مسخره کردن منافقان توسط خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۵

سؤال

درآیه ۱۴ و ۱۵ سوره بقره، درباره مسخره کردن بندگان یا منافقان، سخن به میان آمده است که خداوند آن‌ها را مسخره می‌کند. سؤال این است که مراد از این مسخره کردن، چیست، و خداوند چگونه منافقان را مسخره می‌کند.

در قرآن در چند آیه از استهزای منافقان توسط خداوند سخن به میان آمده است.^[۱]

استهزاء منافقان و مشرکان توسط خداوند نمی‌تواند به همان معنایی باشد که در مورد مخلوقات به کار می‌رود. وقتی استهزاء در مورد خدا به کار می‌رود به این معنی نیست که خدا کارهایی همانند کارهای منافقان و کفار انجام می‌دهد، بلکه همان‌طور که مفسرین قرآن کریم نظیر علامه طباطبایی و دیگران گفته‌اند، استهزاء در مورد خداوند به معنای آن است که خدا استهزاء کنندگان را مجازات خواهد کرد. به بیان دیگر کلماتی از قبیل استهزاء در مورد خدا نسبت به بندگانش، وقتی به کار می‌رود، در حقیقت دلیل عذاب که همان استهزاء است، استعمال شده است و مسبب و جزای آن که کیفر و عذاب است، اراده می‌شود و این شکل از عبارت، شایع و متداول است.^[۲]

از همین جهت، در قرآن کریم، وقتی استهزاء به خدا نسبت داده شده است، به دنبال آن از عذاب و کیفر او سخن به میان آمده است. مثلا وقتی می‌فرماید: «خدا منافقین را به استهزاء می‌گیرد»، بلافاصله در توضیح و تبیین آن می‌فرماید: «آنان را در طغیان شان مهلت می‌دهد تا سرگردان شوند».^[۳] یا وقتی می‌فرماید: وقتی «آنان یکدیگر را مسخره می‌کنند، خدا هم ایشان را مسخره می‌کند» بعد به عنوان توضیح می‌فرماید: و برای منافقان عذاب دردناکی است».^[۴]

به عبارت دیگر، استهزاء خدا نسبت به کفار و منافقان، همان عذاب و اضلال کیفری خداوند است که نتیجه عمل خود آنان است. حال این جزا ممکن است در دنیا باشد نظیر آنچه در مورد استهزاء کنندگان قوم نوح(ع) صورت گرفت و ممکن است در آخرت انجام شود، چنان‌که در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده است «روز قیامت برای استهزاء کنندگان دری از بهشت باز می‌شود و به آنان گفته می‌شود بیایید، آنان به سختی خود را به در می‌رسانند، در همان هنگام در بسته می‌شود. آنگاه دری دیگری باز و آنان فراخوانده می‌شوند و دوباره درب بهشت بر رویشان بسته می‌شود.»^[۵]

مسخره کردن خداوند به این معنا نیست که خداوند اعمالى همانند آنان انجام می‌دهد، بلکه همان‌گونه که مفسران گفته‏‌اند: منظور این است که مجازات استهزا کنندگان را به آنها خواهد داد. یا آنکه موقعیتى برای چنین مسخره‌کنندگانی پیش خواهد آورد که آنان مورد تمسخر دیگران قرار گیرند.^[۶]

منابع

↑ سوره بقره، آیه ۱۴ و ۱۵؛ سوره توبه، آیه ۷۹.
↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲ش، ج۱۰، ص۳۳۸.
↑ سوره بقره، آیه ۱۴.
↑ سوره توبه، آیه ۷۹.
↑ مهدوی کنی، محمدرضا، نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ش، ص۲۹۳.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۶۰.

[1] سوره بقره، آیه ۱۴ و ۱۵؛ سوره توبه، آیه ۷۹.

[2] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲ش، ج۱۰، ص۳۳۸.

[3] سوره بقره، آیه ۱۴.

[4] سوره توبه، آیه ۷۹.

[5] مهدوی کنی، محمدرضا، نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ش، ص۲۹۳.

[6] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۶۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
- |شاخه فرعی۱ = وحی
- |شاخه فرعی۲ =
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
-درآيه ی ۱۴ و ۱۵ سوره ی بقره، درباره ی مسخره کردن بندگان يا منافقان، سخن به میان آمده است و مي فرمايند خداوند آن ها را مسخره مي کند. سؤال اين است که مراد از این مسخره کردن، چیست، و خداوند چگونه منافقان را مسخره می کند.
+درآیه ۱۴ و ۱۵ سوره بقره، درباره مسخره کردن بندگان یا منافقان، سخن به میان آمده است که خداوند آن‌ها را مسخره می‌کند. سؤال این است که مراد از این مسخره کردن، چیست، و خداوند چگونه منافقان را مسخره می‌کند.
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}در قرآن در چند آیه از استهزای منافقان توسط خداوند سخن به میان آمده است.<ref>سوره بقره، آیه ۱۴ و ۱۵؛ سوره توبه، آیه ۷۹.</ref>
-==معنای لغوی استهزاء==
+استهزاء منافقان و مشرکان توسط [[خداوند]] نمی‌تواند به همان معنایی باشد که در مورد مخلوقات به کار می‌رود. وقتی استهزاء در مورد خدا به کار می‌رود به این معنی نیست که خدا کارهایی همانند کارهای منافقان و کفار انجام می‌دهد، بلکه همان‌طور که مفسرین قرآن کریم نظیر [[علامه طباطبایی]] و دیگران گفته‌اند، استهزاء در مورد خداوند به معنای آن است که خدا استهزاء کنندگان را مجازات خواهد کرد. به بیان دیگر کلماتی از قبیل استهزاء در مورد خدا نسبت به بندگانش، وقتی به کار می‌رود، در حقیقت دلیل عذاب که همان استهزاء است، استعمال شده است و مسبب و جزای آن که کیفر و عذاب است، اراده می‌شود و این شکل از عبارت، شایع و متداول است.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۲ش، ج۱۰، ص۳۳۸.</ref>
-استهزاء و سخريه عبارت از اين است که گفتار يا کردار و يا وصف و يا خلقت کسي را به وجهي بيان کند که سبب خنده ی ديگران شود. اين امر گاهی با گفتار و يا فعل صورت گيرد وگاهی به ايماء و اشاره و يا کنايه، فرقي نمي کند و نيز فرقي نمي کند که انگيزه ی انسان از اين کار عداوت، تحقير، تکبر باشد و يا هدف انسان فقط و فقط مضحکه طرف و خندانيدن ديگران باشد. به هر حال بدون ترديد، اين عمل از [[گناهان کبيره]] است که در قرآن کریم <ref>توبه / ۷۹.</ref> و در روايات [[معصومين(ع)]] بر آن وعده ی عذاب داده شده و [[قرآن کريم]] از اين عمل نهي نموده است و فرموده است: چه بسا کساني که مورد تمسخر شما قرار مي گيرند، بهتر از شما باشند.<ref>حجرات / ۱۱.</ref>
-==مراد از استهزاء خداوند==
+از همین جهت، در قرآن کریم، وقتی استهزاء به خدا نسبت داده شده است، به دنبال آن از عذاب و کیفر او سخن به میان آمده است. مثلا وقتی می‌فرماید: «خدا منافقین را به استهزاء می‌گیرد»، بلافاصله در توضیح و تبیین آن می‌فرماید: «آنان را در طغیان شان مهلت می‌دهد تا سرگردان شوند».<ref>سوره بقره، آیه ۱۴.</ref> یا وقتی می‌فرماید: وقتی «آنان یکدیگر را مسخره می‌کنند، خدا هم ایشان را مسخره می‌کند» بعد به عنوان توضیح می‌فرماید: و برای منافقان عذاب دردناکی است».<ref>سوره توبه، آیه ۷۹.</ref>
-در مواردي نظير {{قرآن|اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ}} «خداوند آنان را استهزا می‌کند؛ و آنها را در طغیانشان نگه می‌دارد، تا سرگردان شوند»<ref>بقره/15</ref> و آيه {{قرآن|الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ ۙ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}} «آنهایی که از مؤمنان اطاعت کار، در صدقاتشان عیبجویی می‌کنند، و کسانی را که (برای انفاق در راه خدا) جز به مقدار (ناچیز) توانائی خود دسترسی ندارند، مسخره می‌نمایند، خدا آنها را مسخره می‌کند؛ (و کیفر استهزاکنندگان را به آنها می‌دهد؛) و برای آنها عذاب دردناکی است!»<ref>توبه/17</ref> که در آن ها استهزاء و سخريه به خدا نسبت داده شده، معلوم می شود که استهزاء منافقان و مشرکان توسط [[خداوند]] نمي تواند به همان معنايي باشد که در مورد مخلوقات به کار مي رود.
-بنابراين، وقتي استهزاء در مورد خدا به کار مي رود به اين معني نيست که خدا کارهايي همانند کارهاي منافقان و کفار انجام مي دهد، بلکه همان طور که مفسرين قرآن کریم نظير [[علامه طباطبايي]] و ديگران گفته اند، استهزاء در مورد خداوند به معناي آن است که خدا استهزاء کنندگان را مجازات خواهد کرد. به بيان ديگر کلماتي از قبيل استهزاء در مورد خدا نسبت به بندگانش، وقتي به کار مي رود، در حقيقت دلیل عذاب که همان استهزاء است، استعمال شده است و مسبب و جزای آن که کيفر و عذاب است، اراده مي شود و اين شکل از عبارت، شايع و متداول است.<ref>طباطبائي، سيد محمد حسين، الميزان، ترجمه موسوي همداني، قم، جامعه مدرسين، بي تا، ج۱۰، ص۳۳۸.</ref>
+به عبارت دیگر، استهزاء خدا نسبت به کفار و منافقان، همان عذاب و اضلال کیفری خداوند است که نتیجه عمل خود آنان است. حال این جزا ممکن است در دنیا باشد نظیر آنچه در مورد استهزاء کنندگان قوم [[نوح(ع)]] صورت گرفت و ممکن است در [[آخرت]] انجام شود، چنان‌که در حدیثی از [[پیامبر اکرم(ص)]] آمده است «[[روز قیامت]] برای استهزاء کنندگان دری از [[بهشت]] باز می‌شود و به آنان گفته می‌شود بیایید، آنان به سختی خود را به در می‌رسانند، در همان هنگام در بسته می‌شود. آنگاه دری دیگری باز و آنان فراخوانده می‌شوند و دوباره درب بهشت بر رویشان بسته می‌شود.»<ref>مهدوی کنی، محمدرضا، نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۶ش، ص۲۹۳.</ref>
-از همين جهت، در قرآن کريم، وقتي استهزاء به خدا نسبت داده شده است، به دنبال آن از عذاب و کيفر او سخن به ميان آمده است. مثلا وقتي مي فرمايد: «خدا منافقين را به استهزاء مي گيرد»، بلافاصله در توضيح و تبيين آن مي فرمايد: «آنان را در طغيان شان مهلت مي دهد تا سرگردان شوند».<ref>بقره / ۱۴.</ref> و يا وقتي مي فرمايد: وقتی «آنان یکدیگر را مسخره مي کنند، خدا هم ايشان را مسخره مي کند» بعد به عنوان توضيح مي فرمايد: و براي منافقان عذاب دردناکي است».<ref>توبه / ۷۹.</ref>
+مسخره کردن خداوند به این معنا نیست که خداوند اعمالى همانند آنان انجام می‌دهد، بلکه همان‌گونه که مفسران گفته‏‌اند: منظور این است که مجازات استهزا کنندگان را به آنها خواهد داد. یا آنکه موقعیتى برای چنین مسخره‌کنندگانی پیش خواهد آورد که آنان مورد تمسخر دیگران قرار گیرند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۶۰.</ref>
-به عبارت ديگر، استهزاء خدا نسبت به کفار و منافقان، همان عذاب و اضلال کيفري خداوند است که نتيجه عمل خود آنان است. حال اين جزا ممکن است در دنيا باشد نظير آن چه در مورد استهزاء کنندگان قوم [[نوح(ع)]] صورت گرفت و ممکن است در [[آخرت]] انجام شود، چنان که در حديثي از [[پيامبر اکرم(ص)]] آمده است «[[روز قيامت]] براي استهزاء کنندگان دري از [[بهشت]] باز مي شود و به آنان گفته مي شود بياييد، آنان به سختي خود را به در مي رسانند، در همان هنگام در بسته مي شود. آنگاه دري ديگري باز و آنان فراخوانده مي شوند و دوباره درب بهشت بر رويشان بسته مي شود... .»<ref> مهدوي کني، نقطه هاي آغاز در اخلاق عملي، دفتر نشر فرهنگ، چاپ هفتم، ۱۳۷۶ش، ص۲۹۳.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-<big>'''معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر'''</big>
-۱ـ ترجمه الميزان، ترجمه موسوي، جامعه مدرسين، ج۹، ص۴۴۸.
-۲ـ تفسير نمونه، آيت الله مکارم شيرازي، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۵۶.
-۳ـ گناهان کبيره، آيت الله سيد عبدالحسين دستغيب، کانون تربيت شيراز، ج۲، ص۳۱۰.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
-<references />
+== منابع ==
+{{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
+ | شاخه فرعی۱ = وحی
+ | شاخه فرعی۲ =
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه = -
@@ خط ۴۱: / خط ۲۷: @@
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر = شد
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
   | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}