آگاهی امام حسین(ع) از سرانجام قیام: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۹

سؤال

آیا امام حسین(ع) از فرجام قیامش آگاه بود؟

درگاه‌ها

امام حسین(ع) براساس روایات و نقل‌های تاریخی از سرانجام قیامش آگاهی داشت.^[۱] علامه امینی بخشی از این نقل‌ها را در کتاب «سیرتنا و سنتنا» جمع‌آوری کرده است.^[۱] امام حسین(ع) می‌دانست شرایط تأسیس حکومت اسلامی فراهم نیست و در این قیام، او و یارانش شهید خواهند شد:

امام حسین(ع) به عبدالله بن زبیر در مکه فرمود: به خدا سوگند اگر من در هر پناهگاهی باشم، مرا بیرون می‌آورند، تا مقصود خود را انجام دهند. به خدا سوگند! در ستم بر من زیاده‌روی کنند.^[۲]
امام حسین(ع): به خدا سوگند! مرا رها نمی‌کنند تا خون قلبم را بیرون آورند؛ پس وقتی چنین کردند، خداوند کسی را از آنان بر آن‌ها مسلط سازد که آن‌ها را ذلیل کند.^[۳]
امام حسین(ع) در مکه فرمودند: من پیامبر خدا را در خواب دیدم، به من دستوری داد که برای اجرای آن می‌روم.^[۴]

این نوع روایات در منابع اهل سنت نیز وجود دارد.^[۱]

امام حسین(ع) با اینکه از سرانجام خود اطلاع داشت به این جهت که اسلام را در خطر می‌دانست، ترسی از کشته شدن نشان نداد. هدف امام از قیام، نپذیرفتن حکومت یزید، رفع انحرافات فکری و احیاء دین بود. امام در وصیتی به برادرش محمد بن‌ حنفیه فرمود: من از روی خودخواهی، سرمستی، گردنکشی، فساد و ظلم خارج نشده‌ام. من برای اصلاح در امت جدّم رسول خدا(ص) قیام کردم و اراده دارم که امر به معروف و نهی از منکر کنم.^[۵]

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) ، انتشارات انصاریان، چاپخانه نگین، چاپ پنجم، صفحه ۲۱۸. به نقل از عبرات المصطفین، محمودی، محمد باقر، جلد ۱.
↑ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۹، ابن اثیر، نشر دار صادر، دار بیروت، سال ۱۳۸۵ هـ ق.
↑ الارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۷۸ ، انتشارات علمیه اسلامیه، مترجم، سید هاشم رسولی محلاتی
↑ تاریخ طبری، جلد ۴، صفحه ۲۹۱ و ترجمه الامام حسین(ع) صفحه ۲۰۲.
↑ بحارالانوار، تهران، ج۴۴، ص۳۲۹.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) ، انتشارات انصاریان، چاپخانه نگین، چاپ پنجم، صفحه ۲۱۸. به نقل از عبرات المصطفین، محمودی، محمد باقر، جلد ۱.

[2] الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۹، ابن اثیر، نشر دار صادر، دار بیروت، سال ۱۳۸۵ هـ ق.

[3] الارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۷۸ ، انتشارات علمیه اسلامیه، مترجم، سید هاشم رسولی محلاتی

[4] تاریخ طبری، جلد ۴، صفحه ۲۹۱ و ترجمه الامام حسین(ع) صفحه ۲۰۲.

[5] بحارالانوار، تهران، ج۴۴، ص۳۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آیا امام حسین(ع) از فرجام قیامش آگاه بود؟ اصولاً دایره علم غیب امام تا کجاست؟
+آیا امام حسین(ع) از فرجام قیامش آگاه بود؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
+{{درگاه|امام حسین}}
+[[امام حسین(ع)]] براساس روایات و نقل‌های تاریخی از سرانجام قیامش آگاهی داشت.<ref name=":0">جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) ، انتشارات انصاریان، چاپخانه نگین، چاپ پنجم، صفحه ۲۱۸. به نقل از عبرات المصطفین، محمودی، محمد باقر، جلد ۱.</ref> [[علامه امینی]] بخشی از این نقل‌ها را در کتاب «سیرتنا و سنتنا» جمع‌آوری کرده است.<ref name=":0" />  امام حسین(ع) می‌دانست شرایط تأسیس [[حکومت اسلامی]] فراهم نیست و در این قیام، او و یارانش شهید خواهند شد:
-== دایره علم غیب امام(ع) ==
+* امام حسین(ع) به [[عبدالله بن زبیر]] در [[مکه]] فرمود: به خدا سوگند اگر من در هر پناهگاهی باشم، مرا بیرون می‌آورند، تا مقصود خود را انجام دهند. به خدا سوگند! در ستم بر من زیاده‌روی کنند.<ref>الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۹، ابن اثیر، نشر دار صادر، دار بیروت، سال ۱۳۸۵ هـ ق.</ref>
-[[امام معصوم]] علاوه بر علم عادی که برای نوع بشر قابل تحصیل است از [[علم لدنی]] و خدادادی (علم غیب) نیز بهره‌مند است. امام به حسب بالا بودن رتبه وجودی و به لطف و اذن الهی و برخورداری از روح القدس به سرچشمه [[علم خداوند]] متصل است و از حقایق و حوادث عالم، آگاه می‌باشد. [[امام رضا(ع)]] در ضمن حدیثی مفصل درباره امامت فرمودند: «هنگامی که خداوند متعال کسی را به عنوان امام برای مردم برمی‌گزیند به او سعه صدر، عطا می‌کند، چشمه‌های حکمت را در دلش قرار می‌دهد و علم را به وی الهام می‌کند تا برای جواب از هیچ سؤالی درنماند و در تشخیص حق، سرگردان نشود پس او معصوم و مورد تأیید و توفیق الهی بوده و از خطاها و لغزش‌ها در امان خواهد بود …».<ref>اصول کافی، جلد ۱، صفحه ۲۰۳–۱۹۸.</ref>
+* امام حسین(ع): به خدا سوگند! مرا رها نمی‌کنند تا خون قلبم را بیرون آورند؛ پس وقتی چنین کردند، خداوند کسی را از آنان بر آن‌ها مسلط سازد که آن‌ها را ذلیل کند.<ref>الارشاد، شیخ مفید، ج۲، ص۷۸ ، انتشارات علمیه اسلامیه، مترجم، سید هاشم رسولی محلاتی</ref>
+*امام حسین(ع) در [[مکه]] فرمودند: من پیامبر خدا را در خواب دیدم، به من دستوری داد که برای اجرای آن می‌روم.<ref>تاریخ طبری، جلد ۴، صفحه ۲۹۱ و ترجمه الامام حسین(ع) صفحه ۲۰۲.</ref>
-[[خداوند]] متعال در [[سوره جن]] می‌فرماید: {{قرآن|عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً إِلاَّ مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ …}}<ref>جن/ ۲۶ و ۲۷.</ref> «او دانای عالم غیب است و هیچ‌کس بر عالم غیب او آگاه نیست مگر آن کس که از رسولان، برگزیده است …
-امام رضا(ع) در تفسیر این آیه فرمودند: «پس رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم ـ نزد خداوند برگزیده است و ما اهل البیت، وارثان همان رسولی هستیم که خداوند او را از آنچه از غیبش بخواهد، آگاه می‌گرداند. پس آنچه گذشته و آنچه تا قیامت اتفاق خواهد افتاد را می‌دانیم». پس پیامبر اکرم(ص)، آن را به وسیله وحی از خداوند دریافت می‌کند و ائمه بواسطه وراثت از پیامبر اکرم(ص) این علوم را دریافت می‌کنند.<ref>طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان، بیروت، ألاعلمی، چاپ ۲، ۱۳۹۴ هـ، ج۲۰، ص۵۳ و ۵۹ (با تصرف).</ref>
-[[امام باقر(ع)]] در تفسیر این آیه {{قرآن|إِلاَّ مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً}}<ref>جن/ ۲۷.</ref> فرمودند: «رصد» یعنی یادگیری از نبی و قول خداوند «من بین یدیه» یعنی در قلب پیامبر الهام را القاء می‌کند تا این که نبی بداند رسالت‌های پروردگارش را ابلاغ کرده و علی - علیه السلام ـ احاطه دارد بر آنچه از علم نزد پیامبر(ص)، موجود است.
-امام باقر(ع) در توضیح {{قرآن|وَأَحْصَىٰ كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا}}<ref>جن/۲۸</ref> فرمودند: علم گذشته و آینده تا روز قیامت نزد معصوم می‌باشد حتی هر انسانی را با اسم و نسب می‌شناسد و این که چه کسی به مرگ طبیعی می‌میرد و چه کسی کشته می‌شود و این که چه کسی اهل بهشت و چه کسی اهل آتش می‌باشد.<ref>رجب برسی، حافظ، مشارق انودر القین، انتشارات شریف رضی، ۱۴۲۲ هجری، ص۲۶۷، ج۱.</ref>
-در روایتی از [[امام صادق(ع)]] آمده است: «امامی که نداند چه مصیبتی به او می‌رسد و کار او به کجا می‌انجامد حجت خدا بر بندگانش نخواهد بود.»<ref>اصول کافی، جلد ۱، صفحه ۲۵۸.</ref>
-بنابراین ائمه(ع) علاوه بر علم معمولی به اذن پروردگار از علم غیب نیز برخوردارند و از همه چیز آگاهی دارند و گذشته و آینده را می‌دانند و در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که فرمود: «علم گذشته و آینده تا روز قیامت نزد ما اهل بیت است»<ref>خصیبی، ابی عبدالله، الهدایه الکبری، صفحه ۲۳۸، بیروت، مؤسسه البلاغ، چهارم، ۱۴۱۱ قمری.</ref>
-== آگاهی امام حسین از فرجام قیام کربلا ==
-با این بیان هرگز نمی‌توان گفت [[امام حسین(ع)]] از فرجام قیام [[کربلا]]، آگاه نبود بلکه به یقین می‌توان گفت، امام حسین(ع) بیشتر از هر کس از فرجام اقدامش آگاه بوده است. استاد رسول جعفریان در این باره می‌نویسد: «از مسائلی که در بُعد تاریخی حماسه عقیدتی کربلا، سهم به سزایی دارد، مسئله «غیب» است. … در این زمینه روایات بسیاری وجود دارد که در بیشتر آن‌ها آمده است که [[رسول خدا(ص)]] از شهادت امام حسین(ع) خبر داده بودند. علامه امینی بخشی از این نقل‌ها را در کتاب «سیرتنا و سنتنا» فراهم آورده‌اند. کتاب‌های [[اهل سنت]] مملو از این اخبار و آثار است.<ref>جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) ، انتشارات انصاریان، چاپخانه نگین، چاپ پنجم، صفحه ۲۱۸. به نقل از عبرات المصطفین، محمودی، محمد باقر، جلد ۱.</ref>
-علاوه بر این روایات، اخباری نقل شده است که به صراحت یا اشاره، از علم امام حسین(ع) به وقوع [[حادثه کربلا]] قبل از اتفاق افتادن آن، خبر داده است.
-در روایتی آمده است که امام(ع) در شبی قبل از آن که از [[مدینه]] به سوی [[مکه]] حرکت کنند، بر سر قبر رسول الله(ص) آمدند، پس از آن که کنار قبر خوابشان برد، در خواب پیامبر(ص) و جمعی از [[ملائکه]] را دیدند، پیامبر(ص) او را در آغوش گرفته و بدو فرمودند: «ای حسین! می‌بینیم که به زودی به دست گروهی از امّت من در کربلا تشنه کشته خواهی شد…».<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، صفحه ۱۶۱–۱۵۴، به نقل از ترجمه الامام الحسین(ع).</ref>
-در خبر دیگری آمده است، که امام حسین(ع) در مکه فرمودند: «من جدّم را در خواب دیدم، به من دستوری داد که برای اجرای آن می‌روم. امام در نامه ای برای سعید بن عاص، با استناد به همین خواب، نوشتند: «تو را از نکته ای آگاه کنم که من جد خود را در خواب دیده‌ام. او به من خبری داده که من به دنبال آن هستم.<ref>تاریخ طبری، جلد ۴، صفحه ۲۹۱ و ترجمه الامام حسین(ع) صفحه ۲۰۲.</ref>در روایت دیگری آمده است که چون امام به کربلا رسید، فرمود پدرم در حین رفتن به صفّین از این‌جا عبور کرد که من با او بودم. (پدرم)اسم این محل را پرسید و به او گفتند، فرمود: این‌جا محل فرود آن‌ها و ریختن خون‌هایشان است. در این باره از او پرسش کردند، گفت: جمعی از اهل بیت در این‌جا فرود خواهند آمد.<ref>تاریخ طبری، ج4، ص291، به نقل از اخبار الطوال، صفحه ۲۵۳.</ref>
+این نوع روایات در منابع [[اهل سنت]] نیز وجود دارد.<ref name=":0" />
-{{پایان پاسخ}}
+امام حسین(ع) با اینکه از سرانجام خود اطلاع داشت به این جهت که اسلام را در خطر می‌دانست، ترسی از کشته شدن نشان نداد. هدف امام از قیام، نپذیرفتن حکومت یزید، رفع انحرافات فکری و احیاء دین بود. امام در وصیتی به برادرش [[محمد بن‌ حنفیه]] فرمود: من از روی خودخواهی، سرمستی، گردنکشی، فساد و ظلم خارج نشده‌ام. من برای اصلاح در امت جدّم رسول خدا(ص) قیام کردم و اراده دارم که [[امر به معروف و نهی از منکر]] کنم.<ref>بحارالانوار، تهران، ج۴۴، ص۳۲۹.</ref>{{پایان پاسخ}}
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
 {{شاخه
- | شاخه اصلی = کلام
+| شاخه اصلی =تاریخ
- |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
+|شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
- |شاخه فرعی۲ = امام حسین(ع)
+|شاخه فرعی۲ =امام حسین(ع)
- |شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
@@ خط ۴۸: / خط ۳۱: @@
   | نمایه = شد
   | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+  | بازبینی نویسنده =
+ | ارزیابی کمی =شد
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
@@ خط ۵۸: / خط ۴۲: @@
 [[رده:علم غیب]]
 [[رده:کربلا]]
+[[رده:درگاه امام حسین(ع)]]