آیه نجوی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
واجب بودن صدقه قبل از نجوی از | {{درگاه|واژه‌ها}} | ||
واجب بودن صدقه قبل از نجوی از آغاز، جنبه موقتی داشت و آزمایشی بود برای اخلاص نجوی‌کنندگان. پس از آنکه هدف آن تأمین گردید و معلوم شد چه کسانی مخلص هستند، نسخ شد؛ زیرا مسائل ضروری پیش می‌آمد که لازم بود به‌طور خصوصی با پیامبر خدا(ص) در میان گذارده شود. چنان‌که صدقه باقی می‌ماند، ای بسا افرادی به خاطر نداشتن صدقه یا بخل‌ورزی در صدقه دادن، این مسایل را مطرح نمی‌کردند و جامعه اسلامی زیان می‌دید. | |||
== متن آیه == | == متن آیه == | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== شأن نزول == | == شأن نزول == | ||
جمعی از ثروتمندان خدمت [[پیامبر خدا(ص)]] می‌آمدند و با او رازگونه و درگوشی صحبت می‌کردند. این کار علاوه بر این که وقت پیغمبر را می‌گرفت، مایه نگرانی مستضعفین بود. خداوند به آنها دستور داد که قبل از نجوی کردن با پیامبر خدا(ص) صدقه‌ای به مستمندان بپردازند، ثروتمندان وقتی چنین دیدند از نجوی خودداری کردند، آیه دوم نازل شد و آنها را | جمعی از ثروتمندان خدمت [[پیامبر خدا(ص)]] می‌آمدند و با او رازگونه و درگوشی صحبت می‌کردند. این کار علاوه بر این که وقت پیغمبر را می‌گرفت، مایه نگرانی مستضعفین بود. خداوند به آنها دستور داد که قبل از نجوی کردن با پیامبر خدا(ص) صدقه‌ای به مستمندان بپردازند، ثروتمندان وقتی چنین دیدند از نجوی خودداری کردند، آیه دوم نازل شد و آنها را به خاطر بخل‌ورزی در صدقه دادن سرزنش کرد و حکم آیه اول را [[شرایط و اقسام نسخ|نسخ]] نمود و اجازه نجوی به همگان را داد ولی نجوی در مورد کار خیر و اطاعت پروردگار.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، چاپ اول، ج۲۴، ص۲۸۴.</ref> | ||
هدف گروهی از نجوی کنندگان این بود که از این راه برتری بر دیگران کسب کنند، پیامبر خدا(ص) هم روی بزرگواری خاص خود در عین این که ناراحت بود از آنها ممانعت نمی‌کرد تا این که قرآن آنها را از این کار نهی کرد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۴۷.</ref> | هدف گروهی از نجوی کنندگان این بود که از این راه برتری بر دیگران کسب کنند، پیامبر خدا(ص) هم روی بزرگواری خاص خود در عین این که ناراحت بود از آنها ممانعت نمی‌کرد تا این که قرآن آنها را از این کار نهی کرد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۴۷.</ref> | ||
== فلسفه تشریع و نسخ حکم صدقه قبل از نجوی == | == فلسفه تشریع و نسخ حکم صدقه قبل از نجوی == | ||
واجب بودن صدقه قبل از نجوی کردن با پیامبر خدا(ص) [[امتحان الهی در قرآن|آزمایشی]] بود برای افراد پر ادعائی که از این طریق اظهار علاقه خاصی به پیامبر خدا(ص) می‌کردند. با ترک نجوی بعد از واجب شدن صدقه، معلوم شد این اظهار علاقه‌ها مخلصانه نیست. این حکم نشان داد تا ضرورتی نباشد، نباید وقت پیامبر خدا(ص) و رهبران بزرگ اسلامی را با نجوی گرفت. از این‌روی می‌توان گفت حکم وجوب صدقه قبل از نجوی از آغاز جنبه موقتی داشت و پس از آنکه هدف آن تأمین گردید، نسخ شد؛ زیرا مسائل ضروری پیش می‌آمد که لازم بود به‌طور خصوصی با پیامبر خدا(ص) در میان گذارده شود. چنان‌که صدقه باقی می‌ماند، ای بسا افرادی به خاطر نداشتن صدقه یا بخل‌ورزی، این مسایل را مطرح نمی‌کردند و جامعه اسلامی زیان می‌دید.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۵۲.</ref> | |||
== منافع تشریع حکم صدقه قبل از نجوی == | |||
تشریع صدقه دادن قبل از نجوی منفعت‌هایی هم داشته است از جمله: تکریم رسول خدا(ص) و بزرگ داشتن گفتگو با او، منفعت بردن فقرا از این صدقه، بالا رفتن شأن و مرتبه فقرا و نزول درجه اغنیا به دلیل امتناع از پرداخت صدقه قبل از نجوی، ایجاد فرصت برای پیامبر(ص) جهت انجام امور شخصی و عبادت و آزمایش مسلمانان به وسیله مال دنیا.<ref>فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۴۹۵. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۲۱۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۶: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| | | ارزیابی کمی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ج | | اولویت = ج | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۲
چرا خداوند در ابتدا بر طبق آیه ۱۲ و ۱۳ سوره مجادله به مسلمین دستور داده است قبل از اینکه با محمد(ص) به راز سخن بگویید، باید صدقه بدهید اما بعد از مدتی به علت عدم توانایی مردم امر خود را تغییر می‌دهد و پرداختن زکات را کافی می‌داند؟
واجب بودن صدقه قبل از نجوی از آغاز، جنبه موقتی داشت و آزمایشی بود برای اخلاص نجوی‌کنندگان. پس از آنکه هدف آن تأمین گردید و معلوم شد چه کسانی مخلص هستند، نسخ شد؛ زیرا مسائل ضروری پیش می‌آمد که لازم بود به‌طور خصوصی با پیامبر خدا(ص) در میان گذارده شود. چنان‌که صدقه باقی می‌ماند، ای بسا افرادی به خاطر نداشتن صدقه یا بخل‌ورزی در صدقه دادن، این مسایل را مطرح نمی‌کردند و جامعه اسلامی زیان می‌دید.
متن آیه
﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَه ذَلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ* أَأَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلاه وَآتُوا الزَّکَاه وَأَطِیعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ؛ ای کسانی که ایمان آوردید، هنگامی که می‌خواهید با رسول خدا نجوی کنید قبل از آن صدقه‌ای بدهید. این برای شما بهتر و پاکیزه‌تر است و اگر توانائی نداشته باشید خداوند غفور و رحیم است. آیا ترسیدید فقیر شوید، از دادن زکات قبل از نجوی خودداری کردید؟! اکنون که این کار را نکردید و خداوند توبه شما را پذیرفت. نماز را بر پا دارید و زکات را ادا کنید و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید با خبر است.﴾(مجادله:۱۳–۱۲)
شأن نزول
جمعی از ثروتمندان خدمت پیامبر خدا(ص) می‌آمدند و با او رازگونه و درگوشی صحبت می‌کردند. این کار علاوه بر این که وقت پیغمبر را می‌گرفت، مایه نگرانی مستضعفین بود. خداوند به آنها دستور داد که قبل از نجوی کردن با پیامبر خدا(ص) صدقه‌ای به مستمندان بپردازند، ثروتمندان وقتی چنین دیدند از نجوی خودداری کردند، آیه دوم نازل شد و آنها را به خاطر بخل‌ورزی در صدقه دادن سرزنش کرد و حکم آیه اول را نسخ نمود و اجازه نجوی به همگان را داد ولی نجوی در مورد کار خیر و اطاعت پروردگار.[۱]
هدف گروهی از نجوی کنندگان این بود که از این راه برتری بر دیگران کسب کنند، پیامبر خدا(ص) هم روی بزرگواری خاص خود در عین این که ناراحت بود از آنها ممانعت نمی‌کرد تا این که قرآن آنها را از این کار نهی کرد.[۲]
فلسفه تشریع و نسخ حکم صدقه قبل از نجوی
واجب بودن صدقه قبل از نجوی کردن با پیامبر خدا(ص) آزمایشی بود برای افراد پر ادعائی که از این طریق اظهار علاقه خاصی به پیامبر خدا(ص) می‌کردند. با ترک نجوی بعد از واجب شدن صدقه، معلوم شد این اظهار علاقه‌ها مخلصانه نیست. این حکم نشان داد تا ضرورتی نباشد، نباید وقت پیامبر خدا(ص) و رهبران بزرگ اسلامی را با نجوی گرفت. از این‌روی می‌توان گفت حکم وجوب صدقه قبل از نجوی از آغاز جنبه موقتی داشت و پس از آنکه هدف آن تأمین گردید، نسخ شد؛ زیرا مسائل ضروری پیش می‌آمد که لازم بود به‌طور خصوصی با پیامبر خدا(ص) در میان گذارده شود. چنان‌که صدقه باقی می‌ماند، ای بسا افرادی به خاطر نداشتن صدقه یا بخل‌ورزی، این مسایل را مطرح نمی‌کردند و جامعه اسلامی زیان می‌دید.[۳]
منافع تشریع حکم صدقه قبل از نجوی
تشریع صدقه دادن قبل از نجوی منفعت‌هایی هم داشته است از جمله: تکریم رسول خدا(ص) و بزرگ داشتن گفتگو با او، منفعت بردن فقرا از این صدقه، بالا رفتن شأن و مرتبه فقرا و نزول درجه اغنیا به دلیل امتناع از پرداخت صدقه قبل از نجوی، ایجاد فرصت برای پیامبر(ص) جهت انجام امور شخصی و عبادت و آزمایش مسلمانان به وسیله مال دنیا.[۴]
منابع
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، چاپ اول، ج۲۴، ص۲۸۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۴۷.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۴۵۲.
- ↑ فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۴۹۵. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲۸، ص۲۱۰.