پیشگویی‌های پیامبر(ص) درباره امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۲۸

سؤال

آیا پیامبر(ص) در مورد علی(ع) پیشگویی کرده است؟

پیامبر اسلام(ص) در مقاطع و مواقع مختلف با بیان پیشگویی‌هایی، جایگاه امام علی(ع) را به مردم می‌شناساند. یکی از ویژگی‌ها و فضیلت‌های امام علی(ع) تربیت و پرورش در دامان پیامبر اسلام(ص) است؛ از این رو رسول اکرم(ص) از آن جائی که به واسطه پیامبری و به اذن خداوند از آینده و گذشته مطلع بود، در مواقع و مقاطع مختلف برای جا افتادن جانشینی حضرت علی(ع) رفتار ویژه‌ای با آن حضرت داشت که در این زمینه روایات زیادی نقل شده است. در برخی از این بیانات به اتفاقات و حوادث بعد از رحلت پیامبر(ص) مانند واقعه غصب خلافت، جنگ نهروان، واقعه صفین و صلح با معاویه و شهادت حضرت علی(ع) در ماه رمضان و... اشاره شده است.

غصب خلافت

برخی از روایات رسول خدا(ص)، بیانگر اطلاع آن حضرت از وقایع بعد از رحلت و رفتار بد قریش با خاندان نبوت است که حضرت علی(ع) را به صبر دعوت می‌کند. از سلمان فارسی صحابه پیامبر(ص) نقل شده است که پیامبر(ص) در آخرین لحظات عمر، علی(ع) را فراخواند و فرمود: یا علی، قریش در حق تو ظلم خواهند کرد. اگر اعوان و انصاری یافتی با آن‌ها برای گرفتن حقت مبارزه و مجاهده کن؛ اما اگر یار و انصاری نیافتی، صبر پیشه کن و دست نگه‌دار و خودت را به کشتن نده.^[۱] در روایت دیگر نقل شده است، پیامبر(ص) در اواخر حیات خود خبر داد که برخی افراد هم پیمان شده‌اند که نگذارند حکومت به دست امام علی(ع) برسد. امیرمؤمنان از پیامبر(ص) خواست که تکلیف را در آن زمان بیان کند. حضرت فرمودند: «اگر یارانی یافتی با آنان بجنگ و در غیر این صورت بیعت کن و خون خود را حفظ کن».^[۲]

صلح با معاویه

سال ششم هجری در جریان صلح حدیبیه که بین پیامبر(ص) و مشرکان مکه منعقد شد؛ نماینده قریش، سهیل بن عمرو، برای انعقاد قرارداد صلح آمد و علی(ع) قرارداد را می‌نوشت. وقتی که به نام پیامبر(ص) رسید، نماینده قریش با نوشتن نام پیامبر به عنوان رسول خدا مخالفت کرد و گفت: اگر ما به نبوت محمد اقرار داشتیم که کار به این‌جا نمی‌کشید، پس نام محمد و پدرش را بنویس. امام علی(ص) بر نوشتن عنوان رسول الله پافشاری کرد. پیامبر(ص) با دستان خود، لفظ رسول الله را پاک کرد و به امام فرمود: علی جان روزی را می‌بینم که عده‌ای با تو چنین برخوردی می‌کنند. بعد از گذشت سالیان متمادی در جریان جنگ صفین امام علی(ع) با ساده لوحی گروهی از یاران خود، مجبور به صلح با معاویه شد و قرار شد صلح‌نامه نوشته شود. کاتب نوشت این صلح‌نامه بین علی امیر المؤمنین(ع) و معاویه بن ابی سفیان منعقد می‌گردد که در این لحظه عمرو بن عاص با نوشتن علی با عنوان امیرالمومنین به مخالفت برخاست و نگذاشت که این عنوان کنار نام علی(ع) نوشته شود.^[۳]

جنگ نهروان

از ابو سعید خدری نقل شده است: پیامبر(ص) بعد از جنگ حنین مشغول تقسیم غنائم جنگی میان اصحاب بود که فردی به نام ذوالخویصره تمیمی به حضرت اعتراض کرد که چرا عدالت را رعایت نمی‌کند! در این زمان عده‌ای از اصحاب از پیامبر(ص) خواستند که اجازه بدهد تا گردن این شخص را بزنند؛ اما حضرت اجازه نداد و فرمودند: رهایش کنید و به حال خود واگذارید. من روزی را می‌بینم که اصحاب و پیروان این مرد در حالی که نماز می‌خوانند و قرآن قرائت می‌کنند، بسان تیری که از کمان خارج می‌شود، از دین خارج می‌شوند و در برابر بهترین مسلمین قرار می‌گیرند. ابو سعید می‌گوید: من شاهد بودم همان‌گونه که پیامبر(ص) فرموده بود، این عده در زمان خلافت علی(ع) با همان خصوصیات که پیامبر فرموده بود در برابر علی(ع) قرار گرفتند و جنگ نهروان را به‌راه انداختند.^[۴]

شهادت امام علی(ع)

پیامبر(ص) در یکی از خطبه‌هایش که معروف به خطبه شعبانیه است به اوصاف روزه‌داران اشاره کرده و اعمال این ماه را تشریح نمودند. امیرمؤمنان(ع) از پیامبر(ص) سؤال کرد: یا رسول الله، بهترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمودند: بهترین اعمال در این ماه دوری جستن از محرمات الهی است. بعد از بیان این جمله پیامبر(ص) گریه کرد و فرمود: یا علی در این ماه پیش آمدی ناگوار بر تو وارد می‌شود؛ گویا می‌بینم که تو مشغول به نماز هستی و شقی‌ترین (پست‌ترین) فرد از اولین و آخرین، برادر و هم ردیف پی‌کننده (کشنده) شتر صالح، ضربتی بر جلوی سرت می‌زند که محاسن تو را به خون سرت رنگین می‌نماید.^[۵] حدود سی سال بعد از رحلت پیامبر(ص) در ۱۹ رمضان سال چهلم هجری قمری در مسجد کوفه این پیشگویی پیامبر اکرم(ص) در مورد علی(ع) تحقق یافت.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

فروغ ولایت، جعفر سبحانی.

منابع

↑ هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، تحقیق محمد باقر انصاری زنجانی، ص۱۳۲.
↑ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۵.
↑ ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.
↑ ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰.
↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.

[1] هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، تحقیق محمد باقر انصاری زنجانی، ص۱۳۲.

[2] طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۵.

[3] ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.

[4] ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰.

[5] شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=Golpoor }}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
@@ خط ۵: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-از فضیلت های ویژه امام علی(ع) این است که تربیت یافته و پرورش شده در دامان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد از این رو حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از آن جائی که به واسطه پیامبری و به اذن خداوند از آینده و گذشته مطلع بود در مواقع و مقاطع مختلف برای جا افتادن جانشینی حضرت علی(ع) برخورد ویژه ای با آن حضرت داشت و بیانات زیادی در این باره از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است. در برخی از این بیانات به اتفاقات و حوادث بعد از رحلت پیامبر اشاره شده مانند واقعه غصب خلافت، جنگ با نهروان، واقعه صفین و صلح با معاویه و شهادت حضرت علی(ع) درباره رمضان و... اشاره شده است.
-۱. از سلمان فارسی، صحابی با وفای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل است که فرمود: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در آخرین لحظات عمر شریفش علی را به نزدیک خود فراخواند و فرمود: یا علی، قریش در حق تو ظلم خواهند کرد. «انک ستلقي بعدی من قریش شده» اگر اعوان و انصاری یافتنی با آن ها برای گرفتن حقّت مبارزه و مجاهده کن ولی اگر یار و انصاری نیافتی صبر پیشه کن و دست نگه دار و خودت را به کشتن نده.<ref>تحقیق انصاری زنجانی، محمد باقر، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۳۲.</ref> این بیان رسول خدا بیانگر اطلاع آن حضرت از وقایع بعد از رحلت و رفتار بد قریش با خاندان نبوت می باشد که حضرت علی(ع) را به صبر دعوت می کند. در جای دیگر نقل شده است پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در اواخر حیات خود خبر داد که برخی افراد هم پیمان شده اند که نگذارند حکومت به دست امام علی(ع) برسد. امیر مؤمنان از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم خواست که تکلیف را در آن زمان بیان کند. حضرت فرمودند: «اگر یارانی یافتی با آنان بجنگ و در غیر این صورت بیعت کن و خون خود را حفظ کن».<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ ه.، ج۱، ص۲۱۵.</ref>
+[[پیامبر اسلام(ص)]] در مقاطع و مواقع مختلف با بیان پیشگویی‌هایی، جایگاه [[امام علی(ع)]] را به مردم می‌شناساند. یکی از ویژگی‌ها و فضیلت‌های امام علی(ع) تربیت و پرورش در دامان پیامبر اسلام(ص) است؛ از این رو رسول اکرم(ص) از آن جائی که به واسطه پیامبری و به اذن [[خدا|خداوند]] از آینده و گذشته مطلع بود، در مواقع و مقاطع مختلف برای جا افتادن جانشینی حضرت علی(ع) رفتار ویژه‌ای با آن حضرت داشت که در این زمینه [[حدیث|روایات]] زیادی نقل شده است. در برخی از این بیانات به اتفاقات و حوادث بعد از رحلت پیامبر(ص) مانند واقعه [[غصب خلافت]]، [[جنگ نهروان]]، [[واقعه صفین]] و صلح با [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] و شهادت حضرت علی(ع) در [[رمضان|ماه رمضان]] و... اشاره شده است.
-۲. سال ششم هجری در جریان صلح حدیبیه که بین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و مکیان منعقد شد آن جا که نماینده قریش، سهیل بن عمرو، برای انعقاد قرارداد صلح آمد و علی(ع) قرارداد را می نوشت. وقتی که به نام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رسید علی(ع) نوشت قرار داد بین محمد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و سهیل بن عمرو نماینده قریش، منعقد می شود. سهیل اعتراض کرد و گفت اگر ما به نبوت محمد اقرار داشتیم که کار به این جا نمی کشید پس نام محمد و پدرش را بنویس ولی حضرت علی پافشاری کرد. حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خودش لفظ (رسول الله) را پاک کردند و به حضرت گفتند علی جان روزی را می بینم که عده ای با تو چنین برخوردی می کنند. بعد از گذشت سالیان متمادی در جریان جنگ صفین که بین علی(ع) و معاویه بود که در نهایت با ساده لوحی گروهی علی(ع) مجبور به مصالحه شد و قرار شد صلح نامه نوشته شود کاتب نوشت این صلح نامه بین علی امیر المؤمنین(ع) و معاویه بن ابی سفیان منعقد می گردد که در این لحظه عمرو بن عاص همان کرد که سهیل بن عمرو با پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم کرد.<ref>ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ ه.، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ه، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.</ref> یعنی نگذاشت که عنوان امیر المؤمنین کنار نام علی(ع) باشد.
+== غصب خلافت ==
+برخی از روایات رسول خدا(ص)، بیانگر اطلاع آن حضرت از وقایع بعد از رحلت و رفتار بد قریش با خاندان نبوت است که حضرت علی(ع) را به صبر دعوت می‌کند. از [[سلمان فارسی]] صحابه پیامبر(ص) نقل شده است که پیامبر(ص) در آخرین لحظات عمر، علی(ع) را فراخواند و فرمود: یا علی، قریش در حق تو ظلم خواهند کرد. اگر اعوان و انصاری یافتی با آن‌ها برای گرفتن حقت مبارزه و مجاهده کن؛ اما اگر یار و انصاری نیافتی، صبر پیشه کن و دست نگه‌دار و خودت را به کشتن نده.<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، تحقیق محمد باقر انصاری زنجانی، ص۱۳۲.</ref> در [[حدیث|روایت]] دیگر نقل شده است، پیامبر(ص) در اواخر حیات خود خبر داد که برخی افراد هم پیمان شده‌اند که نگذارند حکومت به دست امام علی(ع) برسد. امیرمؤمنان از پیامبر(ص) خواست که تکلیف را در آن زمان بیان کند. حضرت فرمودند: «اگر یارانی یافتی با آنان بجنگ و در غیر این صورت بیعت کن و خون خود را حفظ کن».<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۵.</ref>
-این جا بود که سخنان پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم که بیش از سی سال پیش بیان فرموده بود و چنین روزی را پیش گوئی کرده بود به واقعیت پیوست.
+== صلح با معاویه ==
+سال ششم هجری در جریان [[صلح حدیبیه]] که بین پیامبر(ص) و مشرکان [[مکه]] منعقد شد؛ نماینده [[قریش]]، سهیل بن عمرو، برای انعقاد قرارداد صلح آمد و [[امام علی(ع)|علی(ع)]] قرارداد را می‌نوشت. وقتی که به نام پیامبر(ص) رسید، نماینده قریش با نوشتن نام پیامبر به عنوان رسول خدا مخالفت کرد و گفت: اگر ما به نبوت محمد اقرار داشتیم که کار به این‌جا نمی‌کشید، پس نام محمد و پدرش را بنویس. امام علی(ص) بر نوشتن عنوان رسول الله پافشاری کرد. پیامبر(ص) با دستان خود، لفظ رسول الله را پاک کرد و به امام فرمود: علی جان روزی را می‌بینم که عده‌ای با تو چنین برخوردی می‌کنند. بعد از گذشت سالیان متمادی در جریان [[جنگ صفین]] امام علی(ع) با ساده لوحی گروهی از یاران خود، مجبور به صلح با [[معاویه]] شد و قرار شد صلح‌نامه نوشته شود. کاتب نوشت این صلح‌نامه بین علی امیر المؤمنین(ع) و معاویه بن ابی سفیان منعقد می‌گردد که در این لحظه [[عمرو بن عاص]] با نوشتن علی با عنوان امیرالمومنین به مخالفت برخاست و نگذاشت که این عنوان کنار نام علی(ع) نوشته شود.<ref>ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.</ref>
-۳. از ابو سعید خدری نقل است: که بعد از جنگ حنین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مشغول تقسیم غنائم جنگی میان اصحاب بود که فردی به نام ذو الخویصره تمیمی به حضرت اعتراض کرد که چرا عدالت را رعایت نمی کند! در این زمان عده ای از اصحاب از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خواستند که اجازه بدهد تا گردن این شخص را بزنند ولی حضرت اجازه نداد و فرمودند: رهایش کنید و او را به حال خود واگذارید من روزی را می بینم که اصحاب و پیروان این مرد در حالی که نماز می خوانند و قرآن قرائت می کنند بسان تیری که از کمان خارج می شود از دین خارج می شوند و در برابر بهترین مسلمین قرار می گیرند. ابو سعید می گوید: من شاهد بودم همان گونه که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده بود این عده در زمان خلافت علی(ع) با همان خصوصیات که پیامبر فرموده بود در برابر علی(ع) قرار گرفتند و جنگ نهروان را به¬راه انداختند.<ref>ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ه.، ج۲، ص۲۰.</ref>
+== جنگ نهروان ==
+از ابو سعید خدری نقل شده است: پیامبر(ص) بعد از [[جنگ حنین]] مشغول تقسیم غنائم جنگی میان اصحاب بود که فردی به نام ذوالخویصره تمیمی به حضرت اعتراض کرد که چرا [[عدالت]] را رعایت نمی‌کند! در این زمان عده‌ای از اصحاب از پیامبر(ص) خواستند که اجازه بدهد تا گردن این شخص را بزنند؛ اما حضرت اجازه نداد و فرمودند: رهایش کنید و به حال خود واگذارید. من روزی را می‌بینم که اصحاب و پیروان این مرد در حالی که [[نماز]] می‌خوانند و [[قرآن]] قرائت می‌کنند، بسان تیری که از کمان خارج می‌شود، از دین خارج می‌شوند و در برابر بهترین مسلمین قرار می‌گیرند. ابو سعید می‌گوید: من شاهد بودم همان‌گونه که پیامبر(ص) فرموده بود، این عده در زمان خلافت علی(ع) با همان خصوصیات که پیامبر فرموده بود در برابر علی(ع) قرار گرفتند و [[جنگ نهروان]] را به‌راه انداختند.<ref>ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰.</ref>
-۴. پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در یکی از خطبه هایش که معروف به خطبه شعبانیه است به اوصاف روزه داران اشاره کرده و اعمال این ماه را تشریح نمودند. امیر المؤمنیان(ع) از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سوال نمودند: یا رسول الله، بهترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمودند: بهترین اعمال در این ماه دوری جستن از محرمات الهی است. بعد از بیان این جمله حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم گریه کردند، علی(ع) از سبب گریه پیامبر پرسيد حضرت فرمود: یا علی گریه ام برای آن است که در این ماه پیش آمدی ناگوار بر تو وارد می شود؛ گویا می بینم که تو مشغول به نمازی و شقی ترین (پست ترین ) فرد از اولین و آخرین، برادر و هم ردیف پی کننده (کشنده) شتر صالح، ضربتی بر جلوی سرت می زند که محاسن تو را به خون سرت رنگین می نماید.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا ـ(ع) ـ ، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.</ref> حدود سی سال بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در سال چهلم هجری قمری ۱۹ رمضان در مسجد کوفه این پیشگوئی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مورد علی(ع) تحقق یافت.
+== شهادت امام علی(ع) ==
+[[پیامبر(ص)]] در یکی از خطبه‌هایش که معروف به [[خطبه شعبانیه]] است به اوصاف روزه‌داران اشاره کرده و اعمال این ماه را تشریح نمودند. امیرمؤمنان(ع) از پیامبر(ص) سؤال کرد: یا رسول الله، بهترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمودند: بهترین اعمال در این ماه دوری جستن از [[محرمات]] الهی است. بعد از بیان این جمله پیامبر(ص) گریه کرد و فرمود: یا علی در این ماه پیش آمدی ناگوار بر تو وارد می‌شود؛ گویا می‌بینم که تو مشغول به نماز هستی و شقی‌ترین (پست‌ترین) فرد از اولین و آخرین، برادر و هم ردیف پی‌کننده (کشنده) شتر صالح، ضربتی بر جلوی سرت می‌زند که محاسن تو را به خون سرت رنگین می‌نماید.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.</ref> حدود سی سال بعد از رحلت پیامبر(ص) در ۱۹ رمضان سال چهلم هجری قمری در [[مسجد کوفه]] این پیشگویی پیامبر اکرم(ص) در مورد علی(ع) تحقق یافت.{{پایان پاسخ}}
-بنابر این پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مقاطع و مواقع مختلف با بیان این پیش گوئی ها جایگاه امام را به مردم می شناساند و آن ها به جای هدایت یابی از این چراغ فروزان با او به جنگ می پرداختند.
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
 ==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-۱ اسرار آل محمد، محمد باقر انصاری زنجانی.
+فروغ ولایت، جعفر سبحانی.{{پایان مطالعه بیشتر}}
-۲ فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.
-۳ منتهی الآمال، ج۱، شیخ عباس قمی.
-۴ فروغ ولایت، جعفر سبحانی.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 ==منابع==