آیه «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی»: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
صلوات خداوند و فرشتگان و مؤمنین بر پیامبر(ص) به چه معناست؟ | صلوات خداوند و فرشتگان و مؤمنین بر پیامبر(ص) به چه معناست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}درود و سلام خداوند و فرشتگان به پیامبر(ص) در آیه ۵۶ سوره احزاب آمده است. در این آیه خداوند از مؤمنان می‌خواهد آنها هم بر پیامبر درود بفرستند. مفسران معنای درود خداوند را رحمت او دانسته‌اند و معنای درود مؤمنان را طلب رحمت و دعا تفسیر کرده‌اند. | ||
== متن آیه == | == متن آیه == | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۳: | ||
== معنای صلاه == | == معنای صلاه == | ||
لفظ «صلاه» که در آیه استعمال شده، در لغت و استعمال شرعی معانی متعدد | لفظ «صلاه» که در آیه ۵۶ [[سوره احزاب]] استعمال شده، در لغت و استعمال شرعی معانی متعدد دارد. در لغت به معنای دعا، تبریک و تمجید است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۰۴ه. ق، ص۴۹۰.</ref> و بعضی گفته‌اند: صلاه در لغت به معنای تعظیم است، لذا نماز را به این خاطر صلاه می‌گویند که مشتمل بر تعظیم پروردگار است؛ اما در عرف شرعی اگر به خدا نسبت داده شود، معنای رحمت، تزکیه و ثنا مراد است و اگر به غیر خدا نسبت داده شود، به معنای دعا و تصدیق و اقرار به فضیلت کسی است که به او صلوات فرستاده می‌شود. در این موضوع روایتی درکتاب «ثواب الاعمال» شیخ صدوق نقل شده است: «از [[امام کاظم(ع)]] پرسیدند معنای صلوات خدا، چیست؟ فرمود: درود خدا، رحمت اوست و درود ملائکه، تزکیه آنها بر پیامبر است، و درود مؤمن دعای ایشان بر رسول الله(ص) می‌باشد.<ref>ثواب الاعمال، قم، چاپ امیر، چاپ دوم، ۱۳۶۸ ش، ص۱۵۶.</ref> و در کتاب «حاشیه» ملا عبدالله گفته شده: «صلاه (در اصل) به معنای دعا، یعنی طلب رحمت است، هنگامی که به خدا نسبت داده شود از معنای طلب، برهنه می‌شود و فقط رحمت مراد است.»<ref>حاشیه ملا عبدالله، تعلیقات از سید مصطفی حسینی دشتی، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۱۵.</ref> | ||
== تفسیر آیه == | == تفسیر آیه == | ||
مقام پیامبر اسلام(ص) آن قدر والا است که آفریدگار عالم هستی و تمام فرشتگان که تدبیر این جهان به فرمان حق بر عهدهٔ آنها است، بر او درود می‌فرستند؛ | مقام پیامبر اسلام(ص) آن قدر والا است که آفریدگار عالم هستی و تمام فرشتگان که تدبیر این جهان به فرمان حق بر عهدهٔ آنها است، در این آیه بر او درود می‌فرستند؛ و نیز خداوند به همه مؤمنان دستور می‌دهد آنان هم به پیامبر درود بفرستند و سلام گویید، و در برابر فرمان او تسلیم شوید. | ||
تعبیر به «یصلّون» به صورت فعل مضارع دلیل بر استمرار است، یعنی پیوسته خداوند و فرشتگان رحمت و درود بر او می‌فرستند، رحمت و درودی پیوسته و جاودانی، اما درباره کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) در روایات بی‌شماری که از طریق شیعه و سنی رسیده صریحاً آمده است که آل محمد(ص) را هنگام صلوات بر محمد(ص) اضافه کنید. در تفسیر «الدر المنثور» از کتاب‌های معتبر اهل سنت از شخصی به نام کعب بن عجره نقل می‌کند که وقتی این آیه نازل شد گفتیم: ای رسول خدا! سلام بر شما را شناختیم، پس صلوات بر شما چگونه است؟ آن حضرت فرمودند: «بگویید: اللهم صلّ علی محمد و آل محمد.»<ref>سیوطی، جلال الدین، تفسیر الدر المنثور، بیروت، انتشارات دراالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ه. ق، ج۵، ص۴۰۶–۴۱۲.</ref> | |||
علامه طباطبایی در این باره می‌گوید: صلوات خدا بر پیغمبر به معنای انعطاف او به وی است به وسیله | [[علامه طباطبایی]] در این باره می‌گوید: صلوات خدا بر پیغمبر به معنای انعطاف او به وی است به وسیله رحمتش. البته انعطافی مطلق، چون در آیه شریفه صلوات را مقید به قیدی نکرده است. همچنین صلوات ملائکه او بر آن جناب، انعطاف ایشان است بر وی، به این که او را تزکیه نموده، برایش استغفار کنند، و صلوات مؤمنین بر او انعطاف ایشان است، به وسیله درخواست رحمت برای او. | ||
و در این که قبل از امر به مؤمنین که بر او صلوات بفرستید، نخست صلوات خود و ملائکه خود را ذکر کرد، دلالتی هست بر این که صلوات مؤمنین بر آن جناب، پیروی خدای سبحان و متابعت ملائکه اوست، و از طریق شیعه و سنی روایت بسیار زیاد رسیده است در این که طریق صلوات فرستادن بر آن جناب، این است که از خدا بخواهند بر او و آل او صلوات بفرستد.<ref>طباطبائی، محمد حسین، المیزان، مترجم سید محمد باقر همدانی، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ دوم، ۱۳۶۶، ج۱۶، ص۵۲۹.</ref> | و در این که قبل از امر به مؤمنین که بر او صلوات بفرستید، نخست صلوات خود و ملائکه خود را ذکر کرد، دلالتی هست بر این که صلوات مؤمنین بر آن جناب، پیروی خدای سبحان و متابعت ملائکه اوست، و از طریق شیعه و سنی روایت بسیار زیاد رسیده است در این که طریق صلوات فرستادن بر آن جناب، این است که از خدا بخواهند بر او و آل او صلوات بفرستد.<ref>طباطبائی، محمد حسین، المیزان، مترجم سید محمد باقر همدانی، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ دوم، ۱۳۶۶، ج۱۶، ص۵۲۹.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۵ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۸
صلوات خداوند و فرشتگان و مؤمنین بر پیامبر(ص) به چه معناست؟
درود و سلام خداوند و فرشتگان به پیامبر(ص) در آیه ۵۶ سوره احزاب آمده است. در این آیه خداوند از مؤمنان می‌خواهد آنها هم بر پیامبر درود بفرستند. مفسران معنای درود خداوند را رحمت او دانسته‌اند و معنای درود مؤمنان را طلب رحمت و دعا تفسیر کرده‌اند.
متن آیه
| ﴿ | إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‌فرستند. اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، بر او درود فرستيد و به فرمانش بخوبى گردن نهيد. احزاب:۵۶ |
﴾ |
معنای صلاه
لفظ «صلاه» که در آیه ۵۶ سوره احزاب استعمال شده، در لغت و استعمال شرعی معانی متعدد دارد. در لغت به معنای دعا، تبریک و تمجید است.[۱] و بعضی گفته‌اند: صلاه در لغت به معنای تعظیم است، لذا نماز را به این خاطر صلاه می‌گویند که مشتمل بر تعظیم پروردگار است؛ اما در عرف شرعی اگر به خدا نسبت داده شود، معنای رحمت، تزکیه و ثنا مراد است و اگر به غیر خدا نسبت داده شود، به معنای دعا و تصدیق و اقرار به فضیلت کسی است که به او صلوات فرستاده می‌شود. در این موضوع روایتی درکتاب «ثواب الاعمال» شیخ صدوق نقل شده است: «از امام کاظم(ع) پرسیدند معنای صلوات خدا، چیست؟ فرمود: درود خدا، رحمت اوست و درود ملائکه، تزکیه آنها بر پیامبر است، و درود مؤمن دعای ایشان بر رسول الله(ص) می‌باشد.[۲] و در کتاب «حاشیه» ملا عبدالله گفته شده: «صلاه (در اصل) به معنای دعا، یعنی طلب رحمت است، هنگامی که به خدا نسبت داده شود از معنای طلب، برهنه می‌شود و فقط رحمت مراد است.»[۳]
تفسیر آیه
مقام پیامبر اسلام(ص) آن قدر والا است که آفریدگار عالم هستی و تمام فرشتگان که تدبیر این جهان به فرمان حق بر عهدهٔ آنها است، در این آیه بر او درود می‌فرستند؛ و نیز خداوند به همه مؤمنان دستور می‌دهد آنان هم به پیامبر درود بفرستند و سلام گویید، و در برابر فرمان او تسلیم شوید.
تعبیر به «یصلّون» به صورت فعل مضارع دلیل بر استمرار است، یعنی پیوسته خداوند و فرشتگان رحمت و درود بر او می‌فرستند، رحمت و درودی پیوسته و جاودانی، اما درباره کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) در روایات بی‌شماری که از طریق شیعه و سنی رسیده صریحاً آمده است که آل محمد(ص) را هنگام صلوات بر محمد(ص) اضافه کنید. در تفسیر «الدر المنثور» از کتاب‌های معتبر اهل سنت از شخصی به نام کعب بن عجره نقل می‌کند که وقتی این آیه نازل شد گفتیم: ای رسول خدا! سلام بر شما را شناختیم، پس صلوات بر شما چگونه است؟ آن حضرت فرمودند: «بگویید: اللهم صلّ علی محمد و آل محمد.»[۴]
علامه طباطبایی در این باره می‌گوید: صلوات خدا بر پیغمبر به معنای انعطاف او به وی است به وسیله رحمتش. البته انعطافی مطلق، چون در آیه شریفه صلوات را مقید به قیدی نکرده است. همچنین صلوات ملائکه او بر آن جناب، انعطاف ایشان است بر وی، به این که او را تزکیه نموده، برایش استغفار کنند، و صلوات مؤمنین بر او انعطاف ایشان است، به وسیله درخواست رحمت برای او.
و در این که قبل از امر به مؤمنین که بر او صلوات بفرستید، نخست صلوات خود و ملائکه خود را ذکر کرد، دلالتی هست بر این که صلوات مؤمنین بر آن جناب، پیروی خدای سبحان و متابعت ملائکه اوست، و از طریق شیعه و سنی روایت بسیار زیاد رسیده است در این که طریق صلوات فرستادن بر آن جناب، این است که از خدا بخواهند بر او و آل او صلوات بفرستد.[۵]
وقتی می‌گوییم خداوند صلوات می‌فرستد، یعنی رحمت می‌فرستد، و هنگامی که می‌گوییم فرشته‌ها یا مردم صلوات می‌فرستند، یعنی از خدا طلب رحمت می‌کنند، در جای که معنای دور مرتبط بودن و وابسته بودن چیزی بر خودش است، و در این آیه هیچ‌کدام از صلوات خدا و مؤمنین با هم مرتبط و وابسته نیستند.
مطالعه بیشتر
۱. تفسیر نمونه؛ ناصر مکارم شیرازی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱۷، ص۴۱۶.
۲. اثنی عشری؛ حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران، میقات، اول، ۱۳۶۳ه. ش، ج۱۰، ص۴۸۳.
منابع
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۰۴ه. ق، ص۴۹۰.
- ↑ ثواب الاعمال، قم، چاپ امیر، چاپ دوم، ۱۳۶۸ ش، ص۱۵۶.
- ↑ حاشیه ملا عبدالله، تعلیقات از سید مصطفی حسینی دشتی، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۱۵.
- ↑ سیوطی، جلال الدین، تفسیر الدر المنثور، بیروت، انتشارات دراالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۱ه. ق، ج۵، ص۴۰۶–۴۱۲.
- ↑ طباطبائی، محمد حسین، المیزان، مترجم سید محمد باقر همدانی، نشر بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، چاپ دوم، ۱۳۶۶، ج۱۶، ص۵۲۹.