آیه «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی»: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۶

سؤال

صلوات خداوند و فرشتگان و مؤمنین بر پیامبر(ص) به چه معناست؟

براساس آیه ۵۶ سوره احزاب خداوند و فرشتگان بر پیامبر اسلام(ص) درود و سلام می‌فرستند. در این آیه خداوند از مؤمنان می‌خواهد آنها هم بر پیامبر درود فرستند. مفسران معنای درود خداوند را رحمت او دانسته‌اند و درود ملائکه، تزکیه آنها بر پیامبر است و معنای درود مؤمنان را طلب رحمت و دعا تفسیر کرده‌اند.

متن آیه

﴿

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‌فرستند. اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، بر او درود فرستيد و به فرمانش بخوبى گردن نهيد.

احزاب:۵۶

﴾

معنای صلوات

لفظ «صلاه» که در آیه ۵۶ سوره احزاب استعمال شده، در لغت و استعمال شرعی معانی متعدد دارد. در لغت به معنای دعا، تبریک و تمجید است.^[۱] و بعضی گفته‌اند: صلاه در لغت به معنای تعظیم است، لذا نماز را به این خاطر صلاه می‌گویند که مشتمل بر تعظیم پروردگار است؛ اما در عرف شرعی اگر به خدا نسبت داده شود، معنای رحمت، تزکیه و ثنا مراد است و اگر به غیر خدا نسبت داده شود، به معنای دعا و تصدیق و اقرار به فضیلت کسی است که به او صلوات فرستاده می‌شود. در این موضوع روایتی درکتاب «ثواب الاعمال» شیخ صدوق نقل شده است: «از امام کاظم(ع) پرسیدند معنای صلوات خدا چیست؟ فرمود: درود خدا، رحمت اوست و درود ملائکه، تزکیه آنها بر پیامبر است، و درود مؤمن دعای ایشان بر رسول الله(ص) می‌باشد.^[۲] و در کتاب «حاشیه» ملا عبدالله گفته شده: «صلاه (در اصل) به معنای دعا، یعنی طلب رحمت است، هنگامی که به خدا نسبت داده شود از معنای طلب، برهنه می‌شود و فقط رحمت مراد است.»^[۳]

" صلات" و" صلوات" كه جمع آن است هر گاه به خدا نسبت داده شود به معنى فرستادن رحمت است، و هر گاه به فرشتگان و مؤمنان منسوب گردد به معنى طلب رحمت مى‏باشد. تعبير به" يصلون" به صورت فعل مضارع دليل بر استمرار است يعنى پيوسته خداوند و فرشتگان رحمت و درود بر او مى‏فرستند

در اينكه ميان" صلوا" و" سلموا" چه فرقى است؟ مفسران بحثهاى مختلفى دارند، آنچه مناسبتر با ريشه لغوى اين دو كلمه، و ظاهر آيه قرآن به نظر مى‏رسد اين است كه:" صلوا" امر به طلب رحمت و درود فرستادن بر پيامبر است، اما" سلموا" يا به معنى تسليم در برابر فرمانهاى پيامبر گرامى اسلام است چنان كه در آيه 65 سوره نساء آمده، ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً:" مؤمنان كسانى هستند كه به داورى تو تن دهند و حتى در دل از قضاوتت كمترين ناراحتى نداشته باشند و تسليم مطلق گردند).

صلوات به خط ثلث

و يا به معنى سلام فرستادن بر پيامبر ص به عنوان السلام عليك يا رسول اللَّه و مانند آن مى‏باشد، كه محتوايش تقاضاى سلامت پيامبر ص از پيشگاه خدا است. گرچه اين دو معنى براى سلام كاملا متفاوت به نظر مى‏رسد، ولى با دقت مى‏توان آنها را به نقطه واحدى معطوف كرد، و آن تسليم قولى و عملى در برابر پيامبر ص است، زيرا كسى كه به او سلام مى‏فرستد و تقاضاى سلامت او را از خدا مى‏كند نسبت به او عشق مى‏ورزد و او را به عنوان پيامبرى واجب الاطاعه مى‏شناسد.^[۴]

منابع

↑ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۰۴ه‍. ق، ص۴۹۰.
↑ ثواب الاعمال، قم، چاپ امیر، چاپ دوم، ۱۳۶۸ ش، ص۱۵۶.
↑ حاشیه ملا عبدالله، تعلیقات از سید مصطفی حسینی دشتی، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۱۵.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱، ج۱۷، ص ۴۱۶.

[1] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۰۴ه‍. ق، ص۴۹۰.

[2] ثواب الاعمال، قم، چاپ امیر، چاپ دوم، ۱۳۶۸ ش، ص۱۵۶.

[3] حاشیه ملا عبدالله، تعلیقات از سید مصطفی حسینی دشتی، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۱۵.

[4] مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱، ج۱۷، ص ۴۱۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 }}
-== معنای صلاه ==
+== معنای صلوات ==
 لفظ «صلاه» که در آیه ۵۶ [[سوره احزاب]] استعمال شده، در لغت و استعمال شرعی معانی متعدد دارد. در لغت به معنای دعا، تبریک و تمجید است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۰۴ه‍. ق، ص۴۹۰.</ref> و بعضی گفته‌اند: صلاه در لغت به معنای تعظیم است، لذا نماز را به این خاطر صلاه می‌گویند که مشتمل بر تعظیم پروردگار است؛ اما در عرف شرعی اگر به خدا نسبت داده شود، معنای رحمت، تزکیه و ثنا مراد است و اگر به غیر خدا نسبت داده شود، به معنای دعا و تصدیق و اقرار به فضیلت کسی است که به او صلوات فرستاده می‌شود. در این موضوع روایتی درکتاب «ثواب الاعمال» شیخ صدوق نقل شده است: «از [[امام کاظم(ع)]] پرسیدند معنای صلوات خدا چیست؟ فرمود: درود خدا، رحمت اوست و درود ملائکه، تزکیه آنها بر پیامبر است، و درود مؤمن دعای ایشان بر رسول الله(ص) می‌باشد.<ref>ثواب الاعمال، قم، چاپ امیر، چاپ دوم، ۱۳۶۸ ش، ص۱۵۶.</ref> و در کتاب «حاشیه» ملا عبدالله گفته شده: «صلاه (در اصل) به معنای دعا، یعنی طلب رحمت است، هنگامی که به خدا نسبت داده شود از معنای طلب، برهنه می‌شود و فقط رحمت مراد است.»<ref>حاشیه ملا عبدالله، تعلیقات از سید مصطفی حسینی دشتی، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۱۵.</ref>
@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 در اينكه ميان" صلوا" و" سلموا" چه فرقى است؟ مفسران بحثهاى مختلفى دارند، آنچه مناسبتر با ريشه لغوى اين دو كلمه، و ظاهر آيه قرآن به نظر مى‏رسد اين است كه:" صلوا" امر به طلب رحمت و درود فرستادن بر پيامبر است، اما" سلموا" يا به معنى تسليم در برابر فرمانهاى پيامبر گرامى اسلام است چنان كه در آيه 65 سوره نساء آمده، ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً:" مؤمنان كسانى هستند كه به داورى تو تن دهند و حتى در دل از قضاوتت كمترين ناراحتى نداشته باشند و تسليم مطلق گردند).
-و يا به معنى سلام فرستادن بر پيامبر ص به عنوان السلام عليك يا رسول اللَّه و مانند آن مى‏باشد، كه محتوايش تقاضاى سلامت پيامبر ص از پيشگاه خدا است. گرچه اين دو معنى براى سلام كاملا متفاوت به نظر مى‏رسد، ولى با دقت مى‏توان آنها را به نقطه واحدى معطوف كرد، و آن تسليم قولى و عملى در برابر پيامبر ص است، زيرا كسى كه به او سلام مى‏فرستد و تقاضاى سلامت او را از خدا مى‏كند نسبت به او عشق مى‏ورزد و او را به عنوان پيامبرى واجب الاطاعه مى‏شناسد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱، ج۱۷، ص ۴۱۶.
+[[پرونده:صلوات به خط ثلث.jpg|بندانگشتی|صلوات به خط ثلث]]و يا به معنى سلام فرستادن بر پيامبر ص به عنوان السلام عليك يا رسول اللَّه و مانند آن مى‏باشد، كه محتوايش تقاضاى سلامت پيامبر ص از پيشگاه خدا است. گرچه اين دو معنى براى سلام كاملا متفاوت به نظر مى‏رسد، ولى با دقت مى‏توان آنها را به نقطه واحدى معطوف كرد، و آن تسليم قولى و عملى در برابر پيامبر ص است، زيرا كسى كه به او سلام مى‏فرستد و تقاضاى سلامت او را از خدا مى‏كند نسبت به او عشق مى‏ورزد و او را به عنوان پيامبرى واجب الاطاعه مى‏شناسد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱، ج۱۷، ص ۴۱۶.
 </ref>
-[[پرونده:صلوات به خط ثلث.jpg|بندانگشتی|صلوات به خط ثلث]]
-== تفسیر آیه ==