مهم‌ترین عامل خصوصی تحریف‌کننده رخداد عاشورا این است که پیشوایان دین، از زمان پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) دستور داده‌اند که باید نام امام حسین(ع) زنده بماند و هر سال باید برای مصائب او عزاداری شود تا روح این مکتب، که عدالت‌طلبی، ظلم‌ستیزی و آزادگی است، از طریق این یادآوری‌ها زنده بماند. این عامل باعث شده که برخی بدون شناختن فلسفه این تأکید از هر راهی تلاش کنند تا مردم را بر مصیبت امام حسین(ع) بگریانند و این خود موجب شده تا داستان‌های کذبی را جعل کنند که درون‌مایه آن خلاف روح آزادگی نهضت حسینی و اهداف عالی آن است.[۶]