دوره تدوین مجموعه‌های حدیثی شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۲۴

سؤال

تدوین مجموعههای حدیثی شیعه متعلق به چه زمانی است و شامل چه مجموعه هایی می‌شود؟

دوره تدوین مجموعه‌های حدیث

این دوره را می‌توان با دو مشخصه کلی معرفی کرد،

گرد آوری مجموعه‌ها حدیثی

الوافی، محمد محسن فیض کاشانی (م ۱۰۹۱ ق) در چهارده کتاب^[۱]

النوادر فی جمع الاحادیث: این اثر دارای ۷ کتاب و ۱۰۵ باب است – مؤلف فیض کاشانی

وسائل الشیعه: محمد بن حسن الحر العاملی (م ۱۱۰۴) در ۲۰ و گاهی در ۳۰ جلد چاپ شده است مجموع روایات آن ۳۵۸۶۸ حدیث می‌باشد، که مرجعی برای همه مجتهدین و محققین است.

بحار الانوار: بزرگترین مجموعه حدیثی شیعه، و مجلدات آن بر حسب چاپ‌های جدید ۱۱۰ جلد است و مؤلف آن محمد باقر مجلسی (م ۱۱۱۱ق) از بزرگان حدیث شیعه است.

عوالم العالم، از عبدالله بحرانی اصفهانی (م قرن ۱۲) ۲۳ جلد.

مستدرک الوسائل: اثر میرزا حسن نوری (۱۳۲۰) در ۲۰ جلد، این مجموعه حاوی ۲۳۱۲۹ حدیث می‌باشد.^[۲]

گرد آوری روایات تفسیر

تفسیر نورالثقلین، عبد علی حویزی (م ۱۱۱۲ ق) در پنج جلد دارای ۱۳۴۲۲ حدیث.

البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم حسینی بحرانی (۱۱۰۷ ق) در چهار جلد ۳. تفسیر صافی، محسن فیض کاشانی (م ۱۰۷۵ و تفسیر قمی، و…)^[۳]

موضوع آثار دوره تدوین

موضوع مجموعه‌های این دوره به چند دسته تقسیمبندی شده است؛

روایات فقهی مثل آنچه در وسائل شیعه و کتب اربعه آمده است.

عقائد: اثبات خداوند، اثبات توحید، نبوت و عصمت پیامبران و پاسخ به شبهات، امامت و احتجاج با مخالفان، معاد و ویژگی‌های برزخ و قیامت. مانند آنچه در اصول کافی، احتجاج، بعضی جلدهای بحارالانوار، توحید صدوق و… گردآوری شده است.

تفسیر قرآن، مانند تفسیر صافی، نور الثقلین، برهان.

امور اجتماعی سیاسی، فرمانروایی، مسائل حکومتی، مانند نامه‌های امیرالمؤمنین در نهج البلاغه، و کتاب قضای وسائل الشیعه…

مسائل اخلاقی، مانند برخی جلدهای بحار، محجه البیضاء، و قسمت‌هایی از اصول کافی.

امور متفرقه، مانند پزشکی و… همچون طب الصادق(ع) طب الرضا(ع).

آثار دوره معاصر

در تاریخ معاصر تشیّع نیز کارهای ارزشمند و مناسبی به صورت فردی و گروهی آغاز شده که می‌شود به آن‌ها اشاره می‌شود.

معجم نویسی و راهنما سازی؛

تصحیح و تحقیق؛

سند نویسی؛

گزیده نویسی؛

واحد سازی کتب و مجموعه‌های حدیثی؛

پالایش احادیث؛

رایانه در خدمت حدیث^[۴]

در نتیجه از ائمه آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در مجموعه‌های در دسترس به یادگار مانده است.

مطالعه بیشتر

مجله علوم حدیث، سید احمد میر عمادی، ص۲۷۳–۲۸۱ شمارهٔ ۲

آشنایی با متون حدیث، مهدی مهریزی – بخش دو ص۳۷–۱۴۰.

سیر حدیث در اسلام سید احمد میرخانی ـ تمام کتاب.

علم الحدیث، کاظم مدیر شانه‌چی، ص۷۰–۱۰۰.

منابع

↑ آغا بزرگ تهرانی، الذریعه، تهران، المکتبه الاسلامیه، ج۶، ص۲۲۹–۲۳۰.
↑ مهریزی، مهدی، آشنایی با متون حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷، ص۱۱۲ – ۱۲۲.
↑ نخبه التفاسیر، مرکز تفسیر القرآن فی الحوزه العلمیه، ج۱، ص۵.
↑ مجله حوزه، ش۱۳، ص۱۶۴ و ش۱۴، ص۱۶۱؛ مجله نور علم، ش۲۲، ص۱۳۵.

[1] آغا بزرگ تهرانی، الذریعه، تهران، المکتبه الاسلامیه، ج۶، ص۲۲۹–۲۳۰.

[2] مهریزی، مهدی، آشنایی با متون حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷، ص۱۱۲ – ۱۲۲.

[3] نخبه التفاسیر، مرکز تفسیر القرآن فی الحوزه العلمیه، ج۱، ص۵.

[4] مجله حوزه، ش۱۳، ص۱۶۴ و ش۱۴، ص۱۶۱؛ مجله نور علم، ش۲۲، ص۱۳۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 * امور متفرقه، مانند پزشکی و… همچون طب الصادق(ع) طب الرضا(ع).
+==آثار دوره معاصر==
 در تاریخ معاصر تشیّع نیز کارهای ارزشمند  و مناسبی به صورت فردی و گروهی آغاز شده که می‌شود به آن‌ها اشاره می‌شود.
-۱. معجم نویسی و راهنما سازی؛ ۲. تصحیح و تحقیق؛ ۳. سند نویسی؛ ۴. گزیده نویسی؛ ۵. واحد سازی کتب و مجموعه‌های حدیثی؛ ۶. پالایش احادیث؛ ۷. رایانه در خدمت حدیث<ref>مجله حوزه، ش۱۳، ص۱۶۴ و ش۱۴، ص۱۶۱؛ و مجله نور علم، ش۲۲، ص۱۳۵.</ref> در نتیجه ائمه اطهار آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در نتیجه ائمه اطهار آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در مجموعه‌هایی در دسترس به یادگار گذاشته‌اند.
+* معجم نویسی و راهنما سازی؛
+* تصحیح و تحقیق؛
+* سند نویسی؛
+* گزیده نویسی؛
+*واحد سازی کتب و مجموعه‌های حدیثی؛
+* پالایش احادیث؛
+* رایانه در خدمت حدیث<ref>مجله حوزه، ش۱۳، ص۱۶۴ و ش۱۴، ص۱۶۱؛ مجله نور علم، ش۲۲، ص۱۳۵.</ref>
+در نتیجه از ائمه آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در مجموعه‌های در دسترس به یادگار مانده است.
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}