موارد مجازات اعدام در قانون مجازات اسلامی

سؤال

قانون کیفری ایران، چه اعمالی و چه گناهانی و چه کسانی را مستحق حکم اعدام و مرگ (به هر صورت اعم از سنگسار یا اعدام با طناب دار و غیره مقصود از اعدام مرگ به هر صورتی که باشد)، می‌داند؟

قانون مجازات اسلامی که بر اساس شرع مقدس اسلام تدوین شده‌است موارد عمده مجازات مرگ را در مباحث حدود، قصاص و جرایم علیه امنیت ملّی و آسایش عمومی تذکر داده‌است.

یکم: اولین مورد در ماده ۸۲ قانون مجازات است که گفته: حدّ زنا در موارد زیر قتل است و فرقی بین جوان و غیر جوان و محصن و غیر محصن نیست: الف: زنا با محارم نسبی. ب: زنا با زن پدر که موجب قتل زانی است. ج: زنای غیر مسلمان با زن مسلمان که موجب قتل زانی است. د: زنای به عنف و اکراه که موجب قتل زانی اکراه کننده است.

دوم: ماده ۹۰ هرگاه زن یا مردی چند بار زنا کند و بعد از هر بار حدّ (۱۰۰ ضربه شلاق) بر او جاری شود در مرتبه چهارم کشته می‌شود.

سوم: لواط یا به اصطلاح امروزی همجنس بازی جنس ذکور که اگر هر دو طرف عاقل و بالغ و مختار باشند طبق ماده ۱۱۱ قانون مجازات، مجازات هر دو قتل است.

چهارم: ماده ۱۷۹: هر گاه کسی چند بار شرب مسکر نماید و بعد از هر بار حدّ بر او جاری شود در مرتبه سوم کشته می‌شود.

پنجم: طبق مادّه ۱۹۰ قانون مجازات اسلامی یکی از مجازات‌هایی که برای محارب و مفسد فی الارض تعیین شده‌ است، قتل هست. امّا این که محارب و مفسد فی الارض چه کسی هست مصادیق فراوانی در قانون مجازات اسلامی و در مواد متعدد و هم قانون مجازات نیروهای مسلح و سایر قوانین شمرده شده‌است: که بالاختصار ذکر می‌گردد. در ماده ۱۸۳ در تعریف محارب و مفسد فی الارض گفته‌است: هر کس که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد محارب و مفسد فی الارض می‌باشد. و در ماده ۱۸۵ سارق مسلح و قطاع الطریق را محارب دانسته‌است.

در ماده ۱۸۶ گفته‌است، هر گروه یا جمعیت متشکل که در برابر حکومت اسلامی قیام مسلّحانه کند مادام که مرکزیت آن باقی است تمام اعضاء و هوا داران آن، که موضع آن گروه یا جمعیت یا سازمان را می‌دانند و در پیشبرد اهداف آن فعالیت و تلاش مؤثر دارند محاربند گرچه در شاخه نظامی شرکت نداشته باشند.

در ماده ۱۸۷ مقرر کرده‌است: هر فرد یا گروه که طرح براندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار امکانات مالی و مؤثر یا وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آنها بگذارد محارب و مفسد فی الارض می‌باشند. در ماده ۱۸۸ آورده‌است: هر کس در طرح براندازی حکومت اسلامی خود را نامزد یکی از پست‌های حساس حکومت کودتا نماید و نامزدی او در تحقق کودتا به نحوی مؤثر باشد، محارب و مفسد فی الارض است.

ششم: طبق تبصره (د) ماده ۲۰۱: حدّ سرقت در مرتبه چهارم اعدام است ولو سرقت در زندان باشد.

هفتم: قصاص در برابر قتل نفس عمدی هست که با اذن ولی امر و با رعایت شرایط اولیاء دم می‌توانند قاتل را قصاص نمایند. (مواد ۲۰۴، ۲۰۵ و ۲۱۹).

هشتم: طبق ماده ۵۱۳ اهانت به مقدسات است که مقرر کرده‌است: هر کس به مقدمات اسلام یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید اگر مشمول حکم ساب النبی باشد اعدام می‌شود…

مطالعه بیشتر

۱ـ جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، دکتر سید حسین میر محمد صادقی، تهران، نشر میزان، چاپ یازدهم، ۱۳۸۷ش، ص۵۱ و ۵۰.

۲ـ قانون مجازات اسلامی.