علت حرمت روزه عید فطر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
علت حرمت روزهٔ عید فطر چیست؟ | علت حرمت روزهٔ عید فطر چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}'''علت حرمت روزه عید فطر''' را اموری چون | {{پاسخ}}'''علت حرمت روزه عید فطر''' را اموری چون برخوردار شدن روزه‌داران از پاداش الهی دانسته‌اند که لازمهٔ آن انجام آداب و اعمالی خاص در روز عید فطر است که با روزه‌داری در این روز سازگاری ندارد. ممنوعیت روزه‌داری در این روز نشانه‌ای بر نگاه اعتدالی در اعمال دینی در اسلام قلمداد شده است. | ||
کشف علت حرمت روزه در [[عید فطر]] به قلمرو فلسفهٔ احکام یا علل الشرایع مربوط می‌شود که قلمرویی است دور از دسترس عقل آدمی. فهم علت احکام تا جایی مقدور است که توسط وحی قرآنی یا سنت معصومان(ع) به ما ابلاغ شده است. | کشف علت حرمت روزه در [[عید فطر]] به قلمرو فلسفهٔ احکام یا علل الشرایع مربوط می‌شود که قلمرویی است دور از دسترس عقل آدمی. فهم علت احکام تا جایی مقدور است که توسط وحی قرآنی یا سنت معصومان(ع) به ما ابلاغ شده است. | ||
== | == رعایت اعتدال در عبادت == | ||
اسلام آیینی است که، به تعبیر قرآن، | اسلام آیینی است که، به تعبیر قرآن، امت وسط و دین اعتدال است.<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۴۳.</ref> یکی از مصادیق این اعتدال برقراری نوعی موازنه میان دنیا و [[آخرت]] است.<ref>سورهٔ قصص، آیهٔ ۷۷.</ref> اگر این ویژگی [[دین اسلام]] را در کنار آن خصوصیت عام انسان قرار گیرد، که همواره تمایل به افراط و تفریط و خروج از حد اعتدال دارد، می‌توان ربط میان این سخن و فلسفهٔ تحریم روزه در عید فطر را درک کرد. عظمت و بزرگی این عید به اندازه‌ای است که عیدبودن آنها نباید تحت‌الشعاع مسائل دیگر قرار گیرد؛ روزه‌گرفتن در این روز عظمت این عید بزرگ را کم‌رنگ می‌کند و شارع چون به این کاسته‌شدن عظمت راضی نیست دستور به تحریم داده است. در حدیثی از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]] به این مضمون اشاره شده است: «در روز عید فطر و عید قربان نباید روزه گرفت؛ چون رسول خدا(ص) گفت که این روزها روزهای خوردن و آشامیدن و شادی‌کردن است.<ref>النوری الطبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۵۵۱.</ref> | ||
== روز پاداش == | == روز پاداش == | ||
در روایتی آمده است که [[پیامبر اکرم (ص)]] روز عید فطر را «یوم الجوائز»، یعنی روز جایزه‌ها، نامیده است.<ref>سید بن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال ( ط- القديمة)، تهران، دار الكتب الإسلاميه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۲</ref> در برخی روایات دیگر آمده که حرمت روزه در این دو روز، و نیز ایام دیگری که روزه در آنها حرام است مانند | در روایتی آمده است که [[پیامبر اکرم (ص)|پیامبر اکرم(ص)]] روز عید فطر را «یوم الجوائز»، یعنی روز جایزه‌ها، نامیده است.<ref>سید بن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال ( ط- القديمة)، تهران، دار الكتب الإسلاميه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۲</ref> در برخی روایات دیگر آمده که حرمت روزه در این دو روز، و نیز ایام دیگری که روزه در آنها حرام است مانند ایامی که شخص در سفر است، هدیه‌ها یا صدقات خداوند است بر بندگانش و سزاوار نیست که شخص هدیه خداوند را رد کند.<ref>الصدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، تحقیق محمدصادق بحرالعلومی، قم، مکتبة الداوری، بی‌تا، ج۲، ص۲۳۹.</ref> | ||
== سازگاری آداب و اعمال خاص این روز با ممنوعیت روزه == | == سازگاری آداب و اعمال خاص این روز با ممنوعیت روزه == | ||
آداب خاص | آداب خاص روز عید فطر، که بعد از ماه رمضان قرار دارد، با ممنوعیت روزه‌دارای سازگار دانسته شده نه با روزه‌داری؛ مثلاً در روایات آمده که قبل از جمع‌شدن در فضای آزاد و صحرای باز برای اقامهٔ [[نماز عید فطر]]، از نعمت خرمای من تناول کنید و اگر دیگری هم مهمان شما بود به او هم اطعام کنید.<ref>ابن طاووس، إقبال الأعمال (ط - القدیمه)، ج۱، ص، ۲۸۱.</ref> این روایت به‌ضمیمهٔ فحوای آنچه که در مورد روزهٔ روز عرفه گفته شده، مبنی بر اینکه اگر روزه باعث ضعف و بی‌حالی برای خواندن دعاهای روز عرفه شود بهتر است روز عرفه را روزه نگیرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، ترجمهٔ تحریر الوسیله، تهران، مؤسسهٔ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۴۳.</ref>، این مطلب را می‌رساند که روزه‌نبودن در عید فطر حکمی مطابق با فطرت و معقول است. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۱
علت حرمت روزهٔ عید فطر چیست؟
علت حرمت روزه عید فطر را اموری چون برخوردار شدن روزه‌داران از پاداش الهی دانسته‌اند که لازمهٔ آن انجام آداب و اعمالی خاص در روز عید فطر است که با روزه‌داری در این روز سازگاری ندارد. ممنوعیت روزه‌داری در این روز نشانه‌ای بر نگاه اعتدالی در اعمال دینی در اسلام قلمداد شده است.
کشف علت حرمت روزه در عید فطر به قلمرو فلسفهٔ احکام یا علل الشرایع مربوط می‌شود که قلمرویی است دور از دسترس عقل آدمی. فهم علت احکام تا جایی مقدور است که توسط وحی قرآنی یا سنت معصومان(ع) به ما ابلاغ شده است.
رعایت اعتدال در عبادت
اسلام آیینی است که، به تعبیر قرآن، امت وسط و دین اعتدال است.[۱] یکی از مصادیق این اعتدال برقراری نوعی موازنه میان دنیا و آخرت است.[۲] اگر این ویژگی دین اسلام را در کنار آن خصوصیت عام انسان قرار گیرد، که همواره تمایل به افراط و تفریط و خروج از حد اعتدال دارد، می‌توان ربط میان این سخن و فلسفهٔ تحریم روزه در عید فطر را درک کرد. عظمت و بزرگی این عید به اندازه‌ای است که عیدبودن آنها نباید تحت‌الشعاع مسائل دیگر قرار گیرد؛ روزه‌گرفتن در این روز عظمت این عید بزرگ را کم‌رنگ می‌کند و شارع چون به این کاسته‌شدن عظمت راضی نیست دستور به تحریم داده است. در حدیثی از امام صادق(ع) به این مضمون اشاره شده است: «در روز عید فطر و عید قربان نباید روزه گرفت؛ چون رسول خدا(ص) گفت که این روزها روزهای خوردن و آشامیدن و شادی‌کردن است.[۳]
روز پاداش
در روایتی آمده است که پیامبر اکرم(ص) روز عید فطر را «یوم الجوائز»، یعنی روز جایزه‌ها، نامیده است.[۴] در برخی روایات دیگر آمده که حرمت روزه در این دو روز، و نیز ایام دیگری که روزه در آنها حرام است مانند ایامی که شخص در سفر است، هدیه‌ها یا صدقات خداوند است بر بندگانش و سزاوار نیست که شخص هدیه خداوند را رد کند.[۵]
سازگاری آداب و اعمال خاص این روز با ممنوعیت روزه
آداب خاص روز عید فطر، که بعد از ماه رمضان قرار دارد، با ممنوعیت روزه‌دارای سازگار دانسته شده نه با روزه‌داری؛ مثلاً در روایات آمده که قبل از جمع‌شدن در فضای آزاد و صحرای باز برای اقامهٔ نماز عید فطر، از نعمت خرمای من تناول کنید و اگر دیگری هم مهمان شما بود به او هم اطعام کنید.[۶] این روایت به‌ضمیمهٔ فحوای آنچه که در مورد روزهٔ روز عرفه گفته شده، مبنی بر اینکه اگر روزه باعث ضعف و بی‌حالی برای خواندن دعاهای روز عرفه شود بهتر است روز عرفه را روزه نگیرد[۷]، این مطلب را می‌رساند که روزه‌نبودن در عید فطر حکمی مطابق با فطرت و معقول است.
منابع
- ↑ سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۴۳.
- ↑ سورهٔ قصص، آیهٔ ۷۷.
- ↑ النوری الطبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۵۵۱.
- ↑ سید بن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال ( ط- القديمة)، تهران، دار الكتب الإسلاميه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۲
- ↑ الصدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، تحقیق محمدصادق بحرالعلومی، قم، مکتبة الداوری، بی‌تا، ج۲، ص۲۳۹.
- ↑ ابن طاووس، إقبال الأعمال (ط - القدیمه)، ج۱، ص، ۲۸۱.
- ↑ امام خمینی، سید روح الله، ترجمهٔ تحریر الوسیله، تهران، مؤسسهٔ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۴۳.