معیارهای تفسیر علمی تفسیر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
(تیتر آخر پراکنده بود حذف شد. مقدمه اول نیز در آخر متن به عنوان توضیح آمد) |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۱۲: | خط ۵: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
تکیه بر قوانین قطعی در علم؛ لزوم ارتباط منسجم بین قانون علمی و آیات قرآن؛ تعارض نداشتن مطالب علمی با مضامین قطعی شرعی از جمله معیارهای روش تفسیر علمی است. | |||
==تکیه بر قوانین علمی قطعی== | |||
تکیه بر قوانین علمی باید بر قوانینی باشد که قطعی است، نه بر فرضیه‌ها و نظریه‌های حدسی. اگر مفسر به صرف احتمال دادن حیات در سیاره‌های دیگر، از آیه {{قرآن|یُرْسَلُ عَلَیْکُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ | |||
| سوره = رحمن | |||
| آیه = ۳۵ | ترجمه = خدا بر سر شما شراره‌های آتش و مس گداخته فرود می‌آورد تا هیچ نصرت و نجاتی نیابید}} استفاده حیات نماید و آن را کنایه از این بداند که در میان ساکنان سیاره‌های دیگر و کره زمین در آینده جنگی درمی‌گیرد، این یک فرضیه حدسی است و نمی‌توان برای اثبات آن به قرآن استناد کرد. این تفسیر علمی افراطی است که به دلیل تطبیق و تحمیل آیات قرآن و علم با یکدیگر به مضمون و شأن نزول برخی آیات لطمه می‌زند. | |||
==لزوم ارتباط منسجم== | |||
ارتباط بین قانون علمی و آیه مورد نظر؛ مثلا می‌گوید آب «H2o» است و این مسلم است؛ اما از هر آیه‌ای می‌توان به عنوان پشتوانه برای این قانون علمی استفاده نمود؟ بنابراین باید بین قانون علمی و آیه ارتباط باشد. | |||
==تعارض نداشتن با مضامین قطعی شرعی== | |||
تعارضی بین تفسیر علمی و حقایق و مضامین قطعی شرعی نباشد. «پوپر» از متفکران غربی می‌گوید که چیزی به عنوان «قانون» در علم وجود ندارد و برخی نیز معتقدند که چیزی به عنوان «قطعیت» هم وجود ندارد.<ref>نگاه کنید به محمد علی رضایی اصفهانی، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، بحث قطعیت علوم بشری و قانون.</ref> این نظریه‌ها، ابطال‌پذیرند نه اثبات‌پذیر. به عبارت دیگر، این مطالب ممکن است هیچ وقت اثبات نشوند، بلکه مورد نقض قرار گیرند، ولی در عین حال تا وقتی که مفید و کارساز هستند از آن استفاده می‌کنیم و با کشف نظریه جدید، آن را جایگزین می‌نماییم.<ref>محمد علی رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن.</ref> | |||
قرآن خود را برای هدایت معرفی می‌کند: {{قرآن|هُدیً للمتّقین | |||
| سوره = بقره | |||
| آیه = ۲ | |||
| ترجمه = هدايت پرهيزكاران است. | |||
}} {{قرآن|یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ | |||
| سوره = اسراء | |||
| آیه = ۹ | |||
| ترجمه = اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه‌هاست، هدايت می‌کند. | |||
}} اشاره علمی در آیات، هدف اصلی نبوده، بلکه بیان آن به دلیل شأن هدایتی بوده است. اغلب آیات علمی قرآن، به مسئله توحید، معاد و هدف‌دار بودن خلقت اشاره دارند. قرآن در معرفی کافر می‌گوید: «کافر مثل کسی است که از جو بیرون رود و نتواند نفس بکشد.»<ref>سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref> این یک بیان علمی است که خارج از جَو، اکسیژن نیست، اما در واقع این آیه دلالت برنداشتن حیات معنوی کافر دارد. | |||
==جستارهای وابسته== | |||
* [[دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن]] | |||
* [[دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن]] | |||
* [[مراد از علم در تفسیر علمی قرآن]] | |||
* [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن]] | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۲: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = تفسیر | ||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = تفسیر علمی | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها =شد | | تیترها =شد | ||
| ویرایش =شد | | ویرایش =شد | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۴: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| بازبینی = | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت =ب | | اولویت =ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۶
معیارهای روش تفسیر علمی قرآن چیست؟
تکیه بر قوانین قطعی در علم؛ لزوم ارتباط منسجم بین قانون علمی و آیات قرآن؛ تعارض نداشتن مطالب علمی با مضامین قطعی شرعی از جمله معیارهای روش تفسیر علمی است.
تکیه بر قوانین علمی قطعی
تکیه بر قوانین علمی باید بر قوانینی باشد که قطعی است، نه بر فرضیه‌ها و نظریه‌های حدسی. اگر مفسر به صرف احتمال دادن حیات در سیاره‌های دیگر، از آیه ﴿یُرْسَلُ عَلَیْکُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ؛ خدا بر سر شما شراره‌های آتش و مس گداخته فرود می‌آورد تا هیچ نصرت و نجاتی نیابید﴾(رحمن:۳۵) استفاده حیات نماید و آن را کنایه از این بداند که در میان ساکنان سیاره‌های دیگر و کره زمین در آینده جنگی درمی‌گیرد، این یک فرضیه حدسی است و نمی‌توان برای اثبات آن به قرآن استناد کرد. این تفسیر علمی افراطی است که به دلیل تطبیق و تحمیل آیات قرآن و علم با یکدیگر به مضمون و شأن نزول برخی آیات لطمه می‌زند.
لزوم ارتباط منسجم
ارتباط بین قانون علمی و آیه مورد نظر؛ مثلا می‌گوید آب «H2o» است و این مسلم است؛ اما از هر آیه‌ای می‌توان به عنوان پشتوانه برای این قانون علمی استفاده نمود؟ بنابراین باید بین قانون علمی و آیه ارتباط باشد.
تعارض نداشتن با مضامین قطعی شرعی
تعارضی بین تفسیر علمی و حقایق و مضامین قطعی شرعی نباشد. «پوپر» از متفکران غربی می‌گوید که چیزی به عنوان «قانون» در علم وجود ندارد و برخی نیز معتقدند که چیزی به عنوان «قطعیت» هم وجود ندارد.[۱] این نظریه‌ها، ابطال‌پذیرند نه اثبات‌پذیر. به عبارت دیگر، این مطالب ممکن است هیچ وقت اثبات نشوند، بلکه مورد نقض قرار گیرند، ولی در عین حال تا وقتی که مفید و کارساز هستند از آن استفاده می‌کنیم و با کشف نظریه جدید، آن را جایگزین می‌نماییم.[۲]
قرآن خود را برای هدایت معرفی می‌کند: ﴿هُدیً للمتّقین؛ هدايت پرهيزكاران است.﴾(بقره:۲) ﴿یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ؛ اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه‌هاست، هدايت می‌کند.﴾(اسراء:۹) اشاره علمی در آیات، هدف اصلی نبوده، بلکه بیان آن به دلیل شأن هدایتی بوده است. اغلب آیات علمی قرآن، به مسئله توحید، معاد و هدف‌دار بودن خلقت اشاره دارند. قرآن در معرفی کافر می‌گوید: «کافر مثل کسی است که از جو بیرون رود و نتواند نفس بکشد.»[۳] این یک بیان علمی است که خارج از جَو، اکسیژن نیست، اما در واقع این آیه دلالت برنداشتن حیات معنوی کافر دارد.
جستارهای وابسته
- دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن
- دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن
- مراد از علم در تفسیر علمی قرآن
- مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن