شراب طهور: تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی نویسنده =↵ | بازبینی = شد' به ' | ارزیابی کمی = | ارزیابی کیفی = ') |
|||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
شراب طهور، که در قرآن از آن یاد شده، به چه معناست؟ | شراب طهور، که در قرآن از آن یاد شده، به چه معناست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}'''شراب طهور'''، بنا بر آیه ۲۱ سوره انسان، شرابی بهشتی است که خداوند خود به [[ابرار در قرآن|ابرار]] (نیکان و نیکوکاران) می‌نوشاند. شراب طهور تنها شرابى است در قرآن که ساقی آن خداوند بر شمرده شده است. به همین دلیل، اين شراب از همه نعمت‌هايى كه در بهشت به [[خصوصیات اهل بهشت در قرآن|اهل بهشت]] داده شده بالاتر قلمداد شده است. | ||
مفسران در معنا و کیفیت این نوشیدنی بهشتی نظرات مختلفی ابراز کرده‌اند: برخی بیشتر به معانی ظاهری آن توجه کرده‌اند و برخی دیگر معنایی گسترده‌تر از آن ارائه کرده‌اند. برخی از مفسران مراد از شراب طهور را نوعی نوشیدنی دانسته‌اند که اهل بهشت آن را بعد از خوردن غذاهاى بهشتى می‌نوشند و همه پلیدی‌های درونى خود را به‌وسیله آن پاک می‌کند. برخی دیگر شراب طهور را شرابی دانسته‌اند که در پاكى به نهايت خود رسیده و در کسی که آن را بنوشد هيچ پليدى را باقى نمى‌گذارد. | |||
== جایگاه == | == جایگاه == | ||
شراب طهور | شراب طهور تعبری قرآنی است که از آیه ۲۱ سوره انسان برداشت شده است. در این آیه شراب طهور نوشیدنی [[ابرار در قرآن|ابرار]] در بهشت دانسته شده است. ابرار واﮊه‌ای است به‌معنی نیکان و نیکوکاران که چندبار در قرآن آمده است.<ref>شایسته، رسول، «ابرار»، رسول، دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ذیل واژه.</ref> در [[سوره انسان]]، از نعمت‌های بهشتی که برای ابرار آماده شده یاد شده است. از جمله اینکه{{قرآن|وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا|ترجمه=و پروردگارشان از شرابى پاكيزه سيرابشان سازد}}. | ||
در قرآن از نوشیدنی‌های مختلفی، که روزی بهشتیان است، یاد شده است. از نظر برخی مفسران، این نوشیدنی‌ها نام‌های متفاوتی دارند و مخصوص گروه‌های مختلف بهشتیان هستند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۱۹۲.</ref> ناصر مکارم شیرازی با مقایسه این شراب‌های بهشتی | در قرآن از نوشیدنی‌های مختلفی، که روزی [[خصوصیات اهل بهشت در قرآن|بهشتیان]] است، یاد شده است. از نظر برخی مفسران، این نوشیدنی‌ها نام‌های متفاوتی دارند و مخصوص گروه‌های مختلف بهشتیان هستند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۱۹۲.</ref> ناصر مکارم شیرازی با مقایسه این شراب‌های بهشتی در قرآن به این نتیجه رسیده که شراب طهور تنها شرابى است که ساقی آن خداوند بر شمرده شده است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۶، ص۱۹۲.</ref> علامه طباطبایی معتقد است که به همین دلیل اين شراب از همه نعمت‌هايى كه در بهشت به اهل بهشت داده شده بالاتر است.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة اعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۱۳۱.</ref> | ||
مفسران در معنا و کیفیت این نوشیدنی بهشتی نظرات مختلفی ابراز کرده‌اند: برخی بیشتر به معانی ظاهری از آن توجه کرده‌اند و آن را مانند یک نوشیدنی دنیایی تفسیر کرده‌اند<ref>برای نمونه ن.ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۳ش، ج۱۰، ص۶۲۳.</ref> و برخی دیگر دست به تأویل آن زده و معنایی | [[تفسیر قرآن|مفسران]] در معنا و کیفیت این نوشیدنی بهشتی نظرات مختلفی ابراز کرده‌اند: برخی بیشتر به معانی ظاهری از آن توجه کرده‌اند و آن را مانند یک نوشیدنی دنیایی تفسیر کرده‌اند<ref>برای نمونه ن.ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۳ش، ج۱۰، ص۶۲۳.</ref> و برخی دیگر دست به تأویل آن زده و معنایی گسترده‌تر از آن ارائه کرده‌اند.<ref>برای نمونه ن.ک: حسن‌زاده آملی، حسن، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، قم، انتشارات تشيع، ۱۳۷۱ش، ص۸۵.</ref> | ||
== معنای شراب و طهور == | == معنای شراب و طهور == | ||
شراب در لغت عربی | شراب در لغت عربی<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات في غريب القرآن، صفوان عدنان الداودی، دمشق، دارالقلم و الدار الشامية، ۱۴۱۲ق، ص۴۴۸.</ref> و استفاده قرآنی<ref>قرشى، سید على‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج ۴، ص۱۲.</ref> به مطلق نوشیدنی گفته شده است؛ چه مُسْکِر (مست‌کننده) باشد و چه نباشد. این معنا خلاف معنای رایج در زبان فارسی است که نوع نوشیدنی مست‌کننده را به ذهن می‌آورد.<ref>قرشی، سید علی‌اکبر، تفسیر احسن القصص، قم، دفتر نشر نوید اسلام، ۱۳۹۱ش، ج۵، ص۴۶۸.</ref> طَهُور هم به‌معناى چیزى است هم خودش پاک است و هم پاک‌کننده چیزهای دیگر است.<ref>کاشانی، ملا فتح‌الله، تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين، تهران، كتابفروشى محمدحسن علمى، ۱۳۳۳ش، ج۶، ص۳۶۲-۳۶۳.</ref> گفته شده که تعبير طهور در قرآن فقط در دو مورد آمده: يكى در آیه ۴۸ سوره فرقان در مورد باران كه همه چيز را پاک و زنده مى‌كند و ديگری در [[سوره انسان]] درباره شراب مخصوص بهشتى كه آن نيز پاک‌كننده و حيات‌بخش است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۳۷۳.</ref> | ||
== در تفاسیر قرآن == | == در تفاسیر قرآن == | ||
برخی مفسران مراد از شراب طهور را نوعی نوشیدنی دانسته‌اند که [[خصوصیات اهل بهشت در قرآن|اهل بهشت]] آن را بعد از خوردن غذاهاى بهشتى می‌نوشند و همه پلیدی‌های درونى خود را به‌وسیله آن پاک می‌کنند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۲۳.</ref> برخی دیگر از مفسران معنای شراب طهور را گسترش داده‌اند و از آن برداشتی عمیق‌تر ارائه کرده‌اند؛ از جمله [[علامه طباطبایی]] در تفسیر این عبارت گفته است که شراب طهور شرابی است که در پاكى به نهايت خود رسیده و در کسی که آن را بنوشد هيچ پليدى را باقى نمى‌گذارد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۳۰.</ref> از نظر او، يكى از پلیدی‌های درونى انسان غفلت از خداوند است؛ پس [[ابرار در قرآن|ابرار]] كه نوشندگان شراب طهور هستند از پروردگارشان محجوب نيستند و در قرب او قرار دارند.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۳۰.</ref> | |||
تفسیر شراب طهور به پاک‌کننده انسان از [[غفلت]] در برخی روایات اهل‌بیت(ع) هم آمده است؛ در روایتی از [[امام صادق(ع)]]، در ذیل آیه ۲۱ سوره انسان، آمده است که شراب طهور ابرار را از هر چیزی كه غیر از خداست پاک می‌کند.<ref>فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، تحقیق سيد محسن حسينی امينی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۳۶۴.</ref> | |||
ملا احمد نراقی، فقیه شیعه دوره قاجار، پیرامون شراب طهور چنین سروده است: | |||
{{شعر|بيا ساقيا من به قربان تو|فداى تو و عهد و پيمان تو|میی ده كه افزايدم عقل و جان|فتد در دلم عكس روحانيان|نه زان مى كه شرع رسول انام|شمرده خبيث و نموده حرام|از آن مى كه پروردگار غفور|نموده است نامش شراب طهور<ref>حسن‌زاده آملی، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، ص۸۵.</ref> | |||
}} | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| خط ۲۳: | خط ۳۵: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| | | ارزیابی کمی = | ||
| | | ارزیابی کیفی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۸
شراب طهور، که در قرآن از آن یاد شده، به چه معناست؟
شراب طهور، بنا بر آیه ۲۱ سوره انسان، شرابی بهشتی است که خداوند خود به ابرار (نیکان و نیکوکاران) می‌نوشاند. شراب طهور تنها شرابى است در قرآن که ساقی آن خداوند بر شمرده شده است. به همین دلیل، اين شراب از همه نعمت‌هايى كه در بهشت به اهل بهشت داده شده بالاتر قلمداد شده است.
مفسران در معنا و کیفیت این نوشیدنی بهشتی نظرات مختلفی ابراز کرده‌اند: برخی بیشتر به معانی ظاهری آن توجه کرده‌اند و برخی دیگر معنایی گسترده‌تر از آن ارائه کرده‌اند. برخی از مفسران مراد از شراب طهور را نوعی نوشیدنی دانسته‌اند که اهل بهشت آن را بعد از خوردن غذاهاى بهشتى می‌نوشند و همه پلیدی‌های درونى خود را به‌وسیله آن پاک می‌کند. برخی دیگر شراب طهور را شرابی دانسته‌اند که در پاكى به نهايت خود رسیده و در کسی که آن را بنوشد هيچ پليدى را باقى نمى‌گذارد.
جایگاه
شراب طهور تعبری قرآنی است که از آیه ۲۱ سوره انسان برداشت شده است. در این آیه شراب طهور نوشیدنی ابرار در بهشت دانسته شده است. ابرار واﮊه‌ای است به‌معنی نیکان و نیکوکاران که چندبار در قرآن آمده است.[۱] در سوره انسان، از نعمت‌های بهشتی که برای ابرار آماده شده یاد شده است. از جمله اینکه﴿وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا؛ و پروردگارشان از شرابى پاكيزه سيرابشان سازد﴾.
در قرآن از نوشیدنی‌های مختلفی، که روزی بهشتیان است، یاد شده است. از نظر برخی مفسران، این نوشیدنی‌ها نام‌های متفاوتی دارند و مخصوص گروه‌های مختلف بهشتیان هستند.[۲] ناصر مکارم شیرازی با مقایسه این شراب‌های بهشتی در قرآن به این نتیجه رسیده که شراب طهور تنها شرابى است که ساقی آن خداوند بر شمرده شده است.[۳] علامه طباطبایی معتقد است که به همین دلیل اين شراب از همه نعمت‌هايى كه در بهشت به اهل بهشت داده شده بالاتر است.[۴]
مفسران در معنا و کیفیت این نوشیدنی بهشتی نظرات مختلفی ابراز کرده‌اند: برخی بیشتر به معانی ظاهری از آن توجه کرده‌اند و آن را مانند یک نوشیدنی دنیایی تفسیر کرده‌اند[۵] و برخی دیگر دست به تأویل آن زده و معنایی گسترده‌تر از آن ارائه کرده‌اند.[۶]
معنای شراب و طهور
شراب در لغت عربی[۷] و استفاده قرآنی[۸] به مطلق نوشیدنی گفته شده است؛ چه مُسْکِر (مست‌کننده) باشد و چه نباشد. این معنا خلاف معنای رایج در زبان فارسی است که نوع نوشیدنی مست‌کننده را به ذهن می‌آورد.[۹] طَهُور هم به‌معناى چیزى است هم خودش پاک است و هم پاک‌کننده چیزهای دیگر است.[۱۰] گفته شده که تعبير طهور در قرآن فقط در دو مورد آمده: يكى در آیه ۴۸ سوره فرقان در مورد باران كه همه چيز را پاک و زنده مى‌كند و ديگری در سوره انسان درباره شراب مخصوص بهشتى كه آن نيز پاک‌كننده و حيات‌بخش است.[۱۱]
در تفاسیر قرآن
برخی مفسران مراد از شراب طهور را نوعی نوشیدنی دانسته‌اند که اهل بهشت آن را بعد از خوردن غذاهاى بهشتى می‌نوشند و همه پلیدی‌های درونى خود را به‌وسیله آن پاک می‌کنند.[۱۲] برخی دیگر از مفسران معنای شراب طهور را گسترش داده‌اند و از آن برداشتی عمیق‌تر ارائه کرده‌اند؛ از جمله علامه طباطبایی در تفسیر این عبارت گفته است که شراب طهور شرابی است که در پاكى به نهايت خود رسیده و در کسی که آن را بنوشد هيچ پليدى را باقى نمى‌گذارد.[۱۳] از نظر او، يكى از پلیدی‌های درونى انسان غفلت از خداوند است؛ پس ابرار كه نوشندگان شراب طهور هستند از پروردگارشان محجوب نيستند و در قرب او قرار دارند.[۱۴]
تفسیر شراب طهور به پاک‌کننده انسان از غفلت در برخی روایات اهل‌بیت(ع) هم آمده است؛ در روایتی از امام صادق(ع)، در ذیل آیه ۲۱ سوره انسان، آمده است که شراب طهور ابرار را از هر چیزی كه غیر از خداست پاک می‌کند.[۱۵]
ملا احمد نراقی، فقیه شیعه دوره قاجار، پیرامون شراب طهور چنین سروده است:
| بيا ساقيا من به قربان تو | فداى تو و عهد و پيمان تو | |
| میی ده كه افزايدم عقل و جان | فتد در دلم عكس روحانيان | |
| نه زان مى كه شرع رسول انام | شمرده خبيث و نموده حرام | |
| از آن مى كه پروردگار غفور | نموده است نامش شراب طهور[۱۶] | |
منابع
- ↑ شایسته، رسول، «ابرار»، رسول، دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ذیل واژه.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۸۶ش، ج۶، ص۱۹۲.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۶، ص۱۹۲.
- ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة اعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۱۳۱.
- ↑ برای نمونه ن.ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۳ش، ج۱۰، ص۶۲۳.
- ↑ برای نمونه ن.ک: حسن‌زاده آملی، حسن، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، قم، انتشارات تشيع، ۱۳۷۱ش، ص۸۵.
- ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات في غريب القرآن، صفوان عدنان الداودی، دمشق، دارالقلم و الدار الشامية، ۱۴۱۲ق، ص۴۴۸.
- ↑ قرشى، سید على‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج ۴، ص۱۲.
- ↑ قرشی، سید علی‌اکبر، تفسیر احسن القصص، قم، دفتر نشر نوید اسلام، ۱۳۹۱ش، ج۵، ص۴۶۸.
- ↑ کاشانی، ملا فتح‌الله، تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين، تهران، كتابفروشى محمدحسن علمى، ۱۳۳۳ش، ج۶، ص۳۶۲-۳۶۳.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۳۷۳.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۲۳.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۳۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۳۰.
- ↑ فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، تفسیر الصافی، تحقیق سيد محسن حسينی امينی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۳۶۴.
- ↑ حسن‌زاده آملی، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، ص۸۵.