کاهش علمای مشهور پس از انقلاب اسلامی

سؤال

سبت جمعیت طلبه‌ها و روحانیون در بعد از انقلاب به رژیم سابق دهها برابر شده است. چرا علمای مشهوری مثل مرحوم بروجردی، مرعشی نجفی، علامه طباطبایی و... دیگر وجود ندارند؟

یکی از ثمرات پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تحول در وظایف و کارکردهای روحانیت و افزایش کمی و کیفی آنان بوده است به ویژه با توجه فراهم شدن زمینه‌های تحصیل و تحقیق در حوزه‌های علمیه و نیازهایی که به لحاظ مذهبی در شرایط جدید برای کل جامعه احساس می‌شد شمار طلاب با رشد قابل توجهی مواجه شد.

اگر چه شخصیت‌هایی همچون مرحوم آیت الله بروجردی، علامه طباطبایی و... که حق بزرگی بر گردن حوزه‌های علمیه و جهان تشیع دارند، امروزه در میان ما نیستند و شاید برخی کارهای عظیمی که آنان در دوران حیات شریفشان انجام دادند امروزه قابل تکرار نباشد اما اینگونه نیست که ما هیچ چهره علمی در سطح بالا نداشته باشیم یکی از علل اینکه برخی چهره‌های نامدار گذشته اینگونه نامشان بر سر زبان‌ها می‌چرخید ولی امروزه نام چهره‌های کمتری در سطح عموم مردم مطرح می‌شود این است که در گذشته به دلایل متعدد از جمله کم بودن شخصیت‌های علمی وزین و سطح بالا، وقتی یکی از فضلای حوزه‌های علمیه همچون علامه طباطبایی، شهید مطهری و برخی دیگر با شکستن فضای موجود اقدام به نوآوری و ابتکار نموده و کاری جدید انجام می‌دادند طبیعتاً در فضای علمی مطرح و حتی زبانزد عموم مردم می‌گردید، اما امروزه با پیروزی انقلاب اسلامی و نیازی که برای ورود حوزه‌های علمیه در عرصه‌های معرفتی گوناگون احساس شد فضای حوزه‌های علمیه نیز کاملاً تغییر یافت و حوزه‌های علمیه به صورت جدی در عرصه‌های مختلف معرفتی وارد شدند و علاوه بر تربیت طلاب و فضای صاحب نام با روحیه ابتکاری و نوآورانه، آثار فراوانی نیز در عرصه‌های مختلف به وجود آمد که به دلیل تنوع حوزه‌های مورد بحث و تعداد بالای فضلایی که وارد این عرصه‌ها شدند و نیز عادی شدن ورود طلاب و فضلا در این عرصه ها، دیگر نام‌ها از برجستگی سابق برخوردار نیست، به عبارت دیگر در گذشته مثلا ده فرد فاضل وارد عرصه‌های علمی می‌شد و آثار بدیع به وجود می‌آورد که نام ایشان برجسته می‌شد، اما در حال حاضر مثلا هزار نفر وارد این عرصه‌ها می‌شود و اقدامات بسیار خوبی هم صورت می‌گیرد ولی به دلیل اینکه چنین فعالیت‌هایی امروزه تقریباً عادی شده و حتی به یک انتظار همگانی از حوزه‌های علمیه تبدیل شده است دیگر نام‌ها چندان برجستگی همچون سابق را ندارد، هر چند در فضای علمی حوزه‌ها این نام‌ها دارای شهرت بوده و متخصصان و صاحب نظران هر رشته، برجستگان رشته مرتبط با خود را به خوبی می‌شناسد.