بررسی سازگاری محتوای زیارت جامعه با آیات قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
حسابرسی و بازگشت مردم در زیارت جامعه به ائمه اطلاق شده و این ایراد وارد شده که این فراز زیارت با آیاتی از سوره غاشیه سازگار نیست. با بررسی روایاتی با این مضمون چنین برداشت می‌شود که این بخش از زیارت جامعه و نیز سایر احادیث دلالت بر شان نزول این آیات مبنی بر واگذاری این امر از جانب خداوند به ائمه(ع) شده است. | |||
==تواتر مضمون زیارت جامعه== | |||
مضمون جمله {{متن عربی|وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ}} علاوه بر [[زیارت جامعه]] در ادعیه و زیارات و احادیث دیگری نیز وجود دارد به حدی که می‌توان ادعای [[تواتر]] کرد. تواتر داشتن روایت می‌تواند بیان کننده منافات نداشتن بین جمله مورد نظر زیارت با آیات باشد. مواردی از تواتر مضمون این دعا ذکر خواهد شد: | |||
* فردی از [[امام صادق(ع)]] از آیات {{قرآن|إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ|۲۵|ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ|۲۶|سوره=غاشیه|آیه=۲۶}} سؤال کرد؟ امام در جواب فرمود: «این دو آیه در مورد ما نازل شده، آن مرد گفت: یابن رسول الله من تفسیر آیه را پرسیدم؟ امام فرمود: وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند حساب شیعیانمان را به ما واگذار می‌کند و پیامبر از خدا می‌خواهد که گناهان آن‌ها را ببخشد و آنچه از حق‌الناس برگردن دارند، پیامبر اکرم(ص) آن را ادا می‌کند و آنچه بین ما و آن‌ها وجود دارد می‌بخشم تا این که بدون حساب وارد بهشت شوند.»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، ۱۴۰۳، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref> | |||
و | * امام صادق(ع) می‌فرماید: [[پیامبر(ص)]] به [[امام علی(ع)]] فرمود: «یا علی! تو دیّان این [[امت]] و متولی حساب آن‌ها هستی و تو رکن اعظم الهی در روز قیامت هستی و همانا مآب (برگشت) مردم به سوی توست و حسابشان به عهده توست، راه، راه توست و میزان، میزان توست و موقف، موقف توست.»<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref> | ||
احادیث دیگری نیز وجود دارد که به این مضمون اشاره دارند. | |||
==شان نزول آیات سوره غاشیه== | |||
مطابق روایت نقل شده توسط پیامبر درباره این آیات شان نزول آن‌ها در حق [[اهل بیت(ع)]] نازل شده، بازگشت مردم طبق این ایات به سوی اهل بیت(ع) است. همچنین در برخی [[منابع روایی]] این دعا، شان نزول این آیات بیان شده است.<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref> مقصود از آیه رجوع مردم به سوی اولیا و حجج الهی، یعنی ائمه است. | |||
روایاتی بدین مضمون نیز وجود دارد، از جمله روایتی است که امام صادق(ع) می‌فرمایند: «حساب هر امتی را امام زمانش می‌رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنانشان را از سیمایشان می‌شناسند و این کلام خداست که {{قرآن|وَعَلَی الأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِیمَاهُمْ.|سوره=اعراف|آیه=۴۶}}<ref>عروسی حویزی، نور الثقلین، اسماعیلیان، قم، ۱۴۱۵، چهارم، ج۵، ص۵۷۰.</ref> | |||
تفسیر آیه با توجه به این دسته از روایات چنین می‌شود که برگشت مردم به سوی [[ائمه]] خودشان است و محاسبه آن‌ها نیز بر عهده ائمه است؛ البته باید توجه داشت که ائمه از آن لحاظ که حجت خدایند و نمایندگان خدا، این جایگاه توسط خداوند برای آنان قرار داده شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «زمانی که روز قیامت برسد، حساب شیعیانمان به ما واگذار می‌شود ….»<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان، قم، اسماعیلیان، سوم، بی تا، ج۴، ص۴۵۱.</ref> این حساب از طرف خداوند به ائمه واگذار می‌شود و خود هیچ استقلالی ندارند. | |||
بنابراین این فراز زیارت منافاتی با این آیات ندارد، بلکه آیه را تفسیر می‌کند و کیفیت رجوع و حسابرسی را روشن می‌سازد که این کار توسط ائمه(ع) از جانب خداوند انجام می‌گیرد. | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر == | == معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر == | ||
* فضائل الخمسه، علامه فیروز آبادی. | |||
* حق الیقین، علامه شبّر. | |||
* المیزان، علامه طباطبائی، ج۷. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
| خط ۵۴: | خط ۴۵: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| خط ۶۴: | خط ۵۵: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۰
 | این مقاله هماکنون به دست Rahmani در حال ویرایش است. |
سؤال
آیا عبارت «وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ» در زیارت جامعه با آیات ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ۲۵ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ۲۶﴾(غاشیه:۲۶) سازگاری دارد؟
حسابرسی و بازگشت مردم در زیارت جامعه به ائمه اطلاق شده و این ایراد وارد شده که این فراز زیارت با آیاتی از سوره غاشیه سازگار نیست. با بررسی روایاتی با این مضمون چنین برداشت می‌شود که این بخش از زیارت جامعه و نیز سایر احادیث دلالت بر شان نزول این آیات مبنی بر واگذاری این امر از جانب خداوند به ائمه(ع) شده است.
تواتر مضمون زیارت جامعه
مضمون جمله «وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ» علاوه بر زیارت جامعه در ادعیه و زیارات و احادیث دیگری نیز وجود دارد به حدی که می‌توان ادعای تواتر کرد. تواتر داشتن روایت می‌تواند بیان کننده منافات نداشتن بین جمله مورد نظر زیارت با آیات باشد. مواردی از تواتر مضمون این دعا ذکر خواهد شد:
- فردی از امام صادق(ع) از آیات ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ۲۵ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ۲۶﴾(غاشیه:۲۶) سؤال کرد؟ امام در جواب فرمود: «این دو آیه در مورد ما نازل شده، آن مرد گفت: یابن رسول الله من تفسیر آیه را پرسیدم؟ امام فرمود: وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند حساب شیعیانمان را به ما واگذار می‌کند و پیامبر از خدا می‌خواهد که گناهان آن‌ها را ببخشد و آنچه از حق‌الناس برگردن دارند، پیامبر اکرم(ص) آن را ادا می‌کند و آنچه بین ما و آن‌ها وجود دارد می‌بخشم تا این که بدون حساب وارد بهشت شوند.»[۱]
- امام صادق(ع) می‌فرماید: پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: «یا علی! تو دیّان این امت و متولی حساب آن‌ها هستی و تو رکن اعظم الهی در روز قیامت هستی و همانا مآب (برگشت) مردم به سوی توست و حسابشان به عهده توست، راه، راه توست و میزان، میزان توست و موقف، موقف توست.»[۲]
احادیث دیگری نیز وجود دارد که به این مضمون اشاره دارند.
شان نزول آیات سوره غاشیه
مطابق روایت نقل شده توسط پیامبر درباره این آیات شان نزول آن‌ها در حق اهل بیت(ع) نازل شده، بازگشت مردم طبق این ایات به سوی اهل بیت(ع) است. همچنین در برخی منابع روایی این دعا، شان نزول این آیات بیان شده است.[۳] مقصود از آیه رجوع مردم به سوی اولیا و حجج الهی، یعنی ائمه است.
روایاتی بدین مضمون نیز وجود دارد، از جمله روایتی است که امام صادق(ع) می‌فرمایند: «حساب هر امتی را امام زمانش می‌رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنانشان را از سیمایشان می‌شناسند و این کلام خداست که ﴿وَعَلَی الأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِیمَاهُمْ.﴾(اعراف:۴۶)[۴]
تفسیر آیه با توجه به این دسته از روایات چنین می‌شود که برگشت مردم به سوی ائمه خودشان است و محاسبه آن‌ها نیز بر عهده ائمه است؛ البته باید توجه داشت که ائمه از آن لحاظ که حجت خدایند و نمایندگان خدا، این جایگاه توسط خداوند برای آنان قرار داده شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «زمانی که روز قیامت برسد، حساب شیعیانمان به ما واگذار می‌شود ….»[۵] این حساب از طرف خداوند به ائمه واگذار می‌شود و خود هیچ استقلالی ندارند.
بنابراین این فراز زیارت منافاتی با این آیات ندارد، بلکه آیه را تفسیر می‌کند و کیفیت رجوع و حسابرسی را روشن می‌سازد که این کار توسط ائمه(ع) از جانب خداوند انجام می‌گیرد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
- فضائل الخمسه، علامه فیروز آبادی.
- حق الیقین، علامه شبّر.
- المیزان، علامه طباطبائی، ج۷.