غفلت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۶

سؤال

غفلت به چه معنا است؟ عوامل و پیامدهای آن چیست؟

مفهوم‌شناسی

غفلت به معنای فراموش کردن،^[۱] یکی از رذائل اخلاقی است و به سه نوع تقسیم شده است:‌

غفلت از ياد خدا؛
غفلت از آيات و نشانه‌های خدا؛
غفلت از آخرت.^[۲]

غفلت گاهي اختياري و گاهي جبري است و آنچه مورد نكوهش است غفلت اختياري است يعني آن جايي كه ما مي توانيم توجه كنيم و نمي كنيم غفلت مورد نكوهش قرآن در مورد سه امر است:

عوامل

عوامل غفلت گوناگون است که برخی از آنها چنین شمرده شده است:

وسوسه شیطان: خداوند در آیه ۲۷ سوره اعراف، به انسان هشدار داده شیطان او را نفریبد و او را مانند پدر و مادرش (آدم و حوا) از بهشت خارج نکند.
از دست دادن قابلیت انسان برای پیشرفت معنوی؛ از دست دادن قابلیت انسان، بر اثر ارتکاب گناهان و توبه نکردن رخ می‌دهد.
دلبستگی به دنیا: در روایتی، امام صادق(ع) ریشه هر گناهی را محبت به دنیا دانسته است.^[۳]

افراط در امور معنوی: انسان در کنار امور عبادی باید به تفریح، کار، خواب و دیگر امور زندگی نیز رسیدگی کند؛ چراکه افراط در امور معنوی، تأثیر عکس گذاشته و فرد را دچار دلزدگی و غفلت می‌کند.
ضعف در اعتقادات: نداشتن اعتقادات قوی انسان را در امور معنوی دچار تزلزل کرده، درنتیجه فرد از یاد خدا و معنویت غافل می‌شود.
ضعف در اراده: ضعف اراده انسان را از ادامه عمل بازمی‌دارد و موجب می‌شود که زمینه نفوذ و سیطره شیطان در انسان فراهم شود.

پیامدها

غفلت پیامدهای مختلفی دارد که برخی از آنها چنین است:

دوری از خدا: زمانی که انسان خدا را فراموش می‌کند و نسبت به یاد او غافل می‌شود، به‌تدریج از خداوند دور می‌شود.^[۴]
ناامیدی هنگام سختی‌ها: انسانی که در زندگی، خدا را فراموش کرده است، در برابر مشکلات خود را تنها می‌بیند و توان مقاومت در برابر آن را ندارد.^[۵]
از دست دادن آرامش: بر اساس آیه ۲۹ سوره رعد، تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش پیدا می‌کند.
تسلط شیطان بر انسان: در صورت غفلت از یاد خدا، رابطه انسان با خدا ضعیف شده و شیطان بر روح او تسلط پیدا می‌کند.^[۶]
محروم شدن از نعمت‌های الهی: فرد با غفلت نشان می‌دهد شایسته نعمت‌های بیشتری از جانب خدا نیست و همین امر موجب محروم ماندن او از نعمت‌های الهی می‌شود.^[۷]

جستارهای وابسته

خود فراموشی

منابع

↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.
↑ شيرواني، علي؛ چكيده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۲، ص۶۰.
↑ بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۷۳، ص۹۰.
↑ اقتباس از: مصباح یزدی، محمد تقی، به سوی خود سازی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۲۶۷.
↑ برگرفته از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۳، ص۳۲۷–۳۲۸.
↑ شجاعی، محمد صادق، توکل به خدا، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۸۷.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۰، ص۲۷۸.

[1] دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.

[2] شيرواني، علي؛ چكيده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۲، ص۶۰.

[3] بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۷۳، ص۹۰.

[4] اقتباس از: مصباح یزدی، محمد تقی، به سوی خود سازی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۲۶۷.

[:0-5] برگرفته از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۳، ص۳۲۷–۳۲۸.

[6] شجاعی، محمد صادق، توکل به خدا، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۸۷.

[7] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۰، ص۲۷۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ==مفهوم‌شناسی==
-غفلت گاهي اختياري و گاهي جبري است و آنچه مورد نكوهش است غفلت اختياري است يعني آن جايي كه ما مي توانيم توجه كنيم و نمي كنيم غفلت مورد نكوهش قرآن در مورد سه امر است:
+غفلت به معنای فراموش کردن،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه غفلت.</ref> یکی از [[رذائل اخلاقی]] است و به سه نوع تقسیم شده است:‌
-۱. غفلت از ياد خدا.
+* غفلت از [[ياد خدا]]؛
+* غفلت از [[آيات]] و نشانه‌های خدا؛
+* غفلت از [[آخرت]].<ref>شيرواني، علي؛ چكيده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۲،  ص۶۰.</ref>
-۲. غفلت از آيات و نشانه هاي خدا.
+غفلت گاهي اختياري و گاهي جبري است و آنچه مورد نكوهش است غفلت اختياري است يعني آن جايي كه ما مي توانيم توجه كنيم و نمي كنيم غفلت مورد نكوهش قرآن در مورد سه امر است:
-۳. غفلت از آخرت.<ref>شيرواني، علي؛ چكيده اخلاق در قرآن، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۲،  ص۶۰.</ref>
 == عوامل ==
@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 * [[وسوسه|وسوسه شیطان]]: [[خداوند]] در آیه ۲۷ [[سوره اعراف]]، به [[انسان]] هشدار داده شیطان او را نفریبد و او را مانند پدر و مادرش ([[حضرت آدم(ع)|آدم]] و [[حوا]]) از [[بهشت]] خارج نکند.
 * از دست دادن قابلیت انسان برای پیشرفت معنوی؛ از دست دادن قابلیت انسان، بر اثر [[گناه|ارتکاب گناهان]] و [[توبه|توبه نکردن]] رخ می‌دهد.
-* [[دلبستگی به دنیا]]: در روایتی، [[امام صادق(ع)]] ریشه هر گناهی را محبت به دنیا دانسته است.
+* [[دلبستگی به دنیا]]: در روایتی، [[امام صادق(ع)]] ریشه هر گناهی را محبت به دنیا دانسته است.<ref>بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۷۳، ص۹۰.</ref>
-* <ref>بحارالانوار، چاپ بیروت، ج۷۳، ص۹۰.</ref>
 * افراط در امور معنوی: انسان در کنار [[عبادات|امور عبادی]] باید به تفریح، کار، [[خواب]] و دیگر امور زندگی نیز رسیدگی کند؛ چراکه افراط در امور معنوی، تأثیر عکس گذاشته و فرد را دچار دلزدگی و غفلت می‌کند.
 * ضعف در [[اعتقادات]]: نداشتن اعتقادات قوی انسان را در امور معنوی دچار تزلزل کرده، درنتیجه فرد از یاد خدا و معنویت غافل می‌شود.
 * ضعف در اراده: ضعف اراده انسان را از ادامه عمل بازمی‌دارد و موجب می‌شود که زمینه نفوذ و سیطره [[شیطان]] در انسان فراهم شود.
+== پیامدها ==
+{{اصلی|پیامدهای غفلت}}
+غفلت پیامدهای مختلفی دارد که برخی از آنها چنین است:
+* [[دوری از خدا]]: زمانی که [[انسان]] خدا را فراموش می‌کند و نسبت به [[یاد خدا|یاد او]] غافل می‌شود، به‌تدریج از [[خدا|خداوند]] دور می‌شود.<ref>اقتباس از: مصباح یزدی، محمد تقی، به سوی خود سازی، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۲۶۷.</ref>
+* [[ناامیدی]] هنگام سختی‌ها: انسانی که در زندگی، خدا را فراموش کرده است، در برابر مشکلات خود را تنها می‌بیند و توان مقاومت در برابر آن را ندارد.<ref name=":0">برگرفته از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۳، ص۳۲۷–۳۲۸.</ref>
+* از دست دادن [[آرامش]]: بر اساس آیه ۲۹ [[سوره رعد]]، تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش پیدا می‌کند.
+* تسلط [[شیطان]] بر [[انسان]]: در صورت غفلت از یاد خدا، رابطه انسان با خدا ضعیف شده و [[شیطان]] بر روح او تسلط پیدا می‌کند.<ref>شجاعی، محمد صادق، توکل به خدا، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ص۸۷.</ref>
+* محروم شدن از [[نعمت‌های الهی]]: فرد با غفلت نشان می‌دهد شایسته نعمت‌های بیشتری از جانب خدا نیست و همین امر موجب محروم ماندن او از نعمت‌های الهی می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، ج۱۰، ص۲۷۸.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
+* [[خود فراموشی]]
 == منابع ==