مسیحیت دینی جدید یا ادامه یهودیت

سؤال

اناجیل بیان می‌کنند که مسیح درفکر ایجاد دین جدیدی نبوده است، اما مسیحیت دین جدیدی را به وجود آورده است، لطفاً در این باره توضیح دهید؟

مسیحیت با توجه به منابع اولیه مسیحی، در ابتدا شاخه‌ای از یهودیت بوده است. عیسی و شاگردانش در ابتدا مطابق شریعت موسی(ع) عمل نموده و پیروان خود را نیز به آن سفارش می‌نموده‌اند. اما با ظهور شخصی به نام پولس شریعت یهود کنار زده شد و عمل به آن دیگر لازم دانسته نشد. مطابق تاریخ نیز در آزار و اذیت‌های رومیان نسبت به یهودیان، نامی از مسیحیان برده نشده و آنان جزو همین گروه به حساب آمده‌اند. اما با ترویج یافتن اعتقادات پولس و نیز شدت آزارها، مسیحیان خود را از یهودیان جدا نموده و به صورت گروهی مستقل و دینی درآمدند.

دین مسیحی در متون مسیحیت

شواهدی موجود است که اثبات می‌کنند مسیحیت در ابتدا به عنوان یک دین یا شریعت مستقل مطرح نبوده است.

اولین شاهد بیانات خود حضرت مسیح(ع) است که در عهد جدید آورده شده است. در عهد جدید به نقل از آن حضرت آمده است: «گمان مبرید که آمده‌ام تا تورات یا کتب انبیاء را باطل سازم، نیامده ام تا باطل سازم بلکه (آمده‌ام) تا تمام کنم …»

دومین شاهد سیره عملی حضرت عیسی(ع) است؛ چرا که آن حضرت در دوران زندگی دنیایی‌اش پیوسته بر حفظ شریعت یهود مواظبت می‌کرده است.

سومین شاهد سیره عملی شاگردان حضرت عیسی است. زیرا آنها نیز مانند حضرت عیسی(ع) تمام آداب و رسوم شریعت یهود را رعایت می‌کردند و همه روزه به معبد می‌رفتند و آیین یهود را مانند دیگر یهودیان احترام می‌کردند.

تنها چیزی که آنان را از یهودیان متمایز می‌کرد این بود که اعتقاد داشتند که عیسی همان موعود است که در کتب انبیاء بنی‌اسرائیل به ظهور او بشارت داده شده است.

چهارمین شاهد، قوانین رومیان است که علیه یهودیان وضع می‌کردند. درزمان حضرت عیسی(ع) یهودیان از جانب رومیان بسیار تحت آزار و اذّیت بودند و از جانب رومیان قوانینی علیه یهودیان وضع شده بود، ولی از مسیحیان نامی در آن قوانین برده نشده، زیرا آنها را نیز فرقه‌ای از یهودیان می‌دانستند.

پولس و دین مسیحی

در جستجوهای تاریخی این موضوع دیده می‌شود که اولین شخصی که صراحتاً به شریعت موسی(ع) حمله‌ور شد و آن را منسوخ اعلام کرد پولس بوده است. رساله‌های پولس مملو از مطالبی درباره از میان رفتن شریعت موسی به ویژه عمل ختان است. او در این راه تلاش بسیار کرد و فرقه طرفداران اصول و شرایع موسوی را مغلوب ساخت. او عقیده داشت که «اجرای همه ۶۱۳ دستور شریعت یهود کافی نیست زیرا نمی‌تواند انسان باطنی را از نو بسازد …» فلذا می‌گفت: «مرگ مسیح به شریعت پایان داده است.»

در رساله خود می‌نویسد:

«یقین می‌دانم که انسان بدون عمل به شریعت محض (درحالی که) ایمان دارد عادل شمرده می‌شود … به ابراهیم و ذریه او وعده‌ای که او وارث جهان خواهد شد از جهت شریعت داده نشده بلکه از عدالت ایمان بود»

مسیحیت و شواهد تاریخی

بسیاری از محققین معتقدند که پس از شکست بزرگ یهودیان و تخریب اورشلیم در۷۰ میلادی مسیحیان کوشیده‌اند خود را از یهودیان جداسازند، به خصوص چون مسیحیت درخارج از فلسطین پایه گرفته و توسعه یافته است، مسیحیان غیریهودی، که رابطه خود را با فلسطین بریده و مسیحی شده بودند، نه تنها سعی کردند جامعه نوینی مجزای از گروه‌های مختلف یهودی به وجود آورند که آداب و شعائر و معتقدات خود را نیز رنگ غیریهودی دادند و برای اینکه این جامعه نوپا بتواند به حیات خود ادامه دهد و ازحملات بی‌رحمانه رومیان به یهودیان مصئون بماند به تکفیر و شماتت یهودیان پرداخت.

مطابق این بحث تاریخی، اصولا هر قدر تشکیلات کلیساهای خارج از فلسطین توسعه یافت، نفوذ یهودی ـ مسیحیان کمتر شد و پس از تسلط کلیسا و به خصوص وصلت با دربار روم این اقلیت در جامعه بزرگ مسیحیت به کلی حل شد و به همین نسبت نیز مشخصه‌های دین و فرهنگ یهود در دین مسیح به حداقل تقلیل یافت.

بنابراین به صراحت می‌توان گفت مسیحیت آن‌گونه که امروزه توجیه می‌شود توسط عیسی(ع) و در قرن اول میلادی به وجود نیامده است، بلکه در طول یک قرن و شاید هم چندین قرن شکل گرفته و مسلما قبل از پولس قالب دیگری داشته است.

منابع برای مطالعه بیشتر

• مسیحیت‌شناسی مقایسه ای، محمدرضا زیبایی نژاد، قسمت ۱۷، شریعت

• تحقیقی در دین مسیح، جلال الدین آشتیانی، فصل چهارم.