باطل کردن سحر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←منابع) |
||
(۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}}راهکارهای باطل کردن سحر و جادو چیست؟{{پایان سوال}} | ||
سحر و جادو چیست؟ | |||
{{پایان سوال}} | |||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|واژهها}} | {{درگاه|واژهها}} | ||
{{درگاه|زن و خانواده}} | {{درگاه|زن و خانواده}} | ||
همانطور که [[سحر و جادو]] سابقه دیرینهای در زندگی بشر داشته است، در مقابل آن راهکارهای مختلفی برای ابطال و جلوگیری از آن گزارش شده است. در متون اسلامی، برای مقابله با آثار سحر و جادو توصیههایی ارائه شده است، از جمله استفاده از دعاهایی که از [[پیامبر اسلام(ص)]] و [[اهل بیت(ع)|اهلبیت(ع)]] نقل شدهاند. همچنین، آیات [[قرآن]] که در آنها واژه «سحر» و مشتقات آن حدود ۶۰ مرتبه آمده، بهعنوان ابزار مؤثری برای در امان ماندن از آسیبهای سحر معرفی شدهاند. | |||
بر اساس تعالیم قرآن کریم، خداوند تنها قدرت مطلق برای دفع آسیبهای ناشی از سحر و جادو است. [[ایمان به خداوند]] و [[تلاوت قرآن|تلاوت آیات قرآن]]، بهویژه آیههای مرتبط با دفع سحر، از جمله مهمترین روشهای حفاظت در برابر این خطرات محسوب میشود. قرآن بر اهمیت توکل به خدا و انس با کلام وحی تأکید دارد و آن را سپری مطمئن در برابر آسیبهای ماورایی میداند. | |||
باطلالسّحر به ابزارها یا روشهایی گفته میشود که برای خنثی کردن آثار سحر و جادو به کار میروند. این ابزارها شامل ''تمائم'' (طلسمها)، ''نَفِرات'' (دمیدنهای خاص)، و اشیائی هستند که به آنها نیرویی فرابشری و خاصیت جادویی نسبت داده میشود. در جوامع باستانی، از این وسایل بهعنوان راهکاری برای دفع ارواح پلید و حفاظت از خانهها و مزارع استفاده میشد. | |||
== معرفی باطل سحر== | |||
باطل سحرها از جمله تَمائم ([[تعویذ]] و اشیاء آویختنی، به ویژه اشیاء سنگی) و نَفِرات یا رمانندههایی هستند که مردم آنها را دارای نیرویی ماورای طبیعی و خاصیت جادویی و شرزُدایی میپندارند و در گریزاندن [[دیو]] و [[جن]] و [[ارواح]] پلید از [[حقیقت انسان|انسان]]، دام و حیوان خانگی، خانه، مزرعه، باغ و… مؤثر میانگارند. در جامعههای باستانی و ابتدایی برای این رمانندهها نیرویی به نام «مانا» (واژهای پولینزیایی؛ احتمالاً شبیه «فَرّ» یا «فَرّه» یا «خرّه» نزد ایرانیان) قائل بودند که شخص یا شیئی با برخورداری از آن نیرویی ایزدی و جادویی تأثیرگذار مییافت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=پژوهشی در اساطیر ایران|سال=1362|نام=مهرداد|نام خانوادگی=بهار|جلد=1|صفحهها=۱۱۹–۱۲۰|مکان=تهران}}</ref> | |||
==کاربرد باطل سحر== | |||
کاربرد سحر و باطل سحر از کهنترین زمان در جامعههای باستانی آریایی و سامی، و مردم [[آفریقا]] و [[استرالیا]] و سرزمینهای دیگر رایج بوده است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقدمه|سال=۱۳۸۴|نام=ابراهیم بن عبد الرحمن|نام خانوادگی=ابن خلدون|جلد=3|صفحه=1148|مکان=قاهره|کوشش=علی عبدالواحد وافی}}</ref> (تأثیرگذاری از طریق چیزی شبیه چیزی یا کسی، مانند تندیس یا پیکره آن چیز یا کس) و روش «جادوی ساری» (تأثیرگذاری از طریق اجزاء و اشیائی که زمانی در مجاورت و تماس نزدیک با چیزی یا کسی بودهاند، مانند مو و ناخن یا پارههایی از جامه کسی) استفاده میکردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دیدگاهها و نگرشها در مردمشناسی|سال=1359|نام=علی|نام خانوادگی=بلوکباشی|جلد=1|صفحهها=۱۲۰–۱۲۱}}</ref> [[ابن خلدون]] سحرهایی را که بیواسطه بر عالم تأثیر میگذارند، «ساحری»، و آنهایی را که با واسطه اثر میگذارند، «[[طلسمات]]» خوانده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقدمه|سال=1384|نام=محمد بن جابر الخضرمی|نام خانوادگی=ابن خلدون|جلد=3|صفحه=1147|مکان=قاهره|کوشش=علی عبدالواحد وافی}}</ref> | |||
==طبقهبندی باطل سحر== | |||
قدما باطل سحرها را به دو دسته تقسیم میکردند:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=یواقیتالعلوم و دراری النجوم|سال=1364|نام=طاهر بن احمد|نام خانوادگی=قزوینی|جلد=1|صفحه=201|کوشش=محمدتقی دانشپژوه}}</ref> | |||
#تعویذهایی که نام [[ضرورت خداشناسی|خدا]] در آنها به کار رفته. | |||
#تعویذهایی که نام خدا در آنها به کار نرفته بود. | |||
==راههای بطلان سحر== | |||
همانطور که خداوند برای بعضی داروهای مُضر تأثیراتی را در بدن قرار داده و در بعضی داروها اثراتی را قرار داده که تأثیرات داروهای مضر را از بین میبرد، برای بعضی اعمال نیز تأثیراتی را در بدنها و عقول مردم قرار داده است که همان سحر باشد و بر زبان [[انبیا]] و [[اوصیا]]، آیات و ادعیه و اسما و اعمالی جاری ساخته که ضرر آن [[چشم زخم]] را دفع میکند. پس بهترین راه برای علاج این مقوله توجه به معارف و دستورات [[اهل بیت (ع)|اهلبیت(ع)]] است. در بعضی از کتب و روایات برای از بین بردن سحر خواندن آیات و دعاهایی توصیه شده است. در ادامه تعدادی از این راهکارها بیان شده است: | |||
===۱. دستورات اهلبیت برای علاج سحر=== | |||
====حضرت محمد(ص)==== | |||
راهکارهای [[حضرت محمد(ص)]] برای دفع سحر: | |||
#از رسول خدا(ص) برای دفع [[شیاطین]] و جادوگران وارد شده: «[[آیه سُخره]]» را بخوانند که این آیه است:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفاتیح الجنان|نام خانوادگی=شیخ عباس قمی|صفحهها=520-521|ناشر=مطبوعات دینی|مکان=قم|سال=۱۳۰۴}}</ref> {{قرآن|إِنَّ رَبَّکُمُ اللّٰهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیّٰامٍ ثُمَّ اسْتَویٰ عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهٰارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّرٰاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاٰ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبٰارَکَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰالَمِینَ|ترجمه=|ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً إِنَّهُ لاٰ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ،|وَ لاٰ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاٰحِهٰا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللّٰهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ|سوره=اعراف|آیه=۵۴ الی ۵۶}} | |||
#از رسول خدا(ص) نقل شده که بر هر یک از برگ و دانه اسپند ملکی [[موکل]] است که با آنهاست تا بپوسد و ریشهاش و شاخهاش غم و سحر را برطرف میکند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفاتیحالجنان|سال=۱۳۴۴|نام=عباس|نام خانوادگی=قمی|فصل=باب سوم}}</ref> | |||
#ابنعباس گوید: لبید یهودی پیغمبر(ص) را سحر کرد و سحر را در چاه بنیزریق انداخت، حضرت بیمار شد؛ درحالیکه حضرت به خواب بود، دو فرشته آمدند، یکی از آن دو کنار سر حضرت و دیگری پهلوی پای او نشست و به ایشان خبر دادند که شما را سحر کرده و سحر را در زیر پوست نهاده و در زیر سنگی در چاه زروان گذاردهاند، پیغمبر(ص)، [[علی (ع)]] و [[زبیر]] و [[عمار]] را فرستاد تا آب چاه را کشیدند و سنگ را برداشتند و جف را درآوردند و دیدند که در آن مقداری مو است با دندانههایی از شانه که ۱۱ گره با سوزن بر آن زدهاند، در این موقع معوذتین آمد، هر گرهی را که میگشودند، آیهای از آنها را میخواندند، حضرت احساس سبکی کرد و برخاست گویا از قید و زنجیر آزاد شده است و جبرئیل میگفت: {{متن عربی|بسم الله ارقیک من کل شیء یؤذیک من حاسد و عین و الله یشفیک}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صحیح بخاری|تاریخ=1407|نام=محمد بن اسماعیل|نام خانوادگی=بخاری|جلد=3|صفحه=1193}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر کبیر فخر رازی|سال=1420|نام=محمّد بن عمر|نام خانوادگی=فخررازی|جلد=32|صفحه=368}}</ref> | |||
# دعایی که پیامبر(ص) برای امام حسن(ع) و [[امام حسین (ع)|امام حسین(ع)]] خواندند و به اصحاب نیز توصیه فرمودند: {{متن عربی|اللَّهُمَّ یا ذَا السُّلْطَانِ الْعَظِیمِ، وَالْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَالْوَجْهِ الْکَرِیمِ، ذَالْکَلِمَاتِ التَّامَّاتِ وَالدَّعَوَاتِ الْمُسَتَجَابَاتِ عَافِ فِلاناً مِنْ اَنْفُسِ الْجِنِّ وَاَعْیُنِ الاِنْسِ}}».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|سال=1315|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=۹۲|صفحه=۱۳۳}}</ref> | |||
====امام علی(ع)==== | |||
راهکارهای [[حضرت علی(ع)]] برای دفع سحر: | |||
#امیرالمؤمنین علی(ع) میفرمایند: برای علاج سحر هفت مرتبه بگوید: {{متن عربی|بِسْمِ الله وَ بِاللهِ وَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِاَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ اِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا اَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ}}».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|سال=1315|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=۹۲|صفحه=۱۲۵}}</ref> | |||
#از امیرالمؤمنین(ع) نقل است که باید این دعا روی پوست آهو نگارش و به وی آویزان یا همراه شود. حضرت در این روایت میفرماید: نوشتن این دعا روی پوست آهو و آویزان کردن آن به شخص باعث میشود ضرری از سحر و طلسم و نیرنگها به شخص وارد نشود:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفاتیح الجنان|نام خانوادگی=شیخ عباس قمی|ناشر=مطبوعات دینی|صفحهها=520-521|مکان=قم}}</ref> {{متن عربی|بسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَماشاءَ اللّهِ بِسْمِ اللّهِ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةِ اِلاّ بِاللّهِ قالَ مُوسى ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرَاِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ اِنَّ اللّهِ لايُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدينَ فَوَقَعَ الْحَقُ وَبَطَلَ ماكانُوا يَعْمَلُونَ فَغْلِبُوا هُنالِكَ وَانْقَلَبُوا صاغِرينَ|ترجمه=به نام خدا، و به خدا، به نام خدا، آنچه خدا خواست، به نام خدا، و جنبش و نیرویى نیست مگر به خدا. موسى گفت: آنچه شما آوردید سحر است، همانا خدا آن را باطل مىکند. خدا کار بدکاران را اصلاح نمىکند. پس حق واقع شد، و آنچه آنان انجام داده بودند باطل گشت، در آنجا مغلوب شدند، و با خوارى بازگشتند.}} | |||
====امام صادق(ع) ==== | |||
{{اصلی|باطل کردن سحر در روایات امام صادق(ع)}} | |||
#از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] درباره معوذتین سؤال شد فرمود: پیغمبر را لبید یهودی سحر کرد، جبرئیل معوذتین را برای حضرت آورد حضرت علی را خواست و نخی را دوازده گره زد و باو فرمود: به بئر ذروان برو و به ته چاه برو و آیهای بخوان و گرهی را بگشای علی(ع) باندرون چاه رفت و همچنان کرد، حضرت از سحر آسوده گشت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مکارم الأخلاق|ترجمه عنوان=میرباقری|نام=حسن بن فضل|نام خانوادگی=طبرسی|جلد=2|صفحه=327}}</ref> | |||
#امام جعفر صادق(ع) فرمودند: سه مرتبه بگویید: {{متن عربی|ما شاءَ الله لا قوَّةَ الّا باللهِ العَلِیِّ العَظیم}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|سال=1315|نام=محمدباقر|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=۹۲|صفحه=۱32}}</ref> | |||
#امام صادق(ع) برای از بین رفتن اثر این پدیده توصیه فراوان به خواندن سوره جن کردهاند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|جلد=25|صفحه=107}}</ref> | |||
====امام رضا(ع)==== | |||
{{اصلی|باطل کردن سحر در روایات امام رضا(ع)}} | |||
#محمد بن عیسی گوید از [[حضرت رضا (ع)]] درباره سحر پرسیدم حضرت فرمود: سحر واقعیت دارد و به اذن خدا اثر میکند؛ هرگاه تو را سحر کردند، دستت را تا مقابل صورتت بالا ببر و این دعا را بخوان: {{متن عربی|باسم الله العظیم باسم الله العظیم رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مکارم الأخلاق|نام=حسن بن فضل|نام خانوادگی=طبرسی|صفحه=413}}</ref> | |||
===۲. آیات قرآن برای دفع سحر:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحارالانوار|جلد=92|صفحه=124}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حلیه المتقین|فصل=یازدهم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مفاتیح الجنان|فصل=باب سوم باقیات الصالحات (بخش ادعیه و عوذات)}}</ref>=== | |||
#فردی که سحر شده، آیات: {{قرآن|قالَ مُوسی ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ، وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ|سوره=یونس|آیه=۸۱و۸۲}} را همیشه همراه خود داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مکارم الاخلاق|ترجمه عنوان=میر باقری|جلد=2|صفحهها=326 تا 329}}</ref> | |||
#همچنین همراه داشتن آیات{{قرآن|1=وَ أَوْحَیْنا إِلی مُوسی أَنْ أَلْقِ عَصاکَ فَإِذا هِیَ تَلْقَفُ ما یَأْفِکُونَ، فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ، فَغُلِبُوا هُنالِکَ وَ انْقَلَبُوا صاغِرِینَ|سوره=اعراف|آیه=117 و 119}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مکارم الاخلاق|ترجمه عنوان=میر باقری|جلد=2|صفحهها=326 تا 329}}</ref> | |||
#شبها پس از [[نماز جماعت|نماز]] و روزها پیش از نماز هفت مرتبه این آیه را هفت بار بر سحر شده بخوانند: {{قرآن|بِسمِ الله وَ بِالله سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ إِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا أَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ|سوره=قصص|آیه=۳۵}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مکارم الاخلاق|ترجمه عنوان=میر باقری|جلد=2|صفحهها=326 تا 329}}</ref> | |||
===۳. دستورات علما برای علاج سحر=== | |||
====آیت الله بهجت ==== | |||
درباره اقدام جهت بطلان سحر و طلسم از [[آیت الله بهجت]] چند راهکار گزارش شده است که عبارتند از:<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زمزم عرفان: یادنامه فقیه عارف، حضرت آیهالله محمدتقی بهجت|سال=1389|نام=محمد|نام خانوادگی=محمدیریشهری|ناشر=دارالحدیث|مکان=قم|فصل=یادداشت شماره 37}}</ref> | |||
#بستن [[حرز امام جواد(ع)]] به بازو | |||
#همیشه قرآنی کوچک را به همراه داشته باش (این سخن اشاره به این مطلب است که [[حفظ قرآن|حافظ قرآن]] بودن، انسان را از همراه داشتن آن بینیاز نمیکند) | |||
#[[معوذتین]] را بخوانید و تکرار نمایید | |||
#[[تأثیرات چهار قل|چهار قل]] را بخوانید و تکرار کنید، خصوصاً وقت خواب | |||
#در موقع [[اذان]] با صدای نسبتاً بلند، اذان بگویید | |||
#[[آیة الکرسی|آیت الکرسی]] را بخوانید و در منزل نصب نمایید | |||
#روزی ۵۰ آیه از قرآن کریم با صدای نسبتاً بلند بخوانید | |||
# ختم [[سوره واقعه]] که از دوشنبهای که اول ماه است شروع میشود و هر روز اضافه میگردد تا روز چهاردهم و خواندن دعایی که وارد شده | |||
#نماز روز پنجشنبه که ۴ رکعت است. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ستون|۲}} | {{ستون|۲}} | ||
* [[تفاوت معجزه با سحر و جادو]] | * [[تفاوت معجزه با سحر و جادو]] | ||
* [[راهکار قرآنی برای باطلکردن سحر]] | * [[راهکار قرآنی برای باطلکردن سحر]] | ||
* [[باطلکردن سحر به روش شیخ | * [[باطلکردن سحر به روش شیخ بهایی]] | ||
* [[ | * [[باطل کردن سحر در روایات امام صادق(ع)]] | ||
* [[ | * [[باطل کردن سحر در روایات امام رضا(ع)]] | ||
* [[دعای شش قفل]] | * [[دعای شش قفل]] | ||
خط ۱۱۶: | خط ۶۹: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی =متفرقات | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ =علوم غریبه | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ =سحر و جادو | ||
| شاخه فرعی۳ | | شاخه فرعی۳ | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ارزیابی | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| | | عکس = <!--خالی، شد--> | ||
| | | درگاه = شد | ||
| | | ادبیات = شد | ||
| | | پیوند = شد | ||
| | | ناوبری = شد | ||
| | | تغییرمسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = شد | ||
| | | ارزیابی کمی = شد | ||
| ارزیابی کیفی = <!--خالی، شد--> | |||
| | |||
| اولویت = ب | | اولویت = ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت = متوسط | ||
| تکمیل = <!--خالی، شد--> | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۲
همانطور که سحر و جادو سابقه دیرینهای در زندگی بشر داشته است، در مقابل آن راهکارهای مختلفی برای ابطال و جلوگیری از آن گزارش شده است. در متون اسلامی، برای مقابله با آثار سحر و جادو توصیههایی ارائه شده است، از جمله استفاده از دعاهایی که از پیامبر اسلام(ص) و اهلبیت(ع) نقل شدهاند. همچنین، آیات قرآن که در آنها واژه «سحر» و مشتقات آن حدود ۶۰ مرتبه آمده، بهعنوان ابزار مؤثری برای در امان ماندن از آسیبهای سحر معرفی شدهاند.
بر اساس تعالیم قرآن کریم، خداوند تنها قدرت مطلق برای دفع آسیبهای ناشی از سحر و جادو است. ایمان به خداوند و تلاوت آیات قرآن، بهویژه آیههای مرتبط با دفع سحر، از جمله مهمترین روشهای حفاظت در برابر این خطرات محسوب میشود. قرآن بر اهمیت توکل به خدا و انس با کلام وحی تأکید دارد و آن را سپری مطمئن در برابر آسیبهای ماورایی میداند.
باطلالسّحر به ابزارها یا روشهایی گفته میشود که برای خنثی کردن آثار سحر و جادو به کار میروند. این ابزارها شامل تمائم (طلسمها)، نَفِرات (دمیدنهای خاص)، و اشیائی هستند که به آنها نیرویی فرابشری و خاصیت جادویی نسبت داده میشود. در جوامع باستانی، از این وسایل بهعنوان راهکاری برای دفع ارواح پلید و حفاظت از خانهها و مزارع استفاده میشد.
معرفی باطل سحر
باطل سحرها از جمله تَمائم (تعویذ و اشیاء آویختنی، به ویژه اشیاء سنگی) و نَفِرات یا رمانندههایی هستند که مردم آنها را دارای نیرویی ماورای طبیعی و خاصیت جادویی و شرزُدایی میپندارند و در گریزاندن دیو و جن و ارواح پلید از انسان، دام و حیوان خانگی، خانه، مزرعه، باغ و… مؤثر میانگارند. در جامعههای باستانی و ابتدایی برای این رمانندهها نیرویی به نام «مانا» (واژهای پولینزیایی؛ احتمالاً شبیه «فَرّ» یا «فَرّه» یا «خرّه» نزد ایرانیان) قائل بودند که شخص یا شیئی با برخورداری از آن نیرویی ایزدی و جادویی تأثیرگذار مییافت.[۱]
کاربرد باطل سحر
کاربرد سحر و باطل سحر از کهنترین زمان در جامعههای باستانی آریایی و سامی، و مردم آفریقا و استرالیا و سرزمینهای دیگر رایج بوده است[۲] (تأثیرگذاری از طریق چیزی شبیه چیزی یا کسی، مانند تندیس یا پیکره آن چیز یا کس) و روش «جادوی ساری» (تأثیرگذاری از طریق اجزاء و اشیائی که زمانی در مجاورت و تماس نزدیک با چیزی یا کسی بودهاند، مانند مو و ناخن یا پارههایی از جامه کسی) استفاده میکردند.[۳] ابن خلدون سحرهایی را که بیواسطه بر عالم تأثیر میگذارند، «ساحری»، و آنهایی را که با واسطه اثر میگذارند، «طلسمات» خوانده است.[۴]
طبقهبندی باطل سحر
قدما باطل سحرها را به دو دسته تقسیم میکردند:[۵]
- تعویذهایی که نام خدا در آنها به کار رفته.
- تعویذهایی که نام خدا در آنها به کار نرفته بود.
راههای بطلان سحر
همانطور که خداوند برای بعضی داروهای مُضر تأثیراتی را در بدن قرار داده و در بعضی داروها اثراتی را قرار داده که تأثیرات داروهای مضر را از بین میبرد، برای بعضی اعمال نیز تأثیراتی را در بدنها و عقول مردم قرار داده است که همان سحر باشد و بر زبان انبیا و اوصیا، آیات و ادعیه و اسما و اعمالی جاری ساخته که ضرر آن چشم زخم را دفع میکند. پس بهترین راه برای علاج این مقوله توجه به معارف و دستورات اهلبیت(ع) است. در بعضی از کتب و روایات برای از بین بردن سحر خواندن آیات و دعاهایی توصیه شده است. در ادامه تعدادی از این راهکارها بیان شده است:
۱. دستورات اهلبیت برای علاج سحر
حضرت محمد(ص)
راهکارهای حضرت محمد(ص) برای دفع سحر:
- از رسول خدا(ص) برای دفع شیاطین و جادوگران وارد شده: «آیه سُخره» را بخوانند که این آیه است:[۶] ﴿إِنَّ رَبَّکُمُ اللّٰهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیّٰامٍ ثُمَّ اسْتَویٰ عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهٰارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّرٰاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاٰ لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبٰارَکَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰالَمِینَادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً إِنَّهُ لاٰ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ،وَ لاٰ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاٰحِهٰا وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللّٰهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ﴾(اعراف:۵۴ الی ۵۶)
- از رسول خدا(ص) نقل شده که بر هر یک از برگ و دانه اسپند ملکی موکل است که با آنهاست تا بپوسد و ریشهاش و شاخهاش غم و سحر را برطرف میکند.[۷]
- ابنعباس گوید: لبید یهودی پیغمبر(ص) را سحر کرد و سحر را در چاه بنیزریق انداخت، حضرت بیمار شد؛ درحالیکه حضرت به خواب بود، دو فرشته آمدند، یکی از آن دو کنار سر حضرت و دیگری پهلوی پای او نشست و به ایشان خبر دادند که شما را سحر کرده و سحر را در زیر پوست نهاده و در زیر سنگی در چاه زروان گذاردهاند، پیغمبر(ص)، علی (ع) و زبیر و عمار را فرستاد تا آب چاه را کشیدند و سنگ را برداشتند و جف را درآوردند و دیدند که در آن مقداری مو است با دندانههایی از شانه که ۱۱ گره با سوزن بر آن زدهاند، در این موقع معوذتین آمد، هر گرهی را که میگشودند، آیهای از آنها را میخواندند، حضرت احساس سبکی کرد و برخاست گویا از قید و زنجیر آزاد شده است و جبرئیل میگفت: «بسم الله ارقیک من کل شیء یؤذیک من حاسد و عین و الله یشفیک»[۸][۹]
- دعایی که پیامبر(ص) برای امام حسن(ع) و امام حسین(ع) خواندند و به اصحاب نیز توصیه فرمودند: «اللَّهُمَّ یا ذَا السُّلْطَانِ الْعَظِیمِ، وَالْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَالْوَجْهِ الْکَرِیمِ، ذَالْکَلِمَاتِ التَّامَّاتِ وَالدَّعَوَاتِ الْمُسَتَجَابَاتِ عَافِ فِلاناً مِنْ اَنْفُسِ الْجِنِّ وَاَعْیُنِ الاِنْسِ»».[۱۰]
امام علی(ع)
راهکارهای حضرت علی(ع) برای دفع سحر:
- امیرالمؤمنین علی(ع) میفرمایند: برای علاج سحر هفت مرتبه بگوید: «بِسْمِ الله وَ بِاللهِ وَ سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِاَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ اِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا اَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ»».[۱۱]
- از امیرالمؤمنین(ع) نقل است که باید این دعا روی پوست آهو نگارش و به وی آویزان یا همراه شود. حضرت در این روایت میفرماید: نوشتن این دعا روی پوست آهو و آویزان کردن آن به شخص باعث میشود ضرری از سحر و طلسم و نیرنگها به شخص وارد نشود:[۱۲] «بسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ وَماشاءَ اللّهِ بِسْمِ اللّهِ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةِ اِلاّ بِاللّهِ قالَ مُوسى ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرَاِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ اِنَّ اللّهِ لايُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدينَ فَوَقَعَ الْحَقُ وَبَطَلَ ماكانُوا يَعْمَلُونَ فَغْلِبُوا هُنالِكَ وَانْقَلَبُوا صاغِرينَ؛ به نام خدا، و به خدا، به نام خدا، آنچه خدا خواست، به نام خدا، و جنبش و نیرویى نیست مگر به خدا. موسى گفت: آنچه شما آوردید سحر است، همانا خدا آن را باطل مىکند. خدا کار بدکاران را اصلاح نمىکند. پس حق واقع شد، و آنچه آنان انجام داده بودند باطل گشت، در آنجا مغلوب شدند، و با خوارى بازگشتند.»
امام صادق(ع)
- از امام صادق(ع) درباره معوذتین سؤال شد فرمود: پیغمبر را لبید یهودی سحر کرد، جبرئیل معوذتین را برای حضرت آورد حضرت علی را خواست و نخی را دوازده گره زد و باو فرمود: به بئر ذروان برو و به ته چاه برو و آیهای بخوان و گرهی را بگشای علی(ع) باندرون چاه رفت و همچنان کرد، حضرت از سحر آسوده گشت.[۱۳]
- امام جعفر صادق(ع) فرمودند: سه مرتبه بگویید: «ما شاءَ الله لا قوَّةَ الّا باللهِ العَلِیِّ العَظیم»[۱۴]
- امام صادق(ع) برای از بین رفتن اثر این پدیده توصیه فراوان به خواندن سوره جن کردهاند.[۱۵]
امام رضا(ع)
- محمد بن عیسی گوید از حضرت رضا (ع) درباره سحر پرسیدم حضرت فرمود: سحر واقعیت دارد و به اذن خدا اثر میکند؛ هرگاه تو را سحر کردند، دستت را تا مقابل صورتت بالا ببر و این دعا را بخوان: «باسم الله العظیم باسم الله العظیم رب العرش العظیم الا ذهبت و انقرضت»[۱۶]
۲. آیات قرآن برای دفع سحر:[۱۷][۱۸][۱۹]
- فردی که سحر شده، آیات: ﴿قالَ مُوسی ما جِئْتُمْ بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ، وَ یُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ﴾(یونس:۸۱و۸۲) را همیشه همراه خود داشته باشد.[۲۰]
- همچنین همراه داشتن آیات﴿وَ أَوْحَیْنا إِلی مُوسی أَنْ أَلْقِ عَصاکَ فَإِذا هِیَ تَلْقَفُ ما یَأْفِکُونَ، فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ، فَغُلِبُوا هُنالِکَ وَ انْقَلَبُوا صاغِرِینَ﴾(اعراف:117 و 119)[۲۱]
- شبها پس از نماز و روزها پیش از نماز هفت مرتبه این آیه را هفت بار بر سحر شده بخوانند: ﴿بِسمِ الله وَ بِالله سَنَشُدُّ عَضُدَکَ بِأَخِیکَ وَنَجْعَلُ لَکُمَا سُلْطَانًا فَلَا یَصِلُونَ إِلَیْکُمَا بِآیَاتِنَا أَنْتُمَا وَمَنِ اتَّبَعَکُمَا الْغَالِبُونَ﴾(قصص:۳۵)[۲۲]
۳. دستورات علما برای علاج سحر
آیت الله بهجت
درباره اقدام جهت بطلان سحر و طلسم از آیت الله بهجت چند راهکار گزارش شده است که عبارتند از:[۲۳]
- بستن حرز امام جواد(ع) به بازو
- همیشه قرآنی کوچک را به همراه داشته باش (این سخن اشاره به این مطلب است که حافظ قرآن بودن، انسان را از همراه داشتن آن بینیاز نمیکند)
- معوذتین را بخوانید و تکرار نمایید
- چهار قل را بخوانید و تکرار کنید، خصوصاً وقت خواب
- در موقع اذان با صدای نسبتاً بلند، اذان بگویید
- آیت الکرسی را بخوانید و در منزل نصب نمایید
- روزی ۵۰ آیه از قرآن کریم با صدای نسبتاً بلند بخوانید
- ختم سوره واقعه که از دوشنبهای که اول ماه است شروع میشود و هر روز اضافه میگردد تا روز چهاردهم و خواندن دعایی که وارد شده
- نماز روز پنجشنبه که ۴ رکعت است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ بهار، مهرداد (۱۳۶۲). پژوهشی در اساطیر ایران. ج. ۱. تهران. صص. ۱۱۹–۱۲۰.
- ↑ ابن خلدون، ابراهیم بن عبد الرحمن (۱۳۸۴). مقدمه. ج. ۳. به کوشش علی عبدالواحد وافی. قاهره. ص. ۱۱۴۸.
- ↑ بلوکباشی، علی (۱۳۵۹). دیدگاهها و نگرشها در مردمشناسی. ج. ۱. صص. ۱۲۰–۱۲۱.
- ↑ ابن خلدون، محمد بن جابر الخضرمی (۱۳۸۴). مقدمه. ج. ۳. به کوشش علی عبدالواحد وافی. قاهره. ص. ۱۱۴۷.
- ↑ قزوینی، طاهر بن احمد (۱۳۶۴). یواقیتالعلوم و دراری النجوم. ج. ۱. به کوشش محمدتقی دانشپژوه. ص. ۲۰۱.
- ↑ شیخ عباس قمی (۱۳۰۴). مفاتیح الجنان. قم: مطبوعات دینی. صص. ۵۲۰–۵۲۱.
- ↑ قمی، عباس (۱۳۴۴). «باب سوم». مفاتیحالجنان.
- ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل (۱۴۰۷). صحیح بخاری. ج. ۳. ص. ۱۱۹۳.
- ↑ فخررازی، محمّد بن عمر (۱۴۲۰). تفسیر کبیر فخر رازی. ج. ۳۲. ص. ۳۶۸.
- ↑ مجلسی، محمدباقر (۱۳۱۵). بحارالانوار. ج. ۹۲. ص. ۱۳۳.
- ↑ مجلسی، محمدباقر (۱۳۱۵). بحارالانوار. ج. ۹۲. ص. ۱۲۵.
- ↑ شیخ عباس قمی. مفاتیح الجنان. قم: مطبوعات دینی. صص. ۵۲۰–۵۲۱.
- ↑ طبرسی، حسن بن فضل. مکارم الأخلاق [میرباقری]. ج. ۲. ص. ۳۲۷.
- ↑ مجلسی، محمدباقر (۱۳۱۵). بحارالانوار. ج. ۹۲. ص. ۱۳۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه. ج. ۲۵. ص. ۱۰۷.
- ↑ طبرسی، حسن بن فضل. مکارم الأخلاق. ص. ۴۱۳.
- ↑ بحارالانوار. ج. ۹۲. ص. ۱۲۴.
- ↑ «یازدهم». حلیه المتقین.
- ↑ «باب سوم باقیات الصالحات (بخش ادعیه و عوذات)». مفاتیح الجنان.
- ↑ مکارم الاخلاق [میر باقری]. ج. ۲. صص. ۳۲۶ تا ۳۲۹.
- ↑ مکارم الاخلاق [میر باقری]. ج. ۲. صص. ۳۲۶ تا ۳۲۹.
- ↑ مکارم الاخلاق [میر باقری]. ج. ۲. صص. ۳۲۶ تا ۳۲۹.
- ↑ محمدیریشهری، محمد (۱۳۸۹). «یادداشت شماره ۳۷». زمزم عرفان: یادنامه فقیه عارف، حضرت آیهالله محمدتقی بهجت. قم: دارالحدیث.