راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل: تفاوت میان نسخه‌ها
(ویرایش متنی ساختاری.) |
(←سه اصل خودسازی: ویرایش ساختاری متن.) |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
===محاسبه=== | ===محاسبه=== | ||
در محاسبه، انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند كه چه طاعتي انجام داده يا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتي داشته تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهي از او سر زده در جبران آن تلاش کند | در محاسبه، انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند كه چه طاعتي انجام داده يا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتي داشته تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهي از او سر زده استغفار کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه به علم خدا از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسي خواهد كرد. امام كاظم(ع) گفته است: «کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند از ما نیست.»<ref>همان، ص۱۹۹.</ref> | ||
== تفکر == | |||
تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است. | تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است. | |||
==معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:== | ==معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:== | ||
نسخهٔ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۲۴
راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل (بدی‌ها) چیست؟
سه اصل خودسازی
برای خودسازی، که منجر به پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است:
مشارطه
در مشارطه، انسان شرط و تعهد می‌بندد که گناهان را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته امام خميني، عالم و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، مشارطه به این معنا است كه انسان در ابتدای روز با خود شرط كند امروز مخالف دستورات خدا رفتار نكند. به گفته او، اینکه انسان یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است[۱] و اینگونه، با مشارطه ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.
مراقبه
مراقبه، به این معنا است که انسان در تمام مدتي كه شرط كرده خلاف نكند، مراقب خود باشد و بر پيمان خود بماند. امام خمینی، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نا‌به‌جای نفس خود را کنترل می‌کند.[۲]
محاسبه
در محاسبه، انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند كه چه طاعتي انجام داده يا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتي داشته تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهي از او سر زده استغفار کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه به علم خدا از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسي خواهد كرد. امام كاظم(ع) گفته است: «کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند از ما نیست.»[۳]
تفکر
تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است.
فرار از دلبستگي به دنيا
برخی از راه‌ها برای اینکه انسان به دنیا دلبسته نشود چنین است:
- توجه به بي‌اعتباري دنيا: در حالات جعفر برمكي نوشته اند: دفتر دخل هارون را ورق مي زدم، در يكي از صفحات بهاي عطر و لباس اهدائي به جعفر برمكي را بالغ بر پنجاه هزار درهم نوشته بودند و در صفحات بعدي همين سال هزينه روغن چراغ او را چهل درهم و نيم دانگ ثبت كرده بودند!![۴] آري اين است نتيجه كار، وقتي دنيا را اينگونه بي اعتبار دانستي به هيچ چيز آن دل نمي بندي.
- ياد مرگ: اگر انسان به ياد مردن افتاده و سفر حتمي پيش رو را در نظر آورد، دل بستن به دنيا در او كم شده و يا از بين مي‌رود. و در عوض در دنيا به انجام كارهاي نيك اقدام مي‌كند و توشه‌اي براي سراي جاويد و زيباي ديگري مي‌فرستد.
- توجه به آخرت و بهشت و دوزخ: عدم ايمان، اعتقاد و باور قلبي نسبت به قيامت، بهشت و دوزخ، و يا غفلت از آن باعث سرگرم شدن به دنيا و دل خوش كردن به حيات دنيوي مي گردد.
- صدقه دادن: در بسياري از آيات و روايات صدقه و انفاق چنان با شدت و حرارت مورد تاكيد واقع شده كه گويا نزديك است به واجبات ملحق گردد. شايد يكي از حسنات انفاق علاوه بر آثار اجتماعي آن، عدم دنيا زدگي مسلمين باشد. تا از همان ابتدا جلوي رشد اين مارحبّ المال را گرفته تا به اژدهايي سيري ناپذير تبديل نشود.
تذكر:
استفاده مناسب از نعمت‌ها و اموال و تفريحات و لذائذ مشروع دنيايي نه تنها ناپسند نيست بلكه كمك و ياريگر بعد معنوي و رشد انسان است، اما آنچه مهم است اين است كه آنها را بايد به شكل ابزار براي رسيدن به آخرت به كار برد و به آنها دل نبست.
فرار از دروغگوئي
براي فرار از دروغگوئي نيز ساده‌ترين راه آن توجه به زيان هاي دروغگوئي است كه به بعضي از آنها تيتر وار اشاره مي كنيم:
زيان‌هاي اجتماعي: مثل: رسوائي انسان، بي آبروئي، بي ارزشي سخن، سلب اعتماد، بدبيني مردم، ذلت و خواري، روسياهي و ... .
زيان‌هاي اقتصادي: مثل اينكه:دروغ روزي را از بين مي برد، دروغ فقر مي آورد، بركت را از مال مي گيرد، باعث بي اعتباري مي شود و ... .
زيان‌هاي رواني: مثل اينكه: دروغ باعث فراموشي مي شود، باعث ايجاد نوميدي مي شود، پرده دري و بي شرمي را افزايش مي دهد و ... .
زيان‌هاي معنوي: بالاتر از همه اين كه انسان دروغ گو، قدم در راه مخالفت با حق گذاشته است و با هر نافرماني يك گام از مقام بندگي خود فاصله مي گيرد.
تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
۱. روش خودسازي. فريده مصطفوي و ديگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۸۰.
۲. آئين تزكيه. محمد حسن رحيميان و محمد تقي رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۸۰.
۳. دروغ. سيد محمد رضا صدر. جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، ۱۳۷۸.
۴. درسهائي از تربيت انساني، محمد اسدي گرمارودي. جلد ۳ . تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، ۱۳۷۳.