معاد در قرآن

سؤال

در قرآن چه مطالبی در مورد معاد بیان شده است؟

بیش از یک سوم آیات قرآن مربوط به زندگی ابدی، و روز حساب می‌باشد، آیات قرآن را می‌توان در دسته‌های زیر طبقه‌بندی کرد:

• تاکید بر لزوم ایمان به آخرت، مانند ﴿الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ؛ همانان که نماز را برپا می دارند و زکات می دهند و به آخرت یقین دارند.﴾(لقمان(۳۱):۴) و آیات دیگر.
• پی‌آمدهای انکار آن، مانند ﴿وَأَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا؛ و برای آنان که به قیامت ایمان نمی آورند، عذابی دردناک آماده کرده ایم.﴾(اسراء(۱۷):۱۰) و آیات دیگر.
• توصیف نعمت‌های ابدی، مانند سوره الرحمن(۵۵):۴۶ تا آخر و سوره واقعه(۵۶):۱۵–۳۸.
• توصیف عذاب جاودانی،مانند سوره حاقه(۶۹):۲۵–۳۲، الملک(۶۷):۶–۱۱، و واقعه(۵۶):۴۲–۵۶.

همچنین در آیات فراوانی رابطه بین اعمال نیک و بد با نتایج اخروی آنها ذکر گردیده؛ و نیز با شیوه‌های گوناگونی امکان و ضرورت رستاخیز مورد تأکید و تبیین قرار گرفته و به شبهات منکران، پاسخ داده شده؛ چنان‌که منشأ تبهکاری‌ها و کج‌روی‌ها، فراموش کردن یا انکار قیامت و روز حساب معرفی شده است. مانند ﴿... إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ؛ بی تردید کسانی که از راه خدا منحرف می شوند، چون روز حساب را فراموش کرده اند، عذابی سخت دارند.﴾(ص(۳۸):۲۶) و ﴿فَذُوقُوا بِمَا نَسِيتُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَٰذَا إِنَّا نَسِينَاكُمْ ۖ وَذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ؛ پس [به آنان گویند:] به کیفر آنکه دیدار امروزتان را فراموش کردید [عذاب دوزخ را] بچشید، که ما [هم] شما را واگذاشته ایم، و به کیفر آنچه همواره انجام می دادید، عذاب جاودانه را بچشید.﴾(سجده(۳۲):۱۴).