حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن

سؤال

امام صادق -علیه السلام- می‌فرمایند: «إِنَّ لَکُمْ لَنُوراً تُعْرَفُونَ بِهِ فِی الدُّنْیَا حَتَّی إِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا لَقِیَ أَخَاهُ قَبَّلَهُ فِی مَوْضِعِ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ» «... پیشانی را ببوسید که محل نور است» منظور امام چه نوری می‌باشد؟

روایت از نظر سند ضعیف و قابل اعتماد نیست و بر فرض قبول مراد از نور، نور معرفت و ایمان است که ملائکه الهی، رسول خدا، ائمه اطهار و مؤمنان وارسته، آن نور را می‌شناسند.

حدیث و ترجمه

«عن ابی عبدالله(ع): إِنَّ لَکُمْ لَنُوراً تُعْرَفُونَ بِهِ فِی الدُّنْیَا حَتَّی إِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا لَقِیَ أَخَاهُ قَبَّلَهُ فِی مَوْضِعِ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ».

« امام صادق(ع): «شیعیان نوری دارند که در دنیا با آن نور شناخته می‌شوند و وقتی با همدیگر ملاقات می‌کنند، سزاوار است که پیشانی هم را ببوسند؛ چرا که محل نور در پیشانی شیعه است». »

سند

حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن در کتاب الکافی از امام صادق(ع) نقل شده است. در سند این روایت، ابو علی اَشْعَری، حسن بن علی کوفی و عُبَیْس بن هِشام وجود داردند که هر سه شیعه، ثقه و جلیل‌القدر هستند. ولی راوی چهارم حسین بن احمد مِنْقَری، و راوی پنجم یونس بن ظَبْیان ضعیف شمرده شده‌اند. بنابراین این حدیث از نظر سندی ضعیف است.

نور معرفت در چهره مؤمن

ملاصالح مازندرانی در شرح حدیث بوسیدن پیشانی مؤمن، نوری که در مؤمن وجود دارد را نور معرفت، ایمان، اخلاق و عمل دانسته است. به گفته او، منظور از «تُعْرَفُون؛ شناخته می‌شوند» فرشتگان و افراد صالح هستندکه با نگاه به سیمای مؤمن، آن نور را دیده و او را می‌شناسند.‏ به نظر علامه مجلسی نیز، لازم نیست نور مؤمن را هم بشناسند؛ بلکه فرشتگان و معصومان(ع) آن را می‌شناسند و ممکن است مؤمنان کامل نیز آنها را بشناسند. به گفته او، عبارت «تُعْرَفُون» اشاره به آیه ۲۹ سوره فتح دارد.

علامه مجلسی نیز می‌نویسد: «تُعْرَفُونَ» اشاره به آیه قرآن کریم دارد که می‌فرماید: «سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ» و لازم نیست این نور را همه بشناسند و بلکه ملائکه و معصومین آن را می‌شناسند و ممکن است مؤمنان برجسته و ایمان کامل نیز آنها را بشناسند.