تشنگی امام حسین(ع) و همراهانش در کربلا

سؤال

پس از هفتم محرم، وضعيت آب در خيمه‎هاي امام حسين(ع) چگونه بوده است؟

كاروان امام حسين(ع) با جمعي از زنان و كودكان و ياران، مجبور مي‎شوند كه حركت خود را متوقف ساخته، و در صحراي سوزان كربلا منزل گزينند. خيمه‎ها و چادرها استوار مي‎گردد. لشكر دشمن به سرپرستي حربن‎يزيد رياحي، مراقب كاروان كوچك امام بود كه مقصدي تازه برنگزيند و به دياري ديگر سفر نكند و در انتظار دستور بعدي عبيدالله‎ بن‎ زياد به سر مي‎برد. مذاكراتي ميان امام و عمر بن‎سعد جريان داشت كه شمر بن ذي‎الجوشن دستور شديد عبيدالله‎ بن ‎زياد را به ابن‎سعد رسانيد. در اين نامه آمده است:

حل بين الحسين و اصحابه و بين الماء فلا يذوقوا منه قطره كما صنع بالتقي الزكي عثمان بن عفان.

اي پسر سعد! با رسيدن نامه، ميان حسين و اصحابش و شريعه فرات حايل شو و نگذار يك قطره آب بچشند؛ چنان‎كه با عثمان بن عفان نمودند.

ابومخنف مي‎نويسد: «ابن زياد نامه‎اي به اين مضمون براي عمر بن سعد نوشت: چون نامه‎ي مرا خواندي، اگر حسين بر حكم من گردن نهاد و اطاعت كرد كه هيچ، وگر نه بي‎درنگ او را از آب منع كن. آب بر هر يهودي و نصراني حلال است مگر بر حسين و اهل‎بيتش.»

به تعقيب اين دستور، عمر بن سعد، نهايت سخت‎گيري را به خرج داد و فوراً عمرو بن حجاج زبيدي را مأمور كرد تا آب فرات را بر حسين(ع) ببندد و پانصد سوار از جنگجويان را نيز تحت امر او قرار داد كه شريعه را احاطه كرده، مراقبت بسيار شديدي را اعمال نمايند؛ بدين ترتيب، از هفتم محرم، آب بر اهل خيام بسته شد.

شدت گرما اهل خيام، به ويژه كودكان و زنان شيرده را كه در خيمه‎هاي پر حرارت به سر مي‎بردند، تحت فشار قرار مي‎داد. امام به ناچار به حفر چاهي اقدام نمود، تا شايد آبي به دست آيد و عطش اهل خيام را مرتفع سازد.

امام حسين(ع) به پشت خيمه‎هاي زنان رفت و به فاصله نوزده قدم اقدام به كندن و كاويدن زمين نمود. ديري نپاييد كه آب گوارا و شيريني پيدا شد، همگي آب نوشيدند و مشك‎ها را پر كرده، ذخيره نمودند؛ سپس آب فرونشست آن چنان كه هيچ اثري از آن ديده نشد.

ميزان حرارت و شمار اصحاب و خاندان و نيازهاي شستشو و استحمام و… به اندازه‎اي بود كه آب چاه و يا چند مشك آب، نمي‎توانست در برابر تشنگي‎ها و نيازمندي‎ها، مدت زيادي كفايت كند و عطش همچنان بر اهل خيام سايه افكن بود و به خصوص اطفال و كودكان در موقعيت بسيار بدي قرار داشتند.

امام در عصر تاسوعا دستور داد كه آب به خيمه‎ها برسانيد كه زنان و اطفال در معرض نابودي قرار دادند حضرت عباس(ع) با سي نفر سوار و بيست و پنج نفر پياده، بيست مشك را همراه برده و شبانه به سوي شريعه فرات رهسپار شدند. حضرت عباس پرچم را به دست نافع بن هلال جملي داد و كم‎كم به شريعه نزديك شدند. عمرو زبيدي ـ سردار محافظان ـ پرسيد؛ كيستي؟ نافع خود را معرفي كرد. براي چه آمده‎ايد؟ آمده‎ايم آب ببريم. گفت هر چه مي‎خواهيد بنوشيد و بردن آب ممكن نيست. نافع گفت: به خدا قسم! مادامي كه حسين(ع) و يارانش تشنه باشند، قطره‎اي نخواهيم نوشيد. سپاه سقا به درون فرات رفتند و مشك‎ها را پر كرده، بيرون آمدند كه نگهبانان فرات، راه را بر آن‎ها بستند و نبرد سختي در گرفت. سقايان به دو گروه تقسيم شدند، گروهي به جنگ پرداختند و نگهبانان را به خود مشغول كردند و گروهي مشك‎هاي آب را به خيام رسانيدند.

مرحوم صدوق در امالي خويش آورده است: «در اين شب امام نور ديده خود، علي اكبر را فرمود تا با سي نفر سوار و بيست و پنچ نفر پياده به شريعه رفته آب بياورند و اصحاب را فرمود تا جامه‎ها پاكيزه كنند و تن‎ها بشويند و وضو نمايند.»