عدم دخالت عارفان در امور سیاسی و اجتماعی

سؤال

برخی از عرفا مانند سید علی قاضی طباطبایی در مسائل سياسي و اجتماعي دخالت نمي كرده اند يا نظري نداشته اند و دغدغه آنها نبوده است. آیا مي توان گفت اينها با وجود بزرگی معنوی به درد جامعه اسلامي نخورده اند؟

تفاوت در استعدادها

استعداد و تواناييهاي انسان ها یکسان نيست، در نتیجه مسئوليت های انسان ها نيز متفاوت مي گردد. البته اصل فطرت در همه انسان ها يكسان و مساوي است؛ ولی نه به این معني كه مجموع گرايش هاي انسان ها و زمينه رشد و كمال آدميان در همه كاملا مساوي باشد و هر كدام از اين زمينه ها نیز تابع عوامل متعددي هستند.

هر كس به اندازه آنچه خداوند به او داده است مسئول و پاسخگو مي باشد آنكه از توانايي و معلومات بيشتري بهره مند باشد به همان اندازه در پيشگاه خداوند مسئوليت دارد و كسي كه استعداد و توانایی كمتري دارد مسئوليت او نيز كمتر خواهد بود.

علما و عرفا نيز به اندازه توان، شرايط و موقعيت هاي خاص كه در اختيار دارند نقش ايفا مي نمايند و به همان نسبت در برابر جامعه و مردم مسئول مي باشند و بايد در مورد هر فرد توانايي ها و شرایط را در نظر گرفت.

فعالیت اجتماعی عرفا

از سوي ديگر معلوم نيست كه عرفاي شيعه مانند مرحوم سيد علي قاضي در مسائل سياسي و اجتماعي موضع نداشته و همچون صوفيان در كنج عزلت تنها به ذكر و ورد مشغول بوده اند. بزرگان شيعه اعم از فقيه و مجتهد، فيلسوف و عارف هميشه در مقابل حكام جور موضع منفي داشته و معترض بوده اند. البته این موضع بسته به شرایط مختلف داراي شدت و ضعف بوده است.

منابع جهت مطالعه بيشتر

• حماسه و عرفان، جوادي آملي.
• چهل حديث، امام خميني.