ازدواج فامیلی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۵۳

سؤال

سوال: مشکلات ازدواج فامیلی چیست؟ چرا توصیه‌های پزشکی بر ترک آن است. توجیه ازدواج‌های فامیلی در زمان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) چیست؟

الگو:شروع پاسخ

پیوند زناشویی و تعهد سپردن به یک زندگی مشترک برای زن و مرد، یکی از شورانگیزترین لحظه‌های زندگی است؛ ازدواج آغاز فصل تازه ای در حیات زمینی آدمی است که می‌تواند و باید که بستر شکفتن و بار آوردن درخت وجود او باشد؛ ازدواج موسم تجربه دوست داشتن و دوست داشته شدن است. زن و مرد با سپردن این پیمان به هم، آماده می‌شوند تا لذت، آرامش، تعهد، عشق و اعتماد را تا عمیق‌ترین لایه‌های آن احساس کنند؛ می‌کوشند تا علاوه بر بهره‌مندی از مزایا و سودمندی هایِ در کنار هم بودن، سهمی شایسته در ساختن نسلی نو و تازه‌نفس سالم و سودمند به حال جامعه خود و نوع انسانی به عهده گیرند.

پیامبر(ص) می‌فرمایند: «هیچ بنایی در اسلام ساخته نشد که محبوبتر و ارجمندتر از ازدواج باشد».^[۱]

آنچه که از فضیلت‌ها و مزایای ازدواج گفتم که قطره ای از دریاست، هر آینه در گرو یک انتخاب آگاهانه و از روی خردورزی، در آغاز و آموختن و به کار بستن مهارت‌های زیستن در زندگی مشترک در ادامه راه است؛ و در این راستا باید که از آموزه‌های دین و راهبری‌های خرد و رهنمودهای دانش بشری که حاصل تجارب سخت کوشانه گذشتگان و معاصران است بهره برد و علاوه بر تأکید بر معیارهای انسانی و خدا پسندانه در انتخاب همسر از توصیه‌های پزشکی و روان شناختی غفلت نکرد؛ بدیهی است که بی‌توجهی به این آموزه‌ها و رهنمودها ممکن است آینده ای آمیخته با تلخکامی سرخوردگی، افسردگی و ناامیدی برای ما رقم زند.

نصیحتی کنمت بشنو و بهانه مگیر هر آنچه ناصح مشفق بگویدت بپذیر

یکم: این که پرسیده‌اید آیا ازدواج فامیلی در اسلام نهی شده یا نه؟ باید بگویم هیچ نهی صریحی از این مسئله در آیات و روایاتی که به دست ما رسیده نیامده است، جز چند روایت که از آنها کراهت این قسم ازدواج استنباط می‌شود؛ مثلاً از پیامبر اکرم(ص) روایت شده که فرمود: «لا تزوجوا القرابه القریبه فانّ الولد یخرج حناویا».^[۲] یعنی با خویشان نزدیک وصلت نکنید که (ممکن است) فرزندتان نحیف (و بیمار) متولد شود؛ البته این سخن بدین معنا نیست که چنین ازدواجی قطعاً و ضرورتاً به چنان بیماری در فرزندان می‌انجامد بلکه حامل این معناست که در چنین ازدواجی احتمال مبتلا شدن فرزندان به پاره ای بیماری‌ها از ازدواج با خویشان دور و غریبه ما بیشتر است؛ «امروزه طبق آمار، به دست آمده که در ازدواج‌های فامیلی احتمال ابتلاء فرزندان به پاره ای بیماری‌های ژنتیک، نسبت به دیگر ازدواج‌ها بسیار بالاتر است».^[۳]

به عبارت دیگر در ازدواج‌هایی که با خویشان دور یا غریبه‌ها صورت می‌گیرد به احتمال زیاد هوش و سلامتی جسمی و روانی فرزندان در حد متوسط خواهد بود و احتمال به دنیا آمدن آنها با بیماری‌های ژنتیک بسیار اندک است؛ بخلاف ازدواج، با خویشان نزدیک که احتمال ابتلاء بالاست و خطر پذیری بالایی را می‌طلبد.

سئوال دیگری که ممکن است مطرح شود این است که اگر توصیه‌های پزشکی ناظر بر رجحان ترک ازدواج خویشاوندان نزدیک است چرا اسلام این نوع ازدواج را نهی نکرده است باید گفت که چند علت را می‌توان ذکر کرد:

با توجه به این که دین اسلام در سرزمین عربستان متولد شد و نظام اجتماعی حاکم بر جامعه آن روز عرب، نظام قبیله ای بود و قبایل به مسئله هم خونی و ازدواج‌های فامیلی بسیار بها می‌دادند، و از طرفی آثار زیان آور ازدواج‌های فامیلی در حد یک احتمال است، اگر اسلام آن را صریحاً نهی می‌کرد، موجب مشکلات و اختلالات جامعه شناختی و روان شناختی می‌شد؛ و این امر، خردمندانه به نظر نمی‌رسد.
در پاره ای از روایات به ازدواج با غیره فامیل ترغیب شده است و بیان شده که موجب توسعه خویشاوندان داماد و عروس می‌شود. البته باید توجه داشته باشیم که بنا نیست اسلام درباره همه امور پزشکی و بهداشتی و فیزیکی و… حدیث و آیه ای داشته باشد. هدف اصلی اسلام سعادت انسان است و در ضمن توصیه‌هایی نیز برای بهبود زندگی دنیوی آورده است.
بخش قابل توجهی از روایات اهل بیت(ع) و پیامبر اکرم(ص) به علل تاریخی، سیاسی و جامعه شناختی به دست ما نرسیده که ممکن است در آنها نکته‌های روشن گرانه ای وجود داشته است.
تشویق و ترغیب حیرت‌انگیز اسلام به علم آموزی و بهره‌مندی از دستاوردهای دانش بشری خود حجتی برای توجه و اعتناء و اهمیت دادن به توصیه‌های پزشکی است.

دوّم: چرا پزشکان و مشاوران خانواده توصیه به ترک ازدواج خویشان نزدیک می‌کنند؟ محققان دانش ژنتیک براساس یافته‌های علمی، و مشاوران خانواده بر اساس آمار موجود باور دارند که ازدواج با خویشان نزدیک از قبیل دختر عمو و پسر عمو، دختر عمه و پسر عمه و… به صلاح نیست، زیرا عیب بزرگ این ازدواج‌ها این است که احتمال متولد شدن فرزندان ناقص و معیوب بسیار قابل توجه است؛ گفته می‌شود که طبق آمارهای موجود، تعداد کودکان معلول و ناقص الخلقه و عقب مانده و نیز مبتلایان به بیمارهای روانی و برخی نابهنجاری‌های خونی و استخوانی و هم چنین برخی از انواع جنون جوانی (اسکیز وفرنی) و کوری و لالی، در میان ازدواج‌های فامیلی بیش از سایر ازدواج‌ها دیده می‌شود.

دکتر ونوس الموتی می‌گوید: مطالعات دانشمندان ژنتیک نشان می‌دهد که بسیاری از ازدواج‌های فامیلی موجب خواهد شد که فرزندان عقب افتاده باشند؛ البته هر ازدواج فامیلی این را نتیجه نمی‌دهد، چنان‌که هم‌اکنون میلیون‌ها انسان سالم و شایسته در دنیا زندگی می‌کنند که از ازدواج‌های فامیلی اند.

در بسیاری از کشورها قبل از هر ازدواجی سعی می‌شود آزمایش‌های دقیق ژنتیکی از عروس و داماد به عمل آید که با مثبت بودن نتیجه آزمایش، این گونه ازدواج‌ها صورت می‌گیرد».^[۴]

علت چیست؟

دانشمندان وجود این نواقص در خلقت یا کارکردهای روانی را معلول بیماری‌های ارثی می‌دانند.

تعدادی از بیماری‌ها در اثر وراثت از پدران و مادران و اجداد به فرزندان منتقل می‌شود و عامل وراثت را وجود ژن‌های معیوب و حامل بیماری می‌دانند که در یکی از اجداد فرد وجود دارد و به کودک منتقل می‌شود. ژن حامل بیماری گاهی به وسیله پدر، و گاهی به وسیله مادر، و گاهی به وسیله هر دو به فرزند منتقل می‌شود: در صورتی که ژن مخصوص هم از طریق پدر و هم از طریق مادر انتقال یابد، احتمال بروز بیماری بیشتر خواهد بود.^[۵]

دانشمندان می‌گویند: هر گاه زوجین به علت داشتن اجداد مشترک، صاحب فرزندان بیمار شوند، جای تعجب نیست؛ زیرا احتمال این که هر دوی آنها هتروزیگوت باشند، به شدت افزایش می‌یابد. در این قبیل موارد اساس محاسبه احتمالات بر وجود ژن‌های معیوب اجداد گذشته گذارده می‌شود. در اصطلاح علم ژنتیک، نتیجه حاصل از ازدواج بین دو خویشاوند را هم خونی می‌گویند. لازم است ذکر شود که کلمه هم خون به هیچ وجه رابطه ای با گروه خون و امثال آن ندارد. بلکه منظور از هم خون همان هموزیگوت بودن یا خالص بودن فردی از نظر ژنتیکی است. خلاصه، لازمه هم خونی در درجه اول خویشاوندی است و خویشاوند نیز به کسانی گفته می‌شود که جد یا اجداد مشترک دارند.

سوم: اگر مقصود از ازدواج‌های فامیلی در میان اهل بیت(ع) ازدواج حضرت زهرا(س) و امیر المؤمنین علی(ع) است باید بگویم اولا عوامل مختلفی در انتقال و فعال شدن ژن‌های معیوب دخیلند که اگر هر کدام محقق نشود، بیماری پدید نخواهد آمد و ثانیاً اگر زن و مرد خویشاوند حامل ژن معیوب نباشند، طبیعتاً، بیماری وجود نخواهد داشت؛ که در این صورت می‌توان به تبار و نیای پیامبر اکرم(ص) و امیر المؤمنین علی(ع) اشاره کرد که در نسل‌های پی در پی انسان‌هایی سالم و صالح بوده‌اند: ثالثا: امیر المؤمنین و حضرت زهرا(س) پسر عمو و دختر عمو نبوده‌اند بلکه، فاطمه زهرا(س) دختر پسر عموی امیر المؤمنین(ع) بوده‌اند، رابعا: می‌توان به مسئله علم غیب هم به عنوان یک مسئله قابل توجه اشاره نمود.

نکته پایانی

خرد انسانی و آموزه‌های وحیانی و نیز تجربه حکم می‌کند که برای یک انتخاب مطلوب و سازنده همه رهنمودهای قابل توجه و سرنوشت ساز را باید در نظر گرفت و آنگاه با توکل بر خداوند قدم‌ها را یکی پس از دیگری برداشت؛ در این رابطه نیز پزشکان توصیه می‌نمایند در صورتی که دو فرد از اقوام نزدیک خواهان ازدواج با هم باشند، پیش از عقد، آزمایشات ژنتیک انجام دهند و در صورتی که مشکلی نداشته باشند، می‌توانند ازدواج نمایند و بچه‌های سالم به دنیا آورند.

امیدواریم که زندگی پرشور و نشاط و فعالی را داشته باشید و با ازدواجی مناسب قدم در راه تکامل و تقرب بیشتر به خداوند متعال بردارید.

معرفی منابع برای مطالعهٔ بیشتر:

۱. مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، ۱۳۹۰. ۲. ۳. امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۷. ۴. ۵. سروری، علی‌اصغر، اصول ژنتیک پزشکی در ازدواج: اهمیت مشاوره ژنتیک در عصر صنعت و تکنولوژی، اصفهان: جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۰. ۷. سپهی‌راد، خدیجه، معلولیت‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی، کرمان: امید کویر، ۱۳۹۵. ۱۱. مولوی، محمدعلی و همکاران، مشاوره ژنتیک، تهران: شباهنگ، ۱۳۶۹. ۱۲.

منابع

↑ محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، قم، انتشارات دارالحدیث، ج۱، ص۴۵۶، ح۲۷۷۳.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات، ج۱، ص۲۴۲.
↑ معظمی، داوود، جزوه‌های درسی نورولوژی.
↑ امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ص۱۵۰، به نقل از مجله دانشمندان، سال ۱۶، ش۱۷۷، ص۲۱.
↑ همان، ص۱۴۸.

[1] محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، قم، انتشارات دارالحدیث، ج۱، ص۴۵۶، ح۲۷۷۳.

[2] مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات، ج۱، ص۲۴۲.

[3] معظمی، داوود، جزوه‌های درسی نورولوژی.

[4] امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ص۱۵۰، به نقل از مجله دانشمندان، سال ۱۶، ش۱۷۷، ص۲۱.

[5] همان، ص۱۴۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{شروع متن}}سوال:
+{{شروع متن}}
-{{سوال}}
+{{سوال}}سوال: مشکلات ازدواج فامیلی چیست؟ چرا توصیه‌های پزشکی بر ترک آن است. توجیه ازدواج‌های فامیلی در زمان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) چیست؟{{پایان سوال}}
-می‌خواهم با دختر عمویم ازدواج کنم اما برخی مرا از ازدوج فامیلی منع می‌کنند، پس چرا ائمه -علیهم السلام- ازدواج فامیلی داشته‌اند.
-{{پایان سوال}}
-جواب:
+{{شروع پاسخ}}
-{{پاسخ}}
+پیوند زناشویی و تعهد سپردن به یک زندگی مشترک برای زن و مرد، یکی از شورانگیزترین لحظه‌های زندگی است؛ ازدواج آغاز فصل تازه ای در حیات زمینی آدمی است که می‌تواند و باید که بستر شکفتن و بار آوردن درخت وجود او باشد؛ ازدواج موسم تجربه دوست داشتن و دوست داشته شدن است. زن و مرد با سپردن این پیمان به هم، آماده می‌شوند تا لذت، آرامش، تعهد، عشق و اعتماد را تا عمیق‌ترین لایه‌های آن احساس کنند؛ می‌کوشند تا علاوه بر بهره‌مندی از مزایا و سودمندی هایِ در کنار هم بودن، سهمی شایسته در ساختن نسلی نو و تازه‌نفس سالم و سودمند به حال جامعه خود و نوع انسانی به عهده گیرند.
-دانشمندان علم ژنتیک عقیده دارند که ازدواج با خویشان نزدیک، از قبیل دختر عمو و پسر عمو و دختر عمه و… می‌تواند همراه با مشکل باشد این دانشمندان می‌گویند: عیب بزرگ در ازدواج‌های فامیلی، احتمال به وجود آمدن فرزندان معیوب و ناقص می‌باشد. گفته‌اند آمار نشان می‌دهد که تعداد کودکان معلول و ناقص الخلقه و عقب مانده روانی و جسمانی، و مبتلای به بعضی بیماریهای خونی و ناهنجاریهای مربوط به استخوانها، و کوری توأم با عقب ماندگی ذهنی و بعضی انواع جنونهای جوانی و کوری و لالی، در بین ازدواج‌های فامیلی بیشتر از سایر خانواده‌ها دیده می‌شود.
-البته دانشمندان مدعی نیستند، که وجود کودکان ناقص اختصاص به ازدواج‌های فامیلی دارد؛ زیرا در بین سایرین نیز فراوان مشاهده گردیده است ولی با مقایسه معلوم می‌شود که در بین ازدواجهای فامیلی نسبت به سایرین بیشتر است. و همچنین مدعی نیستند که همه ازدواج‌های فامیلی به چنین سرنوشتی گرفتار خواهند شد؛ یا اینکه همه فرزندان این خانواده‌ها ناقص خواهند شد؛ زیرا ازدواجهای فامیلی فراوان در اطراف خود مشاهده می‌کنیم، که کودکان ناقص در بینشان نیست؛ یا اگر هست شامل همه فرزندان نمی‌باشد و محدودبه یک فرزند است.
+پیامبر(ص) می‌فرمایند: «هیچ بنایی در اسلام ساخته نشد که محبوبتر و ارجمندتر از ازدواج باشد».<ref>محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، قم، انتشارات دارالحدیث، ج۱، ص۴۵۶، ح۲۷۷۳.</ref>
-دانشمندان وجود این نواقص را معلول بیماریهای ارثی می‌دانند. و گفته‌اند: تعدادی از بیماریها در اثر توارث از پدران و مادران و اجداد به فرزندان منتقل می‌شود و عامل توارث را وجود ژنهای معیوب و ناقص می‌دانند، که در یکی از اجداد وجود دارد و به کودک منتقل می‌شود. ژن معیوب گاهی به وسیله پدر، و گاهی به وسیله مادر، و گاهی به وسیله هر دو به فرزند منتقل می‌شود. در صورتی که ژن معیوب هم از طریق پدر و هم از طریق مادر به فرزند انتقال یابد، احتمال فعال شدن آن ژن و بیماری بیشتر خواهد بود.<ref>امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ۱۳۷۲، ص۱۴۸.</ref>
+آنچه که از فضیلت‌ها و مزایای ازدواج گفتم که قطره ای از دریاست، هر آینه در گرو یک انتخاب آگاهانه و از روی خردورزی، در آغاز و آموختن و به کار بستن مهارت‌های زیستن در زندگی مشترک در ادامه راه است؛ و در این راستا باید که از آموزه‌های دین و راهبری‌های خرد و رهنمودهای دانش بشری که حاصل تجارب سخت کوشانه گذشتگان و معاصران است بهره برد و علاوه بر تأکید بر معیارهای انسانی و خدا پسندانه در انتخاب همسر از توصیه‌های پزشکی و روان شناختی غفلت نکرد؛ بدیهی است که بی‌توجهی به این آموزه‌ها و رهنمودها ممکن است آینده ای آمیخته با تلخکامی سرخوردگی، افسردگی و ناامیدی برای ما رقم زند.
-دکتر هانا استون و دکتر ابرام استون می‌گویند: «صفات جسمی و روانی اطفالی که از والدین خویشاوند، مثل پسر عمو و دختر عمو یا پسردائی و دختر عمه بوجود می‌آیند، از لحاظ ارثی تابع همان قوانینی است که در افراد غیر خویشاوند صادق است.» در صورتی که اگر پدر و مادر خویشاوندی نزدیکی با هم داشته باشند، محتمل است که انتقال صفات ارثی آنها به اطفالشان به مراتب بیشتر گردد و ژن مخصوص بیماری که در یکی از اجداد وجود داشته، هم از طریق پدر و هم از طریق مادر به فرزند منتقل شود و در نتیجه کودک ناقص و معیوب باشد. در صورتی که این در ازدواجهای غیر فامیلی کمتر است. ولی باید توجه داشت، که اگر دو همسردارای هیچگونه بیماری ارثی در اجداد نبوده باشند، کمترین خطری برای آنها نخواهد داشت.<ref>صفری (زرافشان)، محمد علی؛ زن و شوهر در رابطه با انتخاب همسر و ازدواج، مشهد، شهید هاشمی نژاد، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۱۰.</ref> به هر حال تولید کودکان ناقص و معیوب در ازدواج‌های فامیلی گرچه یک احتمال بیش نیست، لیکن احتمالی است قوی و قابل توجه و بهتر است حتی المقدور از تحقق آن اجتناب گردد. یکی از کارشناسان روانشناسی بنام آقای ونوس الموتی در این مورد می‌نویسد: «مطالعات دانشمندان علم ژنتیک نشان می‌دهد که خیلی از ازدواجهای فامیلی موجب خواهد شد که فرزندان این ازدواجها، عقب افتاده باشند. البته هر ازدواج فامیلی این نتیجه را نمی‌دهد، چنان‌که هم‌اکنون میلیونها انسان سالم و شایسته در دنیا زندگی می‌کنند که از ازدواجهای فامیلی اند. در خیلی از کشورها قبل از هر ازدواجی سعی می‌شود آزمایش دقیق ژنیتکی از عروس و داماد بعمل آید که با مثبت بودن نتیجه، این گونه ازدواج‌ها صورت می‌گیرد.»<ref>انتخاب همسر، همان، ص۱۵۰.</ref> دانشمند دیگری می‌نویسد: هرگاه زوجین به علت داشتن اجداد مشترک، صاحب فرزندان بیمار شوند، جای تعجب نخواهد بود؛ زیرا احتمال اینکه هر دوی آنها هتروز یگوت (هم خون) باشند، به شدت افزایش می‌یابد. در این قبیل موارد اساس محاسبه احتمالات بر وجود ژنهای نامطلوب اجداد مشترک گذاشته می‌شود. در اصطلاح علم ژنتیک نتیجه حاصل از ازدواج بین دو خویشاوند را هم خون گویند. لازم است ذکر شود که کلمه هم خون به هیچ وجه رابطه ای با گروه خون و امثال آن ندارد. بلکه منظور از هم خون همان هموزیگویت بودن یا خالص بودن فردی از نظر ژنتیکی است. پس به‌طور خلاصه لازمه هم خونی در درجه اول خویشاوند است و خویشاوند نیز به کسانی گفته می‌شود که جد یا اجداد مشترک داشته باشند. ضریب هم خونی عبارت از احتمال انتقال ژنهای مشابهی از دو والدخویشاوند به فرزندشان است. به عنوان مثال ضریب هم خونی فرزندی که از ازدواج یک پسر عمو و دختر عمو حاصل می‌شود برابر یک شانزدهم است. مفهوم این عدد آن است که فرزند چنین والدینی از نظر هر ژن خاص مورد نظر با احتمال یک شانزدهم هموزیگوت است.<ref>امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، ص۱۵۲، به نقل از مولوی، محمد علی، مشاوره ژنتیک در بیماریهای ارثی، ص۱۰۳.</ref> اما باید توجه داشت که اسلام ازدواج خویشاوندی را منع نکرده، بلکه نمونه‌های بارز آن در طول تاریخ به چشم می‌خورد که هیچ زیانی متوجه فرزندان آنها نشده است؛ نمونه بارز این ازدواج خویشاوندی، ازدواج حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) با حضرت زهرا(س) است پس با توجه به آنچه که ذکر کردیم و با توجه به مسلمات علمی و تاریخی لازم است چند نکته را متذکر شویم:
+نصیحتی کنمت بشنو و بهانه مگیر  هر آنچه ناصح مشفق بگویدت بپذیر
-# این قانون ژنتیکی (وراثتی) همه ازدواجهای فامیلی را مردود و ممنوع نمی‌داند.
+یکم: این که پرسیده‌اید آیا ازدواج فامیلی در اسلام نهی شده یا نه؟ باید بگویم هیچ نهی صریحی از این مسئله در آیات و روایاتی که به دست ما رسیده نیامده است، جز چند روایت که از آنها کراهت این قسم ازدواج استنباط می‌شود؛ مثلاً از پیامبر اکرم(ص) روایت شده که فرمود: «لا تزوجوا القرابه القریبه فانّ الولد یخرج حناویا».<ref>مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات، ج۱، ص۲۴۲.</ref> یعنی با خویشان نزدیک وصلت نکنید که (ممکن است) فرزندتان نحیف (و بیمار) متولد شود؛ البته این سخن بدین معنا نیست که چنین ازدواجی قطعاً و ضرورتاً به چنان بیماری در فرزندان می‌انجامد بلکه حامل این معناست که در چنین ازدواجی احتمال مبتلا شدن فرزندان به پاره ای بیماری‌ها از ازدواج با خویشان دور و غریبه ما بیشتر است؛ «امروزه طبق آمار، به دست آمده که در ازدواج‌های فامیلی احتمال ابتلاء فرزندان به پاره ای بیماری‌های ژنتیک، نسبت به دیگر ازدواج‌ها بسیار بالاتر است».<ref>معظمی، داوود، جزوه‌های درسی نورولوژی.</ref>
-# افرادی که بخواهند چنین ازدواج‌هایی را انجام دهند، حتماً به جنبه پزشکی اش دقت کنند و آزمایشهای لازم را انجام دهند و تا مطمئن نشوند که از این نظر مشکلی ندارند، ازدواج نکنند.
-# آزمایشهای ژنتیکی و پزشکی و هر کاری که لازم است در این باره صورت گیرد، باید قبل از آن باشد که در اثر مطرح کردن ازدواج، میان دختر و پسر دلبستگی و علاقه ای به وجود آید و به هم امیدوار شوند. و قبل از آنکه مسئله خواستگاری آنان بین مردم پخش شود.
+به عبارت دیگر در ازدواج‌هایی که با خویشان دور یا غریبه‌ها صورت می‌گیرد به احتمال زیاد هوش و سلامتی جسمی و روانی فرزندان در حد متوسط خواهد بود و احتمال به دنیا آمدن آنها با بیماری‌های ژنتیک بسیار اندک است؛ بخلاف ازدواج، با خویشان نزدیک که احتمال ابتلاء بالاست و خطر پذیری بالایی را می‌طلبد.
-۴. آن ازدواجهای فامیلی که در بین خاندان پیامبر اکرم(ص) صورت گرفته مثل ازدواج حضرت علی(ع) با حضرت فاطمه(س) و هیچگونه مشکلی به دنبال نداشته، علتهایی داشته که یکی از آن علتها این بوده که: آنان با عملی که خداوند به آنان داده، باطن امور را می‌دانند و از اسرار غیب باخبرند و می‌دانسته‌اند که این ازدواج‌ها برای آنان، مشکلی را به دنبال نخواهد داشت. پس نباید با استناد به عمل آن بزرگواران، این قانون مسلم ژنتیکی و پزشکی را نادیده گرفت.<ref>مظاهری، علی کبر، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۵، ص۲۲۴.</ref>
+سئوال دیگری که ممکن است مطرح شود این است که اگر توصیه‌های پزشکی ناظر بر رجحان ترک ازدواج خویشاوندان نزدیک است چرا اسلام این نوع ازدواج را نهی نکرده است باید گفت که چند علت را می‌توان ذکر کرد:
+# با توجه به این که دین اسلام در سرزمین عربستان متولد شد و نظام اجتماعی حاکم بر جامعه آن روز عرب، نظام قبیله ای بود و قبایل به مسئله هم خونی و ازدواج‌های فامیلی بسیار بها می‌دادند، و از طرفی آثار زیان آور ازدواج‌های فامیلی در حد یک احتمال است، اگر اسلام آن را صریحاً نهی می‌کرد، موجب مشکلات و اختلالات جامعه شناختی و روان شناختی می‌شد؛ و این امر، خردمندانه به نظر نمی‌رسد.
+# در پاره ای از روایات به ازدواج با غیره فامیل ترغیب شده است و بیان شده که موجب توسعه خویشاوندان داماد و عروس می‌شود. البته باید توجه داشته باشیم که بنا نیست اسلام درباره همه امور پزشکی و بهداشتی و فیزیکی و… حدیث و آیه ای داشته باشد. هدف اصلی اسلام سعادت انسان است و در ضمن توصیه‌هایی نیز برای بهبود زندگی دنیوی آورده است.
+# بخش قابل توجهی از روایات اهل بیت(ع) و پیامبر اکرم(ص) به علل تاریخی، سیاسی و جامعه شناختی به دست ما نرسیده که ممکن است در آنها نکته‌های روشن گرانه ای وجود داشته است.
+# تشویق و ترغیب حیرت‌انگیز اسلام به علم آموزی و بهره‌مندی از دستاوردهای دانش بشری خود حجتی برای توجه و اعتناء و اهمیت دادن به توصیه‌های پزشکی است.
+دوّم: چرا پزشکان و مشاوران خانواده توصیه به ترک ازدواج خویشان نزدیک می‌کنند؟ محققان دانش ژنتیک براساس یافته‌های علمی، و مشاوران خانواده بر اساس آمار موجود باور دارند که ازدواج با خویشان نزدیک از قبیل دختر عمو و پسر عمو، دختر عمه و پسر عمه و… به صلاح نیست، زیرا عیب بزرگ این ازدواج‌ها این است که احتمال متولد شدن فرزندان ناقص و معیوب بسیار قابل توجه است؛ گفته می‌شود که طبق آمارهای موجود، تعداد کودکان معلول و ناقص الخلقه و عقب مانده و نیز مبتلایان به بیمارهای روانی و برخی نابهنجاری‌های خونی و استخوانی و هم چنین برخی از انواع جنون جوانی (اسکیز وفرنی) و کوری و لالی، در میان ازدواج‌های فامیلی بیش از سایر ازدواج‌ها دیده می‌شود.
+دکتر ونوس الموتی می‌گوید: مطالعات دانشمندان ژنتیک نشان می‌دهد که بسیاری از ازدواج‌های فامیلی موجب خواهد شد که فرزندان عقب افتاده باشند؛ البته هر ازدواج فامیلی این را نتیجه نمی‌دهد، چنان‌که هم‌اکنون میلیون‌ها انسان سالم و شایسته در دنیا زندگی می‌کنند که از ازدواج‌های فامیلی اند.
+در بسیاری از کشورها قبل از هر ازدواجی سعی می‌شود آزمایش‌های دقیق ژنتیکی از عروس و داماد به عمل آید که با مثبت بودن نتیجه آزمایش، این گونه ازدواج‌ها صورت می‌گیرد».<ref>امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ص۱۵۰، به نقل از مجله دانشمندان، سال ۱۶، ش۱۷۷، ص۲۱.</ref>
+علت چیست؟
+دانشمندان وجود این نواقص در خلقت یا کارکردهای روانی را معلول بیماری‌های ارثی می‌دانند.
+تعدادی از بیماری‌ها در اثر وراثت از پدران و مادران و اجداد به فرزندان منتقل می‌شود و عامل وراثت را وجود ژن‌های معیوب و حامل بیماری می‌دانند که در یکی از اجداد فرد وجود دارد و به کودک منتقل می‌شود. ژن حامل بیماری گاهی به وسیله پدر، و گاهی به وسیله مادر، و گاهی به وسیله هر دو به فرزند منتقل می‌شود: در صورتی که ژن مخصوص هم از طریق پدر و هم از طریق مادر انتقال یابد، احتمال بروز بیماری بیشتر خواهد بود.<ref>همان، ص۱۴۸.</ref>
+دانشمندان می‌گویند: هر گاه زوجین به علت داشتن اجداد مشترک، صاحب فرزندان بیمار شوند، جای تعجب نیست؛ زیرا احتمال این که هر دوی آنها هتروزیگوت باشند، به شدت افزایش می‌یابد. در این قبیل موارد اساس محاسبه احتمالات بر وجود ژن‌های معیوب اجداد گذشته گذارده می‌شود. در اصطلاح علم ژنتیک، نتیجه حاصل از ازدواج بین دو خویشاوند را هم خونی می‌گویند. لازم است ذکر شود که کلمه هم خون به هیچ وجه رابطه ای با گروه خون و امثال آن ندارد. بلکه منظور از هم خون همان هموزیگوت بودن یا خالص بودن فردی از نظر ژنتیکی است. خلاصه، لازمه هم خونی در درجه اول خویشاوندی است و خویشاوند نیز به کسانی گفته می‌شود که جد یا اجداد مشترک دارند.
+سوم: اگر مقصود از ازدواج‌های فامیلی در میان اهل بیت(ع) ازدواج حضرت زهرا(س) و امیر المؤمنین علی(ع) است باید بگویم اولا عوامل مختلفی در انتقال و فعال شدن ژن‌های معیوب دخیلند که اگر هر کدام محقق نشود، بیماری پدید نخواهد آمد و ثانیاً اگر زن و مرد خویشاوند حامل ژن معیوب نباشند، طبیعتاً، بیماری وجود نخواهد داشت؛ که در این صورت می‌توان به تبار و نیای پیامبر اکرم(ص) و امیر المؤمنین علی(ع) اشاره کرد که در نسل‌های پی در پی انسان‌هایی سالم و صالح بوده‌اند: ثالثا: امیر المؤمنین و حضرت زهرا(س) پسر عمو و دختر عمو نبوده‌اند بلکه، فاطمه زهرا(س) دختر پسر عموی امیر المؤمنین(ع) بوده‌اند، رابعا: می‌توان به مسئله علم غیب هم به عنوان یک مسئله قابل توجه اشاره نمود.
+== نکته پایانی ==
+خرد انسانی و آموزه‌های وحیانی و نیز تجربه حکم می‌کند که برای یک انتخاب مطلوب و سازنده همه رهنمودهای قابل توجه و سرنوشت ساز را باید در نظر گرفت و آنگاه با توکل بر خداوند قدم‌ها را یکی پس از دیگری برداشت؛ در این رابطه نیز پزشکان توصیه می‌نمایند در صورتی که دو فرد از اقوام نزدیک خواهان ازدواج با هم باشند، پیش از عقد، آزمایشات ژنتیک انجام دهند و در صورتی که مشکلی نداشته باشند، می‌توانند ازدواج نمایند و بچه‌های سالم به دنیا آورند.
+امیدواریم که زندگی پرشور و نشاط و فعالی را داشته باشید و با ازدواجی مناسب قدم در راه تکامل و تقرب بیشتر به خداوند متعال بردارید.
 {{پایان پاسخ}}
@@ خط ۲۸: / خط ۵۱: @@
 ۴.
 ۵. سروری، علی‌اصغر، اصول ژنتیک پزشکی در ازدواج: اهمیت مشاوره ژنتیک در عصر صنعت و تکنولوژی، اصفهان: جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۰.
-۶.
 ۷. سپهی‌راد، خدیجه، معلولیت‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی، کرمان: امید کویر، ۱۳۹۵.
-۸.
-۹. خاوری، هوشنگ و منوچهر شریعتی، اساس و چگونگی توارث، تهران: آسیا، ۱۳۶۳.
-۱۰.
 ۱۱. مولوی، محمدعلی و همکاران، مشاوره ژنتیک، تهران: شباهنگ، ۱۳۶۹.
 ۱۲.