بررسی روایت منع سوادآموزی زنان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد؛ چنانکه با توجه به نیازهای مبرم جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.  
روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد. با توجه به نیازهای جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.  


== بررسی روایت ==
==روایت ==
روایت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ الْکتَابَه وَ مُرُوهُنَّ بِالْغَزْلِ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَه النُّور؛ به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و [[سوره نور]] را به آنها بیاموزید» در برخی از کتاب‌های روایی مانند [[من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۳۷۴.</ref> آمده است؛ اما محققان معتقدند که این روایت اشکالات فراوانی به لحاظ سندی و محتوایی دارد.
سکونی از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود:
{{عربی بزرگ|وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَ‏ الْكِتَابَه وَ عَلِّمُوهُنَّ الْمِغْزَلَ وَ سُورَه النُّور<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۵۱۶، بَابٌ فِي تَأْدِيبِ النِّسَاءِ، حدیث۱.</ref>
 
به زنان نوشتن نیاموزید، به آنها ریسندگی و سوره نور بیاموزید}}
[[شیخ صدوق]] این روایت را در کتاب من لایحضره الفقیه آورده است.<ref>ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۳، ص۴۴۲، حدیث۴۵۳۵.</ref>


=== بررسی سند روایت ===
=== بررسی سند روایت ===
این حدیث از [[امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] با سند آبایی از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده است که در طبقه اول راویان این حدیث سکونی<ref>محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.</ref> و اسماعیل بن ابی زیاد<ref>محمد اردبیلی، جامع الرواه، ج۱، ص۹۱.</ref> قرار دارند که رجالیان اولی را ضعیف و دومی را مشترک بین [[ثقه]] و ضعیف دانسته‌اند. بنابراین این روایت را قابل استناد قلمداد نکرده‌اند.
روایت منع سوادآموزی زنان توسط نوفلی از سکونی از امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل شده است. نام نوفلی که از سکونی نقل می‌کند، حسين بن يزيد است و در روایات او به خاطر متهم شدن به غلو توسط علمای قم و نبودن دلیلی بر عدالت وی باید توقف کرد.<ref>حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۶۸ و ص۲۷۰.</ref> نام سکونی اسماعیل بن ابی زیاد است که از اهل‌سنت بود.<ref>حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۹۹.</ref>
[[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] سند روایت را ضعیف می‌داند.<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مرآه العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۲۰، ص۳۳۲.</ref>


=== بررسی محتوایی حدیث ===
=== بررسی محتوایی حدیث ===
محتوای این روایت با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش توصیه و سفارش می‌کنند، تعارض دارد.  
محتوای این روایت با [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌داند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش سفارش می‌کند، تعارض دارد.  


== کسب علم در اسلام ==
== کسب علم در اسلام ==
کسب علم به ویژه علوم دینی در [[اسلام]] یکی از فضایل و حتی از [[واجب|واجبات]] به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی توصیه و سفارش اکید شده است؛ چنانکه از [[پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.<ref>«طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.</ref>  
کسب علم به ویژه علوم دینی در [[اسلام]] یکی از فضایل و حتی از [[واجب|واجبات]] به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی سفارش اکید شده است. از [[پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.<ref>«طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.</ref>  


اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.<ref>«یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱</ref>  
اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.<ref>«یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱</ref>  


=== وجوب فراگیری علوم دینی ===
=== وجوب فراگیری علوم دینی ===
از جمله مسایلی که در [[اسلام]] باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.<ref>خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.</ref> زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز مبرم دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند؛ چنانکه کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد؛ چنانکه مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده‌ و در خانه مدیریت بهتری دارند.
از جمله مسایلی که در [[اسلام]] باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.<ref>خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.</ref> زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند. کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد. مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده‌ و در خانه مدیریت بهتری دارند.


==منابع==
==منابع==
خط ۳۱: خط ۳۶:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =  
| شناسه = شد
| تیترها =  
| تیترها = شد
| ویرایش =  
| ویرایش =  
| لینک‌دهی =  
| لینک‌دهی = شد
| ناوبری =  
| ناوبری =  
| نمایه =  
| نمایه =  
خط ۴۱: خط ۴۶:
| بازبینی =  
| بازبینی =  
| تکمیل =  
| تکمیل =  
| اولویت =  
| اولویت = ج
| کیفیت =  
| کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۱

سؤال
در روایتی آمده است به زنان نوشتن نیاموزید، بلکه آنها را به ریسندگی وادارید و سوره نور را به آنها بیاموزید. آیا این روایت به لحاظ سندی معتبر است؟

روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد. با توجه به نیازهای جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.

روایت

سکونی از امام صادق(ع) نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود:

شیخ صدوق این روایت را در کتاب من لایحضره الفقیه آورده است.[۲]

بررسی سند روایت

روایت منع سوادآموزی زنان توسط نوفلی از سکونی از امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل شده است. نام نوفلی که از سکونی نقل می‌کند، حسين بن يزيد است و در روایات او به خاطر متهم شدن به غلو توسط علمای قم و نبودن دلیلی بر عدالت وی باید توقف کرد.[۳] نام سکونی اسماعیل بن ابی زیاد است که از اهل‌سنت بود.[۴] علامه مجلسی سند روایت را ضعیف می‌داند.[۵]

بررسی محتوایی حدیث

محتوای این روایت با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌داند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش سفارش می‌کند، تعارض دارد.

کسب علم در اسلام

کسب علم به ویژه علوم دینی در اسلام یکی از فضایل و حتی از واجبات به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی سفارش اکید شده است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.[۶]

اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.[۷]

وجوب فراگیری علوم دینی

از جمله مسایلی که در اسلام باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.[۸] زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند. کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد. مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده‌ و در خانه مدیریت بهتری دارند.

منابع

  1. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۵۱۶، بَابٌ فِي تَأْدِيبِ النِّسَاءِ، حدیث۱.
  2. ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۳، ص۴۴۲، حدیث۴۵۳۵.
  3. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۶۸ و ص۲۷۰.
  4. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۹۹.
  5. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مرآه العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۲۰، ص۳۳۲.
  6. «طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.
  7. «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱
  8. خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.