دوراندیشی در کلام امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
{{متن عربی|الظَّفَرُ بِالحَزمِ و الحَزمُ بِإجالَةِ الرَّ أيِ و الرَّأيُ بِتَحصينِ الأسرارِ.}} این حدیث از حضرت علی(ع) است؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
دوراندیشی آن است که انسان در رویدادها تا جائی که ممکن است، پیش از هر عمل، کاری را که به سلامت | روایت سفارش به دوراندیشی از امام علی(ع) نقل شده و نشان دهنده ثمرات زیاد دوراندیشی در کار انسان و ریسدن به نتایج بهتر و مطلوب است. روایت دیگری نیز به این مضمون از امام علی(ع) نقل شده و بیان کننده روش رسیدن به نتیجه با دوراندیشی است. | ||
==معنا و مفهوم دوراندیشی== | |||
«پیروزی در دوراندیشی و دوراندیشی در میدان داری اندیشه (فکر و احتیاط) و میدان داری اندیشه در نگهداری راز است.»<ref>نهج البلاغه، بی جا، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۲ش، حکمت ۴۵، ص۴۱۴.</ref> | |||
دوراندیشی آن است که انسان در رویدادها تا جائی که ممکن است، پیش از هر عمل، کاری را که به سلامت نزدیک‌تر و از فریب خوردن به دور است، انجام دهد، زیرا اگر فکر به کار بیفتد ممکن است کاری که پیش از رخدادها انجام می‌گیرد با آن هماهنگی نداشته باشد و در نتیجه دوراندیشی به عمل نیامده است و لذا دوراندیشی باعث پیروزی می‌گردد لذا امیر المومنین(ع) فرمود: | |||
[[امام علی(ع)]] در این سخن کوتاه، راهکاری برای رسیدن به اهداف ارائه می‌دهد که این اهداف گاهی فرهنگی و معنوی است و گاهی سیاسی و اقتصادی و گاهی نیز در میدان جنگ که حفظ اسرار یکی از اساسی‌ترین راه رسیدن به هدف است؛ چرا که باید اسرار حفظ گردد تا دشمنان فرهنگی و نظامی نتوانند در آن رخنه ایجاد کنند. | |||
==سه اصل در انجام کار== | |||
در نگرش امیر مومنان(ع) سه چیز باید «اصل» باشد: | |||
* فکر و احتیاط و دور اندیشی؛ | |||
* مشورت و طرح برنامه و سنجیدن نکات قوت و ضعف؛ | |||
* حفظ اسرار.<ref>هاشمی خوئی، حبیب الله، منهاج البراعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۵۸ش، ج۲۱، ص۸۷.</ref> | |||
بنابراین انسان می‌تواند با توجه به جوانب امور و مرتب کردن امور آن گونه که سزاوار است به پیروزی رسد و این جدیت باید همراه با مشورت و تبادل آراء با افراد صالح باشد و قبل از انجام هر کاری باید آن را از نگاه افراد سودجو و دشمن دور نگه داشت تا با ایجاد موانع نتوانند انسان را در رسیدن به پیروزی ناموفق کنند.<ref>حسینی شیرازی، سید محمد، توضیح نهج البلاغه، تهران، دارتراث الشیعه، بی تا، ج۴، ص۲۸۳.</ref> | |||
یعنی فایده دور اندیشی کردن در کارها و فکر و تأمل در عاقبت آن سلامتی عاقبت | ==جایگاه دوراندیشی== | ||
امیر مؤمنان علی(ع) در سخن دیگر فرموده‌اند که:«ثمره دوراندیشی رهایی از گرفتاری هاست.»<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه انصاری، تهران، چاپ هشتم، بی تا، ج۱، ص۳۵۸.</ref> یعنی فایده دور اندیشی کردن در کارها و فکر و تأمل در عاقبت آن سلامتی عاقبت است، زیرا هر کاری که بعد از حزم و دور اندیشی کردن کرده شود، غالب این است که مفسده‌ای بر آن مترتب نشود و اگر مشکلی داشته باشد، مشکلات دنیوی است و حل آن آسان است.<ref>خوانساری، محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، تهران، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۳۲۲.</ref> | |||
دوراندیشی ملکه‌ای است که براثر تجربه‌ها و کارآموزی‌ها فراهم می‌شود و ریشه آن قوت عقل است که شخص خردمند همواره از اشتباه کردن می‌ترسد و همیشه مراقب کارهای خود است و هر کس از چیزی بترسد از آن پرهیز می‌کند و این پرهیز همان دور اندیشی است.<ref>ابن ابی الحدید، عزالدین، ابو حامد؛ جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، مترجم مهدوی دامغانی، محمود، تهران، نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ص۴۰۴.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر == | == معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر == | ||
* ترجمه و شرح نهج البلاغه؛ میثم بن علی بن میثم بحرانی، ترجمه: قربانعلی محمد مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، ج۵، ص۵۴۴. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۵: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۵: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۴ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۳۰
«الظَّفَرُ بِالحَزمِ و الحَزمُ بِإجالَةِ الرَّ أيِ و الرَّأيُ بِتَحصينِ الأسرارِ.» این حدیث از حضرت علی(ع) است؟
روایت سفارش به دوراندیشی از امام علی(ع) نقل شده و نشان دهنده ثمرات زیاد دوراندیشی در کار انسان و ریسدن به نتایج بهتر و مطلوب است. روایت دیگری نیز به این مضمون از امام علی(ع) نقل شده و بیان کننده روش رسیدن به نتیجه با دوراندیشی است.
معنا و مفهوم دوراندیشی
«پیروزی در دوراندیشی و دوراندیشی در میدان داری اندیشه (فکر و احتیاط) و میدان داری اندیشه در نگهداری راز است.»[۱]
دوراندیشی آن است که انسان در رویدادها تا جائی که ممکن است، پیش از هر عمل، کاری را که به سلامت نزدیک‌تر و از فریب خوردن به دور است، انجام دهد، زیرا اگر فکر به کار بیفتد ممکن است کاری که پیش از رخدادها انجام می‌گیرد با آن هماهنگی نداشته باشد و در نتیجه دوراندیشی به عمل نیامده است و لذا دوراندیشی باعث پیروزی می‌گردد لذا امیر المومنین(ع) فرمود:
امام علی(ع) در این سخن کوتاه، راهکاری برای رسیدن به اهداف ارائه می‌دهد که این اهداف گاهی فرهنگی و معنوی است و گاهی سیاسی و اقتصادی و گاهی نیز در میدان جنگ که حفظ اسرار یکی از اساسی‌ترین راه رسیدن به هدف است؛ چرا که باید اسرار حفظ گردد تا دشمنان فرهنگی و نظامی نتوانند در آن رخنه ایجاد کنند.
سه اصل در انجام کار
در نگرش امیر مومنان(ع) سه چیز باید «اصل» باشد:
- فکر و احتیاط و دور اندیشی؛
- مشورت و طرح برنامه و سنجیدن نکات قوت و ضعف؛
- حفظ اسرار.[۲]
بنابراین انسان می‌تواند با توجه به جوانب امور و مرتب کردن امور آن گونه که سزاوار است به پیروزی رسد و این جدیت باید همراه با مشورت و تبادل آراء با افراد صالح باشد و قبل از انجام هر کاری باید آن را از نگاه افراد سودجو و دشمن دور نگه داشت تا با ایجاد موانع نتوانند انسان را در رسیدن به پیروزی ناموفق کنند.[۳]
جایگاه دوراندیشی
امیر مؤمنان علی(ع) در سخن دیگر فرموده‌اند که:«ثمره دوراندیشی رهایی از گرفتاری هاست.»[۴] یعنی فایده دور اندیشی کردن در کارها و فکر و تأمل در عاقبت آن سلامتی عاقبت است، زیرا هر کاری که بعد از حزم و دور اندیشی کردن کرده شود، غالب این است که مفسده‌ای بر آن مترتب نشود و اگر مشکلی داشته باشد، مشکلات دنیوی است و حل آن آسان است.[۵]
دوراندیشی ملکه‌ای است که براثر تجربه‌ها و کارآموزی‌ها فراهم می‌شود و ریشه آن قوت عقل است که شخص خردمند همواره از اشتباه کردن می‌ترسد و همیشه مراقب کارهای خود است و هر کس از چیزی بترسد از آن پرهیز می‌کند و این پرهیز همان دور اندیشی است.[۶]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
- ترجمه و شرح نهج البلاغه؛ میثم بن علی بن میثم بحرانی، ترجمه: قربانعلی محمد مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، ج۵، ص۵۴۴.
منابع
- ↑ نهج البلاغه، بی جا، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۲ش، حکمت ۴۵، ص۴۱۴.
- ↑ هاشمی خوئی، حبیب الله، منهاج البراعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۵۸ش، ج۲۱، ص۸۷.
- ↑ حسینی شیرازی، سید محمد، توضیح نهج البلاغه، تهران، دارتراث الشیعه، بی تا، ج۴، ص۲۸۳.
- ↑ تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه انصاری، تهران، چاپ هشتم، بی تا، ج۱، ص۳۵۸.
- ↑ خوانساری، محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، تهران، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۳۲۲.
- ↑ ابن ابی الحدید، عزالدین، ابو حامد؛ جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، مترجم مهدوی دامغانی، محمود، تهران، نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ص۴۰۴.