دعا

سؤال

درباره جایگاه دعا در آیات قرآن و احادیث توضیح دهید؟

دعا ارزشمندترین عبادت‌ها و از بزرگترین نعمت‌های الهی به بندگانش است. دعا جایگاه والایی در قاموس قرآن و احادیث، به خود اختصاص داده است. پس از هبوط آدم به زمین آنگاه که از عمل خویش پشیمان شد، خداوند کلماتی به او آموخت که بوسیله این کلمات دعا نموده و توبه کند. ﴿فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ؛ سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت (و با آنها توبه کرد) و خداوند توبه او را پذیرفت چرا که خداوند توبه‌پذیر و مهربان است.﴾(بقره:۳۷)

امیرالمومنین(ع) در تفسیر آیه ﴿صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ؛ راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی؛﴾(حمد:۷) می‌فرماید: «منظور از نعمت، نعمت‌های مادی از قبیل خوردنی و پوشیدنی نیست، چرا که خداوند متعال این‌ها را به کافران و فاسقان نیز عطا می‌کند، بلکه منظور از نعمت در این آیه شریفه، دعا است.» و امام سجاد(ع) در مناجات ذاکرین به خدا عرض کرده است: «و از بزرگترین نعمت‌های تو بر ما جاری ساختن نام تو بر زبان و اذن تو به دعا کردن با توست.»

معنای واژه دعا

واژه دعا، به معنای درخواست کردن و طلب کردن است؛ در قرآن نیز به همین معنا به کار گرفته شده است: ﴿ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ؛ مرا بخوانید تا (دعای) شما را بپذیرم﴾(مؤمن:۶۰) دعا حقیقتی است فطری، به گونه‌ای که هر کس خواه مسلمان یا کافر، انسان و یا حتی موجودات دیگر، همگی دست نیاز به سوی خدا دراز می‌کنند.