نام محمد پیش از پیامبر اسلام(ص)

سؤال

قبل از پيامبر چه کساني نام محمد داشتند؟ آيا در تاريخ نامشان هست؟

محمد نام ناشناخته‎ای در آن زمان بود و در تاریخ اختلاف است که پیش از پیامبر چنین نامی بوده است یا نه و اینکه چه کسانی چنین نامی داشته‎اند.

تولد

پيامبر اکرم (ص) در سال «عام الفيل» ۵۷۰ ميلادي روز جمعه ۱۷ ربيع‎الاول، طبق نظر شيعه و ۱۲ ربيع‎الاول، طبق نظر اهل سنت چشم به جهان گشود. بعد از گذشتن هفت روز از زمان تولد آن حضرت عبدالمطلب براي سپاس و ستايش درگاه احديت گوسفندي قرباني کرد و نام فرزند خود را محمد ص گذارد، گويا اين نام در جامعه آن روز عربستان و به خصوص نزد افراد قريش ناآشنا بود لذا از عبدالمطلب پرسيدند: چرا نام فرزند خود را محمد انتخاب کرديد، در صورتي که اين نام در ميان اعراب کم سابقه است؟ گفت: خواستم که در آسمان و زمين ستوده باشد.

در برخي نقل‎ها آمده است که الهام غيبي در انتخاب اين نام دخيل بوده است. زيرا کمتر کسي تا آن زمان به آن ناميده شده بود. چنانچه برخي گفته اند: آمنه مادر آن حضرت در دوران بارداري چنين الهامي را دريافت کرده بود و برخي گفته اند خود عبدالمطلب اين الهام را دريافت نموده بود. به هر صورت، نوزاد عبدالمطلب به نام احمد در قرآن از زبان حضرت عيسي ناميده شده، آنجا که قرآن مي فرمايد: «شما را مژده مي دهم که بعد از من رسول بزرگواري که نامش احمد است بيايد». و به نام محمد از جانب عبدالمطلب نامگذاري شد که در قرآن در آيات متعدد به اين نام اشاره شده است.

اختلاف در این موضوع

اما اينکه آيا قبل از حضرت پيامبر اکرم ص کسي در ميان اعراب به اين نام ناميده شده يا نه ميان مورخان اختلاف است. چنانچه مقريزي مي گويد قبل از اينکه نام محمد در ميان اعراب شيوع پيدا کند کسي به اين نام ناميده نشده بود و بعد از شيوع اخبار نبوت شخصي به نام محمد ص، تعدادي از اعراب پسران خود را به اين نام نامگذاري کردند. به اميد اينکه آن پيامبر فرزند او باشد. آنها عبارت بودند از: محمد بن احيحه بن الجلاح الأوسي. محمد بن مسلمه الانصاري، محمد بن برّاء البکري، محمد بن سفيان بن مجاشع، محمد بن حمران الجعفي و محمد بن خزاعي السلمي، غير از اين شش نفر کسي به نام محمد ناميده نشده بودند.

برخي فقط سه نفر را قبل از رسول الله ص به اين نام معرفي کرده اند که عبارت هستند از محمد بن احيحه بن جلاح، محمد بن حمران بن ربيعه و محمد بن سفيان بن مجاشع که پدران اينها از افراد مطلع و با سواد شنيده بودند که پيامبري به زودي با اسم محمد مبعوث خواهد شد لذا با هم توافق کردند و نذر نمودند اگر صاحب پسري شدند نامش را محمد بگذارند به طمع اينکه به پيامبري برسد.

ولي صاحب سيره حلبي در يک بيت شعر مي گويد افرادي که قبل از پيامبر اکرم ـ صبه نام محمد نامگذاري شده بودند ۱۶ نفر بودند.

انّ الذين سمّوا باسم محمد من قبل خيرالناس ضعف ثمان

کساني که به نام محمد، پيش از پيامبر اکرم ص نام گذاري شده بودند، شانزده نفر بودند.

که علاوه بر نام هاي ذکر شده، محمد بن عتواره، محمد بن البرّکه اسلام را درک کرده و قبول اسلام نمود. محمد بن ربيعه که بعدا جزو صحابه قرار گرفته، محمد بن سواده، محمد بن ليثي، محمد بن الأسيدي، محمد بن اسامه، محمد بن سعدي، محمد بن فقيمي، محمد بن حرماز، محمد بن حزمان، که صالحي شامي هم اين افراد را در کتاب خود ذکر کرده است.

بنابراين بر اساس گزارشات وارد شده قبل از نامگذاري حضرت محمد ص به اين نام تعدادي از افراد به طمع اينکه نشانه هاي پيامبري را در اولاد خود ايجاد کنند تا فرزندشان به نبوت برسد و اين خبر را هم که از اهل اطلاع شنيده بودند که پيامبر با نام محمد در شبه جزيره مبعوث خواهد شد، اولاد خود را محمد ناميدند. البته گزارش هاي تاريخي در تعداد اين افراد اختلاف نظر دارند چنانچه برخي فقط به سه نفر اشاره مي کنند.

برخي به ۶ و ۷ نفر و برخي از مورخان هم نام ۱۶ نفر را ذکر مي کنند که البته اين را هم قيد مي کنند اين اسامي نزديک به زمان تولد آن حضرت بر روي افراد گذاشته شد.

لذا مي توان گفت که چنين نامي در ميان اعراب مرسوم نبوده است چنانچه وقتي عبدالمطلب فرزند خود را به اين نام، نامگذاري مي کند اطرافيان تعجب مي کنند و از علت انتخاب نامي که نه در ميان قوم ايشان و در ميان نام اجداد ايشان سابقه نداشته سئوال مي کنند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ـ البدايه و النهايه: ابن کثير دمشقي.

۲ـ عيون الاثر، ابن سيد الناس.

۳ـ تاريخ پيامبر اسلام، محمد ابراهيم آيتي.

۴ـ فروغ ابديت، جعفر سبحاني.