وصیت: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
وصیت از نظر شرعی چیست و به چه چیزی تعلق می‌گیرد؟
دیدگاه اسلام درباره وصیت و وصیت نامه چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
وصیت آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش برای او کارهایی انجام دهند یا بگوید بعد از مرگش چیزی از مال او ملک کسی باشد یا برای اولاد خود و کسانی که اختیار آنان با اوست قیم و سرپرست معین کند و کسی را که به او وصیت می‌کنند وصی می‌گویند. (توضیح المسائل دوازده مرجع، ص۲۶۹۴)
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''وصیت'''، سفارش نامه‌ای است که شخص قبل از مرگ می‌نویسد تا بعد از مرگ، بر طبق آن عمل شود. در اسلام به وصیت تأکید شده است. وصیت را احترامی برای صاحب مال دانسته‌اند که فرد بعد از مرگ نیز می‌تواند در یک سوم اموال خود تصرف داشته باشد. [[پیامبر(ص)]]، مرگ انسان، بدون وصیت را همانند مرگ جاهلی دانسته است. نوشتن وصیت، [[مستحب]] است و در مواردی مانند وجود دین مالی و شرعی، [[واجب]] می‌شود.


در [[روایات]] اسلامی تأکیدهای فراوانی در زمینهٔ وصیت شده است؛ از جمله در حدیثی از [[پیامبر اسلام(ص)]] می‌خوانیم: «سزاوار نیست مسلمان شب بخوابد مگر این که وصیت‌نامه‌اش زیر سر او باشد. (منظور آماده بودن وصیت است)»<ref>حر عاملی، محمّد، وسائل الشیعه، قم، انتشارات آل البیت، چاپ دوم، ۱۴۱۴ هـ. ق، ج۱۹، ص۲۵۸.</ref>
== مفهوم‌شناسی ==
وصیت به معنای سفارش است.<ref>قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ناشر واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۳۲۳.</ref>بنابراین کسی که از دنیا می رود وصیت در امور مالی و غیر مالی به صورت شفاهی و یا به صورت مکتوب کسی را وصی خود قرار می‌دهد و یا بدون تعیین [[وصی]]، وصیت و سفارش می‌کند که پس از مرگش بر طبق آن عمل شود.<ref>دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، ناشر دانشگاه، ۱۳۷۳ش، ج۱۴، ص۲۰۵۱۴.</ref> همچنین فردی که از دنیا می رود می‌تواند حداکثر در باره یک سوم از اموال خویش  بههر نحوی که می خواهد وصیت کند و دیگران باید به وصیت او عمل کنند.


درباره فلسفه وصیت گفته شده است: از قانون [[ارث]]، تنها یک عده از بستگان آن هم روی حساب معینی بهره‌مند می‌شوند، در حالی که شاید عده‌ای دیگر از بستگان نیاز مبرم به کمک‌های مالی داشته باشند؛ و نیز گاهی مبلغ ارث پاسخگوی نیاز بعضی از وارثان نیست، لذا در کنار قانون ارث، قانون وصیت را قرار داده و به مسلمانان اجازه می‌دهد نسبت به یک سوم از اموال خود تصمیم بگیرند.
== تأکید بر انجام وصیت ==
در قرآن، دستور داده شده که یک مسلمان پیش از فرا رسیدن مرگ، وصیت کند: {{قرآن||ترجمه=بر شما لازم است هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، اگر چیزی خوبی از خود به جای گذارده برای پدر و مادر و نزدیکان وصیّت نیکو کند.|سوره=بقره|آیه=۱۸۰}}


علاوه بر این، انسان دوست دارد کارهای خیری انجام دهد، اما در حال حیاتش موفق به این کار نشد؛ عقل ایجاب می‌کند که او از اموالی که زحمت تحصیل آن را کشیده، برای انجام کار خیر لااقل بعد از مرگش محروم نماند. هم چنین انسان باید اماناتی که به او سپرده شده و حقوق الهی و مردمی را در وصیت‌نامه‌اش مشخص نماید.<ref>ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، چاپ سی و پنجم، ۱۳۷۷، ج۱، ص۶۱۸.</ref>
[[پیامبر(ص)]] در روایتی سزاوار مسلمان ندانسته که شب بخوابد و وصیت نداشته باشد.<ref>العاملی، محمد بن الحسن الحر، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراب، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ج۱۹، ص۲۵۸.</ref> روایت دیگری نیز نقل شده که کسی که بدون وصیت از دنیا برود مرگ او [[مرگ جاهلیت]] است. همچنین در قرآن توصیه شده دو شاهد عادل، نظاره‌گر وصیت باشند: {{قرآن||ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت، دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید.|سوره=مائده|آیه=۱۰۶}}
 
وصیت در فقه اسلام [[مستحب]] مؤکد است که گاهی واجب می‌شود. اگر انسان در پرداخت حقوق واجب الهی کوتاهی کرده باشد یا امانتی از مردم نزد او باشد که در صورت عدم وصیت احتمال می‌دهد حق آنان از بین برود. در این موارد وصیت کردن را واجب دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیست و هفتم، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۶۲۱.</ref>
 
== وصیت احترامی برای صاحب مال ==
وصیت، در اسلام، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. از دیدگاه [[اسلام]]، وصیت، احترامی برای صاحب مال است. انسان با اذعان به این که اراده و خواستش پس از مرگ نیز محترم است، مالی را که بعد از مرگش باقی می‌ماند، وصیت می‌کند. او می‌تواند آن‌را در امور عام المنفعه یا هر آنچه می‌خواهد خرج کند و پس از مرگ از آن بهره‌مند شود.<ref>جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، ناشر اسراء، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۹، ص۲۱۰.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
 
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = فقه
 
|شاخه فرعی۱ = وصیت
| شاخه اصلی =ادیان و مذاهب
|شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۱ =اسلام
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۲ =عقاید اسلامی
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
 
| تیترها =
| شناسه =شد
| ویرایش =
| تیترها =شد
| لینک‌دهی =
| ویرایش =شد
| ناوبری =
| لینک‌دهی =شد
| نمایه =
| ناوبری =
| تغییر مسیر =
| نمایه =
| ارجاعات =
| تغییر مسیر =شد
| بازبینی =
| ارجاعات =
| تکمیل =
| بازبینی نویسنده= شد
| اولویت =
| بازبینی = شد
| کیفیت =
| تکمیل =
| اولویت =ب
| کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۳

سؤال

دیدگاه اسلام درباره وصیت و وصیت نامه چیست؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


وصیت، سفارش نامه‌ای است که شخص قبل از مرگ می‌نویسد تا بعد از مرگ، بر طبق آن عمل شود. در اسلام به وصیت تأکید شده است. وصیت را احترامی برای صاحب مال دانسته‌اند که فرد بعد از مرگ نیز می‌تواند در یک سوم اموال خود تصرف داشته باشد. پیامبر(ص)، مرگ انسان، بدون وصیت را همانند مرگ جاهلی دانسته است. نوشتن وصیت، مستحب است و در مواردی مانند وجود دین مالی و شرعی، واجب می‌شود.

مفهوم‌شناسی

وصیت به معنای سفارش است.[۱]بنابراین کسی که از دنیا می رود وصیت در امور مالی و غیر مالی به صورت شفاهی و یا به صورت مکتوب کسی را وصی خود قرار می‌دهد و یا بدون تعیین وصی، وصیت و سفارش می‌کند که پس از مرگش بر طبق آن عمل شود.[۲] همچنین فردی که از دنیا می رود می‌تواند حداکثر در باره یک سوم از اموال خویش بههر نحوی که می خواهد وصیت کند و دیگران باید به وصیت او عمل کنند.

تأکید بر انجام وصیت

در قرآن، دستور داده شده که یک مسلمان پیش از فرا رسیدن مرگ، وصیت کند: ﴿بر شما لازم است هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، اگر چیزی خوبی از خود به جای گذارده برای پدر و مادر و نزدیکان وصیّت نیکو کند.(بقره:۱۸۰)

پیامبر(ص) در روایتی سزاوار مسلمان ندانسته که شب بخوابد و وصیت نداشته باشد.[۳] روایت دیگری نیز نقل شده که کسی که بدون وصیت از دنیا برود مرگ او مرگ جاهلیت است. همچنین در قرآن توصیه شده دو شاهد عادل، نظاره‌گر وصیت باشند: ﴿ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت، دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید.(مائده:۱۰۶)

وصیت در فقه اسلام مستحب مؤکد است که گاهی واجب می‌شود. اگر انسان در پرداخت حقوق واجب الهی کوتاهی کرده باشد یا امانتی از مردم نزد او باشد که در صورت عدم وصیت احتمال می‌دهد حق آنان از بین برود. در این موارد وصیت کردن را واجب دانسته‌اند.[۴]

وصیت احترامی برای صاحب مال

وصیت، در اسلام، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. از دیدگاه اسلام، وصیت، احترامی برای صاحب مال است. انسان با اذعان به این که اراده و خواستش پس از مرگ نیز محترم است، مالی را که بعد از مرگش باقی می‌ماند، وصیت می‌کند. او می‌تواند آن‌را در امور عام المنفعه یا هر آنچه می‌خواهد خرج کند و پس از مرگ از آن بهره‌مند شود.[۵]

منابع

  1. قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ناشر واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۳۲۳.
  2. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، ناشر دانشگاه، ۱۳۷۳ش، ج۱۴، ص۲۰۵۱۴.
  3. العاملی، محمد بن الحسن الحر، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراب، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ج۱۹، ص۲۵۸.
  4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیست و هفتم، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۶۲۱.
  5. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، ناشر اسراء، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۹، ص۲۱۰.