پیام‌های قصه حضرت یوسف(ع)

سؤال

داستان حضرت یوسف(ع)، برای عصر حاضر چه پیام‌هایی دارد؟

داستان نقش فراوانی در زندگی انسان‌ها دارد و داستان حضرت یوسف(ع)، زشتی‌ها، زیبایی‌ها، کامیابی‌ها، ناکامی‌ها، پیروزی‌ها و شکست‌ها و عوامل هر یک از این امور را منعکس می‌کند. از همین‌رو داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن به بهترین سرگذشت‌ها معرفی شده است: ﴿نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَیْنا إِلَیْکَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ کُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلینَ؛ ما بهترین سرگذشت‌ها را از طریق این قرآن بر تو بازگو می‌کنیم و مسلّماً پیش از این، از آن خبر نداشتی.﴾(یوسف:۳)

پیام‌های کاربردی قصه حضرت یوسف(ع)

توجه داشتن به عوامل کامیابی و ناکامی: از جمله عوامل ناکامی شیطان است و پیوسته باید با دیده دشمن آشکار به او نگریست.

همه فهم بودن آموزه‌های داستان: تاریخ آزمایشگاه مسایل گوناگون زندگی بشر است، آنچه که انسان در ذهن خود با دلائل عقلی ترسیم می‌کند در صفحات تاریخ به صورت عینی بازمی‌یابد. از همین‌رو داستان برای همه کس قابل فهم و درک است، برخلاف استدلالات عقلی که همه در آن یکسان نیستند:

﴿لَقَدْ کانَ فی یُوسُفَ وَ إِخْوَتِهِ آیاتٌ لِلسَّائِلینَ؛ در (داستان) یوسف و برادرانش، نشانه‌ها برای سؤال کنندگان بود.﴾(یوسف:۷)

رعایت خط قرمزها در زندگی: انسان‌های فاسد در زندگی خط قرمز ندارند یا خط قرمز نمی‌شناسند و خدا را نادیده می‌گیرند و اگر خدا نادیده گرفته شود، همه چیز و همه کارها جایز می‌شود حتی کشتن برادر و به خود وعده توبه می‌دهند غافل از اینکه گناه توفیق توبه را از بنده می‌گیرد:

﴿اقْتُلُوا یُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ أَرْضاً یَخْلُ لَکُمْ وَجْهُ أَبیکُمْ وَ تَکُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْماً صالِحینَ؛ یوسف را بکشید؛ یا او را به سرزمین دوردستی بیفکنید؛ تا توجه پدر، فقط به شما باشد؛ و بعد از آن، افراد صالحی خواهید بود.﴾(یوسف:۹)

رعایت محبت به دیگران: محبت به جا و منطقی هم گاهی سبب حسادت دیگران می‌شود همانگونه که برادران حضرت یوسف(ع) به محبت پدر بر برادرشان حسادت کردند، حتی پدر خود را گمراه خواندند در حالی که یقین داشتند پدرشان پیامبر الهی است.

برانگیختن احساسات نقشه توطئه‌گران: برادران حضرت یوسف با خیرخواه خواندن خود و برانگیختن احساسات، حضرت یعقوب(ع) را وادار کردند که رضایت دهد حضرت یوسف را با خود به صحرا برند: ﴿قالُوا یا أَبانا ما لَکَ لا تَأْمَنَّا عَلی یُوسُفَ وَ إِنَّا لَهُ لَناصِحُونَ؛ گفتند: پدرجان! چرا تو درباره (برادرمان) یوسف، به ما اطمینان نمی‌کنی؟! در حالی که ما خیرخواه او هستیم﴾(یوسف:۱۱)

برجسته‌کردن نیازهای اجتماعی برای پیشبرد اهداف: گردش و تفریح سالم، از نیازهای طبیعی بشر است که جوانان بیش از همه بدان احتیاج دارند، منتها این تفریح و گردشگری باید سالم باشد، و غرض خاص در آن نباشد. براداران حضرت یوسف(ع) با برجسته کردن این نیاز از پدر خود خواستند که یوسف را برای تفریح به صحرا برند و حضرت یعقوب(ع) آن را پذیرفت.

جستارهای وابسته

• میل یوسف(ع) به زلیخا براساس آیات قرآن
• فرق گذاشتن یعقوب(ع) میان یوسف(ع) و برادرانش