نزول جبرئیل بر حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
(تکمیل و بارگزاری)
خط ۷: خط ۷:
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا حضرت فاطمه(س) پيامبر بود كه فرشته بر او نازل مي شد؟
آيا حضرت فاطمه(س) پيامبر بود كه جبرئیل بر او نازل مي شد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
حضرت زهرا(س) «محدثه» یعنی کسی که فرشته الهی با او گفتگو داشته است و این امر هرگز ملازم با پیامبری نیست.
نزول [[جبرئیل]] بر [[حضرت فاطمه(س)]] و بیان اخباری از آینده برای ایشان به معنای [[رسالت]] حضرت فاطمه(س) نیست. در قرآن در مواردی که خداوند با غیر از [[انبیاء]] تکلم کرده است نیز وحی نامیده شده است، برای نمونه، وحی به زنبور، به آسمان ها، وحی به ملائکه و به مادر موسی از این قبیل است که در این موارد خبری از غیب به این افراد داده شده است. بنابر این حضور جبرئیل نزد حضرت فاطمه(س) و اخبار از آینده و تصلی به ایشان، همانند حضور جبرئیل نزد [[حضرت مریم(س)]] از قبیل وحی انبائی و اخباری و به دلیل عظمت و شأنیت بالای ایشان می باشد.


با این توضیح که يكي از فضايلي كه براي حضرت زهرا(س) برشمرده اند، كه البته از بزرگترين فضايل آن حضرت است، نزول جبرئيل بر وي مي باشد. در كتاب كافي به سند معتبر آمده كه فاطمه پس از مرگ پدر دچار اندوهي عميق شد. اين بود كه جبرئيل جهت عرض تسليت خدمت ايشان آمده، و اخباري از آينده را برايش بيان نموده و علي(ع) آنها را مي نوشت.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، انتشارات مسجد چهارده معصوم، ج۲، ص۳۵۵ ـ ۳۵۶.</ref> اين نوشته ها بعدها به «مصحف فاطمه» مشهور شد.<ref>همان، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و به عنوان يكي از منابع علم ائمه، از امامي به امام ديگر سپرده شد. تا اينكه سرانجام به دست امام عصر رسيد.<ref>ابي جعفر محمد بن جرير بن رستم (طبري)، دلائل الامامه، قم، منشورات رضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۸.</ref> از اين رو فاطمه عنوان «محدثه» يافت. يعني كسي كه با فرشتگان گفت و شنود دارد.<ref>صدوق، علل الشرايع، نجف، مكتبه الحيدريه، ۱۳۸۵ هـ ، ص۱۸۲، باب ۱۴۶، ح۱.</ref> اين ويژگي مهم، ما را بر آن مي دارد تا اندكي پيرامون چگونگي دستيابي فاطمه(س) به وحي و وجه تمايز آن با وحي در نبوت، سخن بگوييم.
==انواع وحی==
[[قرآن]]، مواردي غير از آنچه را كه به عنوان وحي بر انبياء نازل شده است را، [[وحي]] ناميده است. از جمله اينكه فرموده: {{قرآن|وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً}} (و پروردگار تو به زنبور عسل وحي نمود كه از كوهها، خانه هايي برگزين)<ref>نحل/ ۶۸.</ref> و {{قرآن|فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها}} (پس آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفريد و در هر آسماني، كار آن را وحي نمود)<ref>فصلت/ ۱۲.</ref> و {{قرآن|إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَه أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا}} (و هنگامي كه پروردگارت به [[فرشتگان]] وحي نمود، من با شما هستم كساني را كه ايمان آورده اند ثابت قدم بداريد)<ref>انفال/ ۱۲.</ref> و {{قرآن|وَ أَوْحَيْنا إِلى أُمِّ مُوسى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ}} (و به مادر موسي وحي كرديم كه [[موسي]] را شير بده و هنگامي كه بر جان او ترسيدي، وي را به دريا بينداز)<ref>قصص/ ۷.</ref> و {{قرآن|وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَ بِرَسُولِي}} (و هنگامي كه به حواريون وحي كردم كه به من و رسولم ([[عيسي]]) ايمان بياوريد)<ref>مائده/ ۱۱۱.</ref> و نيز نزول جبرئيل به صورت انسان بر مريم و سخن گفتن با وي.<ref>مريم/ ۱۶ـ۲۱.</ref>


==وحي تشريفي==
آنچه از وحي الهی بر پيامبران نازل شده است، «وحي تشريعي» نامیده می شود. وحیی که به غیر از انبیاء الهی نازل می شود، «وحي انبائي» (انباء به معنی اخبار) نامیده می شود. تفاوت اين دو قسم وحي در آن است كه براساس وحي تشريعي، فرد به مقام نبوت نايل آمده ولي در وحي انبائي، بدون اينكه فرد از مقام نبوت برخوردار شود، به اخبار غيبي دست مي يابد. نزول وحي درباره [[حضرت زهرا(س)]] نيز از قبيل وحي انبائي بوده و در آن مطالبي از جمله اخبار گذشته و آينده تا روز [[قيامت]] آمده است.<ref>ر.ك. طبري، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۷ ـ ۲۸.</ref>


قرآن، مواردي غير از آنچه را كه ما به عنوان وحي بر انبياء مي شناسيم، را نيز وحي ناميده است. از جمله اينكه فرموده: {{قرآن|وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً}} (و پروردگار تو به زنبور عسل وحي نمود كه از كوهها، خانه هايي برگزين)<ref>نحل/ ۶۸.</ref> و {{قرآن|فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها}} (پس آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفريد و در هر آسماني، كار آن را وحي نمود)<ref>فصلت/ ۱۲.</ref> و {{قرآن|إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَه أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا}} (و هنگامي كه پروردگارت به فرشتگان وحي نمود، من با شما هستم كساني را كه ايمان آورده اند ثابت قدم بداريد)<ref>انفال/ ۱۲.</ref> و {{قرآن|وَ أَوْحَيْنا إِلى أُمِّ مُوسى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ}} (و به مادر موسي وحي كرديم كه موسي را شير بده و هنگامي كه بر جان او ترسيدي، وي را به دريا بينداز)<ref>قصص/ ۷.</ref> و {{قرآن|وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَ بِرَسُولِي}} (و هنگامي كه به حواريون وحي كردم كه به من و رسولم (عيسي) ايمان بياوريد)<ref>مائده/ ۱۱۱.</ref> و نيز نزول جبرئيل به صورت انسان بر مريم و سخن گفتن با وي.<ref>مريم/ ۱۶ـ۲۱.</ref>  
==نزول جبرئيل بر حضرت فاطمه==
در [[كتاب كافي]] به سند معتبر آمده كه فاطمه پس از مرگ پدرشان [[رسول خدا(ص)]] دچار اندوهي عميق شد. اين بود كه جبرئيل جهت عرض تسليت خدمت ايشان آمده، و اخباري از آينده را برايش بيان نموده و [[علي(ع)]] آنها را مي نوشت.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، انتشارات مسجد چهارده معصوم، ج۲، ص۳۵۵ ـ ۳۵۶.</ref> اين نوشته ها بعدها به «[[مصحف فاطمه]]» مشهور شد.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و به عنوان يكي از منابع علم ائمه، از امامي به امام ديگر سپرده شد. تا اينكه سرانجام به دست [[امام عصر(عج)]] رسيد.<ref>ابي جعفر محمد بن جرير بن رستم (طبري)، دلائل الامامه، قم، منشورات رضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۸.</ref> از اين رو فاطمه(س) را «[[محدثه از القاب حضرت فاطمه(س)|محدثه]]» می نامند. يعني كسي كه با فرشتگان گفت و شنود دارد.<ref>صدوق، علل الشرايع، نجف، مكتبه الحيدريه، ۱۳۸۵ هـ ، ص۱۸۲، باب ۱۴۶، ح۱.</ref>


اين آيات و تفاسير آن مي رساند آنچه از وحي شنيده شده كه مخصوص پيامبران است، «وحي تشريعي» مي باشد. ولي «وحي انبايي» بر غير پيامبر نيز نازل مي شود. تفاوت اين دو قسم وحي در آن است كه براساس وحي تشريعي، فرد به مقام نبوت نايل آمده ولي در وحي انبايي، بدون اينكه فرد از مقام نبوت برخوردار شود، به اخبار غيبي دست مي يابد. نزول وحي درباره حضرت زهرا(س) نيز از قبيل وحي انبايي بوده و در آن مطالبي از جمله اخبار گذشته و آينده تا روز قيامت آمده است.<ref>ر.ك. طبري، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۷ ـ ۲۸.</ref>
هرگاه نفس انسان از جنبه كمالات به مرتبه اي رفيع برسد، صورت هاي ملكي و ملكوتي برايش تمثّل مي يابند.<ref>ر.ك. حسن زاده آملي، حسن، شرح فص حكمه عصمتيه في كلمه فاطميه، نشر طوبي، ۱۳۷۹، ص۳۵۰.</ref> چنانكه درباره [[حضرت مريم(س)]] جبرئيل به صورت بشري، برايش تمثل يافت.


==حضرت فاطمه(س) و نزول جبرئيل==
[[امام خميني(ره)]] درباره شايستگي وجودي حضرت فاطمه(س) براي دريافت وحي مي گويد: «مسأله فرود آمدن جبرئيل (بر حضرت زهرا) يك مسأله ساده نيست. خيال نشود كه جبرئيل براي هر كس امكان نزول دارد. يك تناسب كامل ميان مقام و عظمت جبرييل كه روح اعظم است، و روح آن شخصي كه جبرييل بر او وارد مي شود، لازم است.»<ref>صحيفه نور، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>
 
هرگاه نفس انسان از جنبه كمالات به مرتبه اي رفيع برسد، صورت هاي ملكي و ملكوتي برايش تمثّل مي يابند.<ref>ر.ك. حسن زاده آملي، حسن، شرح فص حكمه عصمتيه في كلمه فاطميه، نشر طوبي، ۱۳۷۹، ص۳۵۰.</ref> چنانكه درباره حضرت مريم(س) جبرئيل به صورت بشري، برايش تمثل يافت. فاطمه(س) از اهل بيت پيامبر و به حكم آيه تطهير<ref>احزاب/ ۳۳.</ref> معصوم مي باشد. حقيقت عصمت، نيروي ملكوتي است كه دارنده اش را از هرگونه عيب و زشتي، حفظ مي نمايد.
 
امام خميني درباره شايستگي وجودي حضرت فاطمه(س) براي دريافت وحي مي گويد: «مسأله فرود آمدن جبرئيل (بر حضرت زهرا) يك مسأله ساده نيست. خيال نشود كه جبرئيل براي هر كس امكان نزول دارد. يك تناسب كامل ميان مقام و عظمت جبرييل كه روح اعظم است، و روح آن شخصي كه جبرييل بر او وارد مي شود، لازم است.»<ref>صحيفه نور، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>
 
و به دليل همين وسعت روح و شأن رفيع فاطمه(س) بود كه پيامبر اكرم درباره اش فرموده: هر كس فاطمه را آن گونه كه حق معرفت بدو است بشناسد، ليله القدر را ادراك كرده است، و همانا كه فاطمه ناميده شده است بدين لحاظ كه خلق از كنه معرفتش بريده شده اند ـ يعني به كنه معرفت او نمي رسند<ref>حسن زاده آملي، حسن، شرح فص حكمه عصمتيه في كلمه فاطميه، نشر طوبي، ۱۳۷۹، ص۲۶۱.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


خط ۳۳: خط ۲۹:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۴ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۰

سؤال

آيا حضرت فاطمه(س) پيامبر بود كه جبرئیل بر او نازل مي شد؟

نزول جبرئیل بر حضرت فاطمه(س) و بیان اخباری از آینده برای ایشان به معنای رسالت حضرت فاطمه(س) نیست. در قرآن در مواردی که خداوند با غیر از انبیاء تکلم کرده است نیز وحی نامیده شده است، برای نمونه، وحی به زنبور، به آسمان ها، وحی به ملائکه و به مادر موسی از این قبیل است که در این موارد خبری از غیب به این افراد داده شده است. بنابر این حضور جبرئیل نزد حضرت فاطمه(س) و اخبار از آینده و تصلی به ایشان، همانند حضور جبرئیل نزد حضرت مریم(س) از قبیل وحی انبائی و اخباری و به دلیل عظمت و شأنیت بالای ایشان می باشد.

انواع وحی

قرآن، مواردي غير از آنچه را كه به عنوان وحي بر انبياء نازل شده است را، وحي ناميده است. از جمله اينكه فرموده: ﴿وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً (و پروردگار تو به زنبور عسل وحي نمود كه از كوهها، خانه هايي برگزين)[۱] و ﴿فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها (پس آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفريد و در هر آسماني، كار آن را وحي نمود)[۲] و ﴿إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلائِكَه أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا (و هنگامي كه پروردگارت به فرشتگان وحي نمود، من با شما هستم كساني را كه ايمان آورده اند ثابت قدم بداريد)[۳] و ﴿وَ أَوْحَيْنا إِلى أُمِّ مُوسى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ (و به مادر موسي وحي كرديم كه موسي را شير بده و هنگامي كه بر جان او ترسيدي، وي را به دريا بينداز)[۴] و ﴿وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَ بِرَسُولِي (و هنگامي كه به حواريون وحي كردم كه به من و رسولم (عيسي) ايمان بياوريد)[۵] و نيز نزول جبرئيل به صورت انسان بر مريم و سخن گفتن با وي.[۶]

آنچه از وحي الهی بر پيامبران نازل شده است، «وحي تشريعي» نامیده می شود. وحیی که به غیر از انبیاء الهی نازل می شود، «وحي انبائي» (انباء به معنی اخبار) نامیده می شود. تفاوت اين دو قسم وحي در آن است كه براساس وحي تشريعي، فرد به مقام نبوت نايل آمده ولي در وحي انبائي، بدون اينكه فرد از مقام نبوت برخوردار شود، به اخبار غيبي دست مي يابد. نزول وحي درباره حضرت زهرا(س) نيز از قبيل وحي انبائي بوده و در آن مطالبي از جمله اخبار گذشته و آينده تا روز قيامت آمده است.[۷]

نزول جبرئيل بر حضرت فاطمه

در كتاب كافي به سند معتبر آمده كه فاطمه پس از مرگ پدرشان رسول خدا(ص) دچار اندوهي عميق شد. اين بود كه جبرئيل جهت عرض تسليت خدمت ايشان آمده، و اخباري از آينده را برايش بيان نموده و علي(ع) آنها را مي نوشت.[۸] اين نوشته ها بعدها به «مصحف فاطمه» مشهور شد.[۹] و به عنوان يكي از منابع علم ائمه، از امامي به امام ديگر سپرده شد. تا اينكه سرانجام به دست امام عصر(عج) رسيد.[۱۰] از اين رو فاطمه(س) را «محدثه» می نامند. يعني كسي كه با فرشتگان گفت و شنود دارد.[۱۱]

هرگاه نفس انسان از جنبه كمالات به مرتبه اي رفيع برسد، صورت هاي ملكي و ملكوتي برايش تمثّل مي يابند.[۱۲] چنانكه درباره حضرت مريم(س) جبرئيل به صورت بشري، برايش تمثل يافت.

امام خميني(ره) درباره شايستگي وجودي حضرت فاطمه(س) براي دريافت وحي مي گويد: «مسأله فرود آمدن جبرئيل (بر حضرت زهرا) يك مسأله ساده نيست. خيال نشود كه جبرئيل براي هر كس امكان نزول دارد. يك تناسب كامل ميان مقام و عظمت جبرييل كه روح اعظم است، و روح آن شخصي كه جبرييل بر او وارد مي شود، لازم است.»[۱۳]


منابع

  1. نحل/ ۶۸.
  2. فصلت/ ۱۲.
  3. انفال/ ۱۲.
  4. قصص/ ۷.
  5. مائده/ ۱۱۱.
  6. مريم/ ۱۶ـ۲۱.
  7. ر.ك. طبري، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۷ ـ ۲۸.
  8. كليني، محمد بن يعقوب، اصول كافي، انتشارات مسجد چهارده معصوم، ج۲، ص۳۵۵ ـ ۳۵۶.
  9. کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۴۶.
  10. ابي جعفر محمد بن جرير بن رستم (طبري)، دلائل الامامه، قم، منشورات رضي، چاپ سوم، ۱۳۶۳، ص۲۸.
  11. صدوق، علل الشرايع، نجف، مكتبه الحيدريه، ۱۳۸۵ هـ ، ص۱۸۲، باب ۱۴۶، ح۱.
  12. ر.ك. حسن زاده آملي، حسن، شرح فص حكمه عصمتيه في كلمه فاطميه، نشر طوبي، ۱۳۷۹، ص۳۵۰.
  13. صحيفه نور، ج۱۹، ص۲۷۸.