مسیر هجرت امام رضا(ع) از مدینه تا مرو: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== تأثیر هجرت و بستر آن == | == تأثیر هجرت و بستر آن == | ||
هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو به‌دستور و اجبار مأمون عباسی که به ماجرای ولایتعهدی امام رضا(ع) از سوی مأمون انجامید را یکی از مسائل بحث‌برانگیز تاریخ اسلام<ref>الدوری، عبدالعزیز، العصر العباسی الاول، بیروت، دار الطلیعه، ۱۹۹۷م، ص۱۶۱.</ref> و مهم‌ترین دوره زندگی امام رضا(ع)<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش، ص۵۲۴.</ref> تلقی کرده‌اند. گفته شده که هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو، علاوه بر تأثیر سیاسی که در رابطه با پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا(ع) داشته، تأثیر قابل توجهی در روند تشیع در ایران داشته است؛ هجرت علویان به ایران و تأثیر معنوی سفر امام و حرم او در ایران از جمله این تأثیرات بر شمرده شده است. <ref> | هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو به‌دستور و اجبار مأمون عباسی که به ماجرای ولایتعهدی امام رضا(ع) از سوی مأمون انجامید را یکی از مسائل بحث‌برانگیز تاریخ اسلام<ref>الدوری، عبدالعزیز، العصر العباسی الاول، بیروت، دار الطلیعه، ۱۹۹۷م، ص۱۶۱.</ref> و مهم‌ترین دوره زندگی امام رضا(ع)<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش، ص۵۲۴.</ref> تلقی کرده‌اند. گفته شده که هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو، علاوه بر تأثیر سیاسی که در رابطه با پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا(ع) داشته، تأثیر قابل توجهی در روند تشیع در ایران داشته است؛ رشد تشیع در خراسان، هجرت علویان به ایران و تأثیر معنوی سفر امام و حرم او در ایران از جمله این تأثیرات بر شمرده شده است.<ref>جعفریان، رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۷ش، ص۹۵.</ref> از جمله تأثیرات این سفر ایجاد قدمگاه‌های مختلف برای امام رضا(ع) دانسته شده که همیشه مورد توجه معنوی مردم ایران بوده است. | ||
مأمون عباسی پس از غلبه بر برادرش و رسیدن به خلافت امام رضا(ع) را به خراسان فراخواند و ولایت عهدی خود را به او سپرد.<ref>محمدی، حسین، رضانامه (فرهنگ جامع الفبایی امام رضا)، قم، انتشارات مشهور، ۱۳۹۲ش، ص۸۰۴-۸۰۵.</ref> محققان برای این عمل مأمون دلایلی برشمرده‌اند؛ از جمله، کاستن از خطر سیاسی امام با زیر نظر گرفتن او، جلوگیری از شورش علویان، سوءاستفاده از جایگاه امام برای ایجاد مشروعیت برای خلافت خود.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص۵۲۵-۵۳۰.</ref> به گفته مرتضی مطهری مأمون امام(ع) را احضار کرد بدون اینکه موضوع احضار برای امام روشن باشد. او نه تنها امام را، بلکه عده زیادی از آل ابی‌طالب را از مدینه، تحت نظر و بدون اختیار، به مرو احضار کرد. مأمون کسانی را مأمور آوردن امام(ع) کرد که فوق‌العاده با امام دشمنی داشتند. مأمور اصلی شخصی به نام رجاء بن ضحاک از اقوام وزیر مأمون، فضل بن سهل، بود. او را فردی به نام جلودی همراهی می‌کرد که با امام دشمنی فوق‌العاده داشت.<ref>مطهری، مرتضی، سیری در سیره ائمه اطهار، تهران، انتشارا صدرا، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۱.</ref> | مأمون عباسی پس از غلبه بر برادرش و رسیدن به خلافت امام رضا(ع) را به خراسان فراخواند و ولایت عهدی خود را به او سپرد.<ref>محمدی، حسین، رضانامه (فرهنگ جامع الفبایی امام رضا)، قم، انتشارات مشهور، ۱۳۹۲ش، ص۸۰۴-۸۰۵.</ref> محققان برای این عمل مأمون دلایلی برشمرده‌اند؛ از جمله، کاستن از خطر سیاسی امام با زیر نظر گرفتن او، جلوگیری از شورش علویان، سوءاستفاده از جایگاه امام برای ایجاد مشروعیت برای خلافت خود.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص۵۲۵-۵۳۰.</ref> به گفته مرتضی مطهری مأمون امام(ع) را احضار کرد بدون اینکه موضوع احضار برای امام روشن باشد. او نه تنها امام را، بلکه عده زیادی از آل ابی‌طالب را از مدینه، تحت نظر و بدون اختیار، به مرو احضار کرد. مأمون کسانی را مأمور آوردن امام(ع) کرد که فوق‌العاده با امام دشمنی داشتند. مأمور اصلی شخصی به نام رجاء بن ضحاک از اقوام وزیر مأمون، فضل بن سهل، بود. او را فردی به نام جلودی همراهی می‌کرد که با امام دشمنی فوق‌العاده داشت.<ref>مطهری، مرتضی، سیری در سیره ائمه اطهار، تهران، انتشارا صدرا، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۱.</ref> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
به گزارش منابع، مأمون به مأموران خود دستور داد که امام را از مسیری به خراسان بیاورند که از مراکز شیعه‌نشین عبور نکند؛ زیرا از قیام علویان بیم داشت؛ به همین دلیل، دستور داده شد که امام(ع) را از طریق کوفه و عراق نیاورند و از طریق بصره و خوزستان و فارس به نیشابور و سپس مرو بیاورند.<ref>مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار، ص۲۱۱.</ref> | به گزارش منابع، مأمون به مأموران خود دستور داد که امام را از مسیری به خراسان بیاورند که از مراکز شیعه‌نشین عبور نکند؛ زیرا از قیام علویان بیم داشت؛ به همین دلیل، دستور داده شد که امام(ع) را از طریق کوفه و عراق نیاورند و از طریق بصره و خوزستان و فارس به نیشابور و سپس مرو بیاورند.<ref>مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار، ص۲۱۱.</ref> | ||
در برخی منابع، زمان حرکت امام(ع) از مدینه به خراسان آخر سال ۲۰۰ق | در برخی منابع، زمان حرکت امام(ع) از مدینه به خراسان آخر سال ۲۰۰ق به‌قلم آمده است.<ref>نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۴ق، ص۸۷.</ref> به‌نقل از رسول جعفریان در کتاب اطلس شیعه، مسیر هجرت امام به این شرح بوده است: مدینه، نقره، هوسجه، نباج، حفر ابوموسی، بصره، اهواز، بهبهان، اصطخر، ابرقوه، ده شیر (فراشاه)، یزد، خرانق، رباط پشت بام، نیشابور، قدمگاه، ده سرخ، طوس، سرخس، مرو.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ص۹۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۵۸
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
امام رضا(ع)، پس از قبول ولی‌عهدی، برای رسیدن به خراسان از چه شهرهای ایران عبور کردند؟
تأثیر هجرت و بستر آن
هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو به‌دستور و اجبار مأمون عباسی که به ماجرای ولایتعهدی امام رضا(ع) از سوی مأمون انجامید را یکی از مسائل بحث‌برانگیز تاریخ اسلام[۱] و مهم‌ترین دوره زندگی امام رضا(ع)[۲] تلقی کرده‌اند. گفته شده که هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو، علاوه بر تأثیر سیاسی که در رابطه با پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا(ع) داشته، تأثیر قابل توجهی در روند تشیع در ایران داشته است؛ رشد تشیع در خراسان، هجرت علویان به ایران و تأثیر معنوی سفر امام و حرم او در ایران از جمله این تأثیرات بر شمرده شده است.[۳] از جمله تأثیرات این سفر ایجاد قدمگاه‌های مختلف برای امام رضا(ع) دانسته شده که همیشه مورد توجه معنوی مردم ایران بوده است.
مأمون عباسی پس از غلبه بر برادرش و رسیدن به خلافت امام رضا(ع) را به خراسان فراخواند و ولایت عهدی خود را به او سپرد.[۴] محققان برای این عمل مأمون دلایلی برشمرده‌اند؛ از جمله، کاستن از خطر سیاسی امام با زیر نظر گرفتن او، جلوگیری از شورش علویان، سوءاستفاده از جایگاه امام برای ایجاد مشروعیت برای خلافت خود.[۵] به گفته مرتضی مطهری مأمون امام(ع) را احضار کرد بدون اینکه موضوع احضار برای امام روشن باشد. او نه تنها امام را، بلکه عده زیادی از آل ابی‌طالب را از مدینه، تحت نظر و بدون اختیار، به مرو احضار کرد. مأمون کسانی را مأمور آوردن امام(ع) کرد که فوق‌العاده با امام دشمنی داشتند. مأمور اصلی شخصی به نام رجاء بن ضحاک از اقوام وزیر مأمون، فضل بن سهل، بود. او را فردی به نام جلودی همراهی می‌کرد که با امام دشمنی فوق‌العاده داشت.[۶]
مسیر هجرت
به گزارش منابع، مأمون به مأموران خود دستور داد که امام را از مسیری به خراسان بیاورند که از مراکز شیعه‌نشین عبور نکند؛ زیرا از قیام علویان بیم داشت؛ به همین دلیل، دستور داده شد که امام(ع) را از طریق کوفه و عراق نیاورند و از طریق بصره و خوزستان و فارس به نیشابور و سپس مرو بیاورند.[۷]
در برخی منابع، زمان حرکت امام(ع) از مدینه به خراسان آخر سال ۲۰۰ق به‌قلم آمده است.[۸] به‌نقل از رسول جعفریان در کتاب اطلس شیعه، مسیر هجرت امام به این شرح بوده است: مدینه، نقره، هوسجه، نباج، حفر ابوموسی، بصره، اهواز، بهبهان، اصطخر، ابرقوه، ده شیر (فراشاه)، یزد، خرانق، رباط پشت بام، نیشابور، قدمگاه، ده سرخ، طوس، سرخس، مرو.[۹]
منابع
- ↑ الدوری، عبدالعزیز، العصر العباسی الاول، بیروت، دار الطلیعه، ۱۹۹۷م، ص۱۶۱.
- ↑ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش، ص۵۲۴.
- ↑ جعفریان، رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۷ش، ص۹۵.
- ↑ محمدی، حسین، رضانامه (فرهنگ جامع الفبایی امام رضا)، قم، انتشارات مشهور، ۱۳۹۲ش، ص۸۰۴-۸۰۵.
- ↑ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص۵۲۵-۵۳۰.
- ↑ مطهری، مرتضی، سیری در سیره ائمه اطهار، تهران، انتشارا صدرا، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۱.
- ↑ مطهری، سیری در سیره ائمه اطهار، ص۲۱۱.
- ↑ نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۴ق، ص۸۷.
- ↑ جعفریان، اطلس شیعه، ص۹۵.