اعتبار مفاتیح الجنان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
}} | }} | ||
== اعتبار دعاهای مفاتیح الجنان == | == اعتبار دعاهای مفاتیح الجنان == | ||
به اقرار خود نویسنده کتاب که در مقدمه کتاب آمده است، تمام دعاهای کتاب مستند هستند؛ اما صحت و اعتبار هر دعا باید به صورت جداگانه بررسی گردد. آنچه مسلم است، اکثر این دعاها از طریق | به اقرار خود نویسنده کتاب که در مقدمه کتاب آمده است، تمام دعاهای کتاب مستند هستند؛ اما صحت و اعتبار هر دعا باید به صورت جداگانه بررسی گردد. آنچه مسلم است، اکثر این دعاها از طریق خبر واحد گزارش شده‌اند. | ||
=== قاعده کلی «اخبار من بلغ» === | === قاعده کلی «اخبار من بلغ» === | ||
به طور کلی، روایاتی که با موضوع دعاها هستند، طبق قاعده | به طور کلی، روایاتی که با موضوع دعاها هستند، طبق قاعده «اخبار مَنْ بَلَغَ»، لزومی به بررسی دقیق سندی ندارند و می‌توان با مسامحه آنها را معتبر دانست. این قاعده که مضمون آن به تسامح در ادله سنن نیز مشهور، بر اساس روایت‌هایی در کتاب‌های [[کتاب کافی|اصول کافی]] و [[وسایل الشیعه]] استنباط شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|ترجمه عنوان=سید جواد مصطفوی|عنوان کتاب=اصول کافی|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|جلد=۳|صفحه=139}}</ref> برای نمونه، از [[امام باقر (ع)]] نقل شده است که فرمودند: {{متن عربی|مَنْ بَلَغَهُ ثوابٌ من الله علي عملٍ فَعَمِلَ ذلكً العمل التماسَ ذلك الثواب اوتَيه و ان لم يكن الحديثُ كما بلغه|ترجمه= كسی كه ثواب بر عملی از [[شناخت خدا|خدا]] به او برسد و آن عمل را به اميد آن ثواب انجام دهد، به او ثواب می‌دهند، اگر چه حديث به او نرسيده باشد}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی|عنوان کتاب=اصول کافی|سال=۳۲۹|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|جلد=3|صفحه=139}}</ref> | ||
بر اساس همین قاعده، گفته می‌شود که اگر مسلمانی بشنود، یا در کتابی ببیند، که اگر کسی، مثلاً چنین نمازی را بخواند یا چنین دعایی را بخواند، چنان پاداشی در دنیا یا در آخرت به او داده می‌شود، پس اگر او به آن دستور عمل کند، [[شناخت خدا|خدا]] آن پاداش را به او خواهد داد. هرچند که در واقع و حقیقت، چنین مطلبی صحبت نداشته باشد. دلیلی که برای این موضوع بیان شده است، چنین است که کرم و فضل خدا، زیاد است و اجازه نمی‌دهد که چون بنده‌ای به او حسن ظن پیدا کرد و امیدوار شد، ناامیدش نماید. از این رو فقهای شیعه درباره [[مستحبات]] معتقدند که لزومی همیشگی برای کشف خبرهای صحیح و [[موثق]] در موضوع مستحبات، نیست. این قاعده در [[واجبات]] و [[محرمات]] کاربردی ندارد و آنها تنها با احادیث صحیح و موثق، استنباط می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=وسایل الشیعه|عنوان کتاب=وسایل الشیعه|نام=حر|نام خانوادگی=عاملی|ناشر=مکتبه الاسلامیه|جلد=۱|صفحه=61|فصل=مقدمه عبادات، باب 19}}</ref> | بر اساس همین قاعده، گفته می‌شود که اگر مسلمانی بشنود، یا در کتابی ببیند، که اگر کسی، مثلاً چنین نمازی را بخواند یا چنین دعایی را بخواند، چنان پاداشی در دنیا یا در آخرت به او داده می‌شود، پس اگر او به آن دستور عمل کند، [[شناخت خدا|خدا]] آن پاداش را به او خواهد داد. هرچند که در واقع و حقیقت، چنین مطلبی صحبت نداشته باشد. دلیلی که برای این موضوع بیان شده است، چنین است که کرم و فضل خدا، زیاد است و اجازه نمی‌دهد که چون بنده‌ای به او حسن ظن پیدا کرد و امیدوار شد، ناامیدش نماید. از این رو فقهای شیعه درباره [[مستحبات]] معتقدند که لزومی همیشگی برای کشف خبرهای صحیح و [[موثق]] در موضوع مستحبات، نیست. این قاعده در [[واجبات]] و [[محرمات]] کاربردی ندارد و آنها تنها با احادیث صحیح و موثق، استنباط می‌شوند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=وسایل الشیعه|عنوان کتاب=وسایل الشیعه|نام=حر|نام خانوادگی=عاملی|ناشر=مکتبه الاسلامیه|جلد=۱|صفحه=61|فصل=مقدمه عبادات، باب 19}}</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۸
آیا تمام دعاهای کتاب «مفاتیح الجنان» صحیح و معتبر هستند؟
مفاتیح الجنان اثر شیخ عباس قمی از مجتهدان مشهور شیعه اهل قم است. این کتاب شامل دعاهای متعددی است که به گواه نویسنده، که خود از حدیث‌شناسان امامیه است، ادعیه موجود در کتاب از منابع معتبر اخذ شده‌اند.
با توجه به اینکه دعاهای مفاتیح الجنان همگی مستند هستند، اما اکثر آنها از طریق خبر واحد گزارش شده‌اند. با این همه، با توجه به قاعده «اخبار من بلغ» و «تسامح در ادله سنن»، می‌توان به این اخبار واحد، اعتماد کرد و با فرض تقرب، به آنها عمل نمود. این فرض باعث خواهد شد حتی اگر دعا از سوی معصومان (علیهم السلام) صادر نشده باشند، اما دارای اجر معنوی باشند.
مفاتیح الجنان
مفاتیح الجنان توسط شیخ عباس قمی، از مجتهدان و حدیث‌شناسان شیعه اهل قم، نوشته شده است. شیخ عباس قمی در مقدمه کتاب خود می‌گوید: «بعضی از اخوان مؤمنین از این داعی درخواست نمودند که کتاب مفاتیح الجنان را که متداول شده بین مردم مطالعه نمایم و آنچه از ادعیه آن کتاب که سند دارد ذکر نمایم و آنچه را که سندش به نظرم نرسیده ذکر ننمایم و اضافه کنم بر آن بعض ادعیه و زیارات معتبره که در آن کتاب ذکر نشده و نامیدم آن را به مفاتیح الجنان».[۱]
| مفاتیح الجنان | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | شیخ عباس قمی |
| تاریخ نگارش | ۱۳۴۴ق |
| موضوع | دعا و زیارت |
| زبان | فارسی و عربی |
| اطلاعات نشر | |
| محل نشر | چاپ اول در مشهد |
| تاریخ نشر | چاپ اول در ۱۳۴۴ق |
اعتبار دعاهای مفاتیح الجنان
به اقرار خود نویسنده کتاب که در مقدمه کتاب آمده است، تمام دعاهای کتاب مستند هستند؛ اما صحت و اعتبار هر دعا باید به صورت جداگانه بررسی گردد. آنچه مسلم است، اکثر این دعاها از طریق خبر واحد گزارش شده‌اند.
قاعده کلی «اخبار من بلغ»
به طور کلی، روایاتی که با موضوع دعاها هستند، طبق قاعده «اخبار مَنْ بَلَغَ»، لزومی به بررسی دقیق سندی ندارند و می‌توان با مسامحه آنها را معتبر دانست. این قاعده که مضمون آن به تسامح در ادله سنن نیز مشهور، بر اساس روایت‌هایی در کتاب‌های اصول کافی و وسایل الشیعه استنباط شده است.[۲] برای نمونه، از امام باقر (ع) نقل شده است که فرمودند: «مَنْ بَلَغَهُ ثوابٌ من الله علي عملٍ فَعَمِلَ ذلكً العمل التماسَ ذلك الثواب اوتَيه و ان لم يكن الحديثُ كما بلغه؛ كسی كه ثواب بر عملی از خدا به او برسد و آن عمل را به اميد آن ثواب انجام دهد، به او ثواب می‌دهند، اگر چه حديث به او نرسيده باشد».[۳]
بر اساس همین قاعده، گفته می‌شود که اگر مسلمانی بشنود، یا در کتابی ببیند، که اگر کسی، مثلاً چنین نمازی را بخواند یا چنین دعایی را بخواند، چنان پاداشی در دنیا یا در آخرت به او داده می‌شود، پس اگر او به آن دستور عمل کند، خدا آن پاداش را به او خواهد داد. هرچند که در واقع و حقیقت، چنین مطلبی صحبت نداشته باشد. دلیلی که برای این موضوع بیان شده است، چنین است که کرم و فضل خدا، زیاد است و اجازه نمی‌دهد که چون بنده‌ای به او حسن ظن پیدا کرد و امیدوار شد، ناامیدش نماید. از این رو فقهای شیعه درباره مستحبات معتقدند که لزومی همیشگی برای کشف خبرهای صحیح و موثق در موضوع مستحبات، نیست. این قاعده در واجبات و محرمات کاربردی ندارد و آنها تنها با احادیث صحیح و موثق، استنباط می‌شوند.[۴]
جستارهای وابسته