انواع تلقین

سؤال

انواع تلقین چیست؟

تلقین را بر سه قسم دانسته‌اند که هر یک در جای مخصوص خود خوانده می‌شود؛ تلقین اول هنگام جان دادن، تلقین دوم هنگامی که صورت جنازه را در قبر به خاک گذاشتند و سوم هنگامی که قبر را پوشانیدند.

تلقین در زمان جان دادن

رسول خدا(ص) در بخشی از آخرین خطبه‌ی خود فرمودند که هرگاه نفس به این‌جا (با دست اشاره به گلو کردند) رسید و شخص در آن لحظه توبه کند، توبه‌ی او پذیرفته می‌شود. بر همین اساس، در روایات سفارش شده به فرد در حال احتضار، توبه، استغفار، شهادتین، کلمات فرج: «لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ‏ الْعَلِيُ‏ الْعَظِيمُ‏ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ‏ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» و دعاهای دیگر را تلقین کنید.

امام باقر(ع) توصیه کرده‌اند به مردگان خود، هنگام مرگ، شهادتین و ولایت را تلقین کنید.

تلقین هنگامی که صورت جنازه بر خاک است

امام صادق(ع) توصیه کرده‌اند زمانی که میت را در قبر گذاشتی، دست بر گوش او بگذار و بگو: «الله پروردگار تو، اسلام دین تو، محمد پیامبر تو، قرآن کتاب تو و علی امام تو است. همچنین در روایت دیگری آوردند که دهان را به گوش میت در قبر نزدیک کند و سه بار بگوید: «بشنو و بفهم، خدا پروردگار تو ... .

توصیه شده است که وقتی میت را در قبر گذاشتی، آیت الکرسی بخوانید، دست بر شانه‌ی راست او بزنید و بگو: «قُل‏ رَضِيتُ بِاللَّهِ رَبّاً وَ بِالْإِسْلَامِ‏ دِيناً وَ بِمُحَمَّدٍ ص نَبِيّاً وَ بِعَلِيٍّ ع إِمَاماً وَ سَمِّ إِمَامَ زَمَانِه‏؛ بگو خرسندم به پروردگاری خداوند و به دین اسلام و به پیامبری حضرت محمد(ص) به امامت امام علی(ع) و امام زمانت را نام ببر .

تلقین پس از پوشاندن دفن

در روایات توصیه شده است؛ زمانی که تشییع کننده‌ها به خانه‌هایشان برگشتد، یکی از نزدیکان با صدای بلند، کنار قبر بگوید: «ای فلانی، فرزند فلانی (نام شخص مرده و نام پدرش را بگوید) آیا هنگام جدایی از ما برعهد و پیمان خود بودی که همان شهادت به یگانگی خدا و بندگی و رسالت محمد(ص) و وصایت علی بود و اینکه آنچه پیامبر(ص) آورده است همه بر حق بود و... .

طبرانی از محدثان اهل‌سنت، توصیه‌ای از پیامبر اسلام(ص) نقل کرده که هرگاه پس از دفن افراد، بر بالای قبر او ایستاده، بگوید: «ای فلانی فرزند فلانی (نام او نام پدرش) ... به یادآور آنچه را که بر اساس آن از دنیا بیرون رفتی! شهادت اینکه الله پروردگار تو، اسلام دین تو، محمد نبی تو و ... .