سیره پیامبر اسلام(ص) در همسرداری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۴

سؤال

همسرداری پیامبر(ص)، چگونه بوده است؟

پیامبر(ص) به همسرانش بسیار محبت می‌ورزید. عدالت را در حقشان رعایت کرده و از لغزش‌هایشان می‌گذشت. او در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد؛ گاه گندم یا جو را آرد می‌کرد، لباسش را خود می‌دوخت، گوسفندان و شترش را می‌دوشید و به هنگام خواب، آب وضوی خود را آماده می‌کرد.

کمک در امور خانه

پیامبر(ص) به همسران خود در خانه کمک می‌کرد. او گاهی گندم یا جو را آرد می‌کرد و گوشت را قطعه قطعه می‌کرد. وی در گرفتاری‌های خانواده‌اش به آنها یاری می‌رساند. پیامبر(ص)، کارهای شخصی را خودش انجام می‌داد؛ او خود لباسش را می‌دوخت و گوسفندان و شترش را می‌دوشید و به هنگام خواب، آب وضوی خود را آماده می‌کرد.^[۱]

پیامبر(ص) برای کمک کردن به همسر در کار خانه، ثواب فراوانی برشمرده و خدمت به همسر را کفاره گناهان بزرگ دانسته است.^[۲]

رعایت عدالت

حضرت محمد(ص)، نفقه و هزینه زندگی همسران را با رعایت عدالت میان آن‌ها تقسیم می‌کرد. به گفته واقدی، پیامبر(ص)، پس از فتح قلعه خیبر به هر یک از زنان خود به‌طور مساوی، مقداری معین خرجی زندگی از قبیل خرما و جو پرداخت کرد.^[۳]

پیامبر(ص)، در مصاحبت و هم‌نشینی با همسرانش نیز، عدالت را رعایت می‌کرد. او هر روز پس از خواندن نماز صبح به دیدار تک تک همسرانش رفته و حال آنها را جویا می‌شد. هنگامی که قصد سفر می‌کرد، بین همسرانش قرعه می‌کشید، قرعه به نام هر یک که می‌افتاد، او را همراه خود می‌برد.^[۴]

ابراز علاقه پیامبر(ص) به همسرانش، به‌گونه‌ای بود که هیچ‌کدام احساس نمی‌کردند دیگری نزد پیامبر محبوب‌تر از او است.^[۵]

گذشت

پیامبر اسلام(ص) از لغزش‌های همسران خود چشم‌پوشی می‌کرد. او با همسرانش اهل مدارا بود و تندخویی و بدزبانی آنها را تحمل می‌کرد؛ چنان‌که حفصه و عایشه، دو تن از همسرانش با فاش کردن اسرار داخلی و توطئه آزارش دادند، که آیاتی از قرآن در تهدید و توبیخ آنها نازل شد.^[۶]

بر اساس روایتی پیامبر(ص)، به مردان سفارش کرده با همسران خود مدارا کنند.^[۷]

محبت و گرامی‌داشت

پیامبر(ص)، باخانواده‌اش، خوش‌رو بود و با آن‌ها گفتگو و شوخی می‌کرد. او همسرانش را گرامی می‌داشت و به مردان سفارش می‌کرد همسرانشان را گرامی بدارند و محبتشان را نسبت به آنها ابراز کنند.^[۸]

رسول خدا(ص)، بهترین مردان را کسانی می‌دانست که با همسران خود مهربان‌تر باشند. او خود را نیکوکارترین مردان نسبت به همسران می‌دانست.^[۹]

در حجه الوداع شتر صفیه، یکی از همسران پیامبر(ص)، از حرکت ایستاد. صفیه از ناراحتی گریه کرد، پیامبر(ص)، او را دلداری داد و دستور داد قافله همان‌جا فرود آید؛ در حالی که تصمیم به فرود آمدن در آن مکان را نداشت.^[۵]

مطالعه بیشتر

ملکوت اخلاق، سید حسین اسحاقی.
سیره پیامبر اعظم(ص)، امیر ملک محمودی.
همگام با رسول(ص)، جواد محدثی.

منابع

↑ علامه طباطبایی، سنن النبی، ترجمه، عزیزی، عباس، قم، صلاه، چاپ چهارم، ۱۳۸۳ش، ص۱۰۵.
↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.
↑ واقدی، المغازی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، ۱۴۰۹ هـ. ق، ج۲، ص۹۳.
↑ علامه طباطبایی، سنن النبی، ص۲۰۱–۱۵۹.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ابن الاثیر، اسد الغابه، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج۷، ص۱۶۹.
↑ (تحریم:۳–۵).
↑ کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج۵، ص۵۱۳ و بخاری، صحیح بخاری، بیروت، دار المعرفه، ج۳، ص۲۵۷.
↑ کلینی، اصول کافی، تصحیح: غفاری، علی اکبر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق، ج۵، ص۵۶۹.
↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: غفاری، علی اکبر، قم، منشورات جماعه المدرسین، چاپ دوم، بی تا، ج۳، ص۴۴۳.

[1] علامه طباطبایی، سنن النبی، ترجمه، عزیزی، عباس، قم، صلاه، چاپ چهارم، ۱۳۸۳ش، ص۱۰۵.

[2] علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.

[3] واقدی، المغازی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، ۱۴۰۹ هـ. ق، ج۲، ص۹۳.

[4] علامه طباطبایی، سنن النبی، ص۲۰۱–۱۵۹.

[:0-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ابن الاثیر، اسد الغابه، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج۷، ص۱۶۹.

[6] (تحریم:۳–۵).

[7] کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج۵، ص۵۱۳ و بخاری، صحیح بخاری، بیروت، دار المعرفه، ج۳، ص۲۵۷.

[8] کلینی، اصول کافی، تصحیح: غفاری، علی اکبر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق، ج۵، ص۵۶۹.

[9] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: غفاری، علی اکبر، قم، منشورات جماعه المدرسین، چاپ دوم، بی تا، ج۳، ص۴۴۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی =تاریخ
- |شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
- |شاخه فرعی۲ =سیره نبوی
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
 همسرداری پیامبر(ص)، چگونه بوده است؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-پیامبر(ص)، مهربانی، مدارا و کمک به همسران را از بهترین فضائل اخلاقی دانسته و همواره دیگران را نسبت به رعایت حقوق همسرانشان توصیه می‌فرمود و در عمل نیز خود در کارهای خانه به همسرشان کمک کرده، آنها را گرامی داشته و عدالت را در حقشان رعایت می‌کرد و از لغزش های ایشان می‌گذشت.
+[[پیامبر(ص)]] به همسرانش بسیار محبت می‌ورزید. [[عدالت]] را در حقشان رعایت کرده و از لغزش‌هایشان می‌گذشت. او در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد؛ گاه گندم یا جو را آرد می‌کرد، لباسش را خود می‌دوخت، گوسفندان و شترش را می‌دوشید و به هنگام خواب، آب وضوی خود را آماده می‌کرد.
-===سیره پیامبر در همسرداری===
-رسول خدا(ص)، مهربان‌ترین افراد، نسبت به بچه‌ها و زنان بود و نیکویی و احسان به همسر خویش را بهترین فضیلت دانسته و می فرمود: بهترین شما کسانی هستند که با زن‌های خود مهربان‌تر باشند و من از این نظر بهترین شمایم.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: غفاری، علی اکبر، قم، منشورات جماعه المدرسین، چاپ دوم، بی تا، ج۳، ص۴۴۳.</ref>
-پیامبر با سیره عملی خویش در مورد زنان، در دورانی که زن را دارای روح انسانی و حقوق بشری نمی‌دانستند، مقام و مرتبه زن را بالا برد و به آن‌ها حیات و کرامت بخشید. آن حضرت در مورد مدارا با زنان و رعایت مقتضیات فطرت زن، می‌فرماید: «زن به استخوان خمیده دنده‌ها می‌ماند و در همان وضعی که هست، سودمند است و اگر بخواهند آن را راست کنند، می‌شکند و ضایع می‌شود.»<ref>کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج۵، ص۵۱۳ و بخاری، صحیح بخاری، بیروت، دار المعرفه، ج۳، ص۲۵۷.</ref>
-زندگی پیامبر(ص) در همسرداری، بیانگر این واقعیت است که کانون خانواده ایشان، سرشار از عشق و مودت، صفا و صمیمیت، آرامش و گذشت … بود. اکنون به نمونه‌هایی از همسرداری آن حضرت اشاره می‌شود:
+==کمک در امور خانه ==
+[[پیامبر(ص)]] به همسران خود در خانه کمک می‌کرد. او گاهی گندم یا جو را آرد می‌کرد و گوشت را قطعه قطعه می‌کرد. وی در گرفتاری‌های خانواده‌اش به آنها یاری می‌رساند. پیامبر(ص)، کارهای شخصی را خودش انجام می‌داد؛ او خود لباسش را می‌دوخت و گوسفندان و شترش را می‌دوشید و به هنگام خواب، آب وضوی خود را آماده می‌کرد.<ref>علامه طباطبایی، سنن النبی، ترجمه، عزیزی، عباس، قم، صلاه، چاپ چهارم، ۱۳۸۳ش، ص۱۰۵.</ref>
-====کمک به همسران در خانه ====
+پیامبر(ص) برای کمک کردن به همسر در کار خانه، ثواب فراوانی برشمرده و خدمت به همسر را کفاره گناهان بزرگ دانسته است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.</ref>
-از روش‌های پیامبر(ص) در همسرداری، یاری رساندن به همسران خویش در محیط خانواده بود. پیامبر(ص)، درخانه، لباس خود را می‌دوخت و گوسفندان و شترش را می‌دوشید. هرگاه از انجام کارهایشان خسته می‌شدند، گندم یا جو دستاس می‌کردند. گوشت را قطعه قطعه می‌کردند و در گرفتاری‌های خانواده‌اش به آنان یاری می‌رساندند. به هنگام خواب، آب وضوی خود را آماده می‌ساختند و کارهای شخصی‌اش را خود انجام می‌دادند.<ref>علامه طباطبایی، سنن النبی، ترجمه، عزیزی، عباس، قم، صلاه، چاپ چهارم، ۱۳۸۳ش، ص۱۰۵.</ref>
-آن حضرت در سخنی به امام علی(ع) می‌فرماید: «... هر مردی که همسرش را در [کار] خانه کمک کند، به تعداد موهای اندامش یک سال عبادت برایش به شمار می‌آورند… ای علی! خدمت به همسر، کفاره گناهان بزرگ است و خشم پروردگار را فرو می‌نشاند.»<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳هـ. ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.</ref>
+==رعایت عدالت ==
+حضرت محمد(ص)، [[نفقه]] و هزینه زندگی همسران را با رعایت عدالت میان آن‌ها تقسیم می‌کرد. به گفته واقدی، پیامبر(ص)، پس از فتح [[قلعه خیبر]] به هر یک از زنان خود به‌طور مساوی، مقداری معین خرجی زندگی از قبیل خرما و جو پرداخت کرد.<ref>واقدی، المغازی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، ۱۴۰۹ هـ. ق، ج۲، ص۹۳.</ref>
-====عدالت در نفقه و هزینه زندگی ====
+پیامبر(ص)، در مصاحبت و هم‌نشینی با همسرانش نیز، عدالت را رعایت می‌کرد. او هر روز پس از خواندن [[نماز صبح]] به دیدار تک تک همسرانش رفته و حال آنها را جویا می‌شد. هنگامی که قصد سفر می‌کرد، بین همسرانش [[قرعه]] می‌کشید، قرعه به نام هر یک که می‌افتاد، او را همراه خود می‌برد.<ref>علامه طباطبایی، سنن النبی، ص۲۰۱–۱۵۹.</ref>
-رسول اکرم(ص)، هزینه و نفقه زندگی همسران را با رعایت عدالت، برابری و تساوی میان آن‌ها تقسیم می‌کرد. مورخان نوشته‌اند: «پیامبر(ص)، پس از فتح قلعه خیبر به هر یک از زنان خود به‌طور مساوی، مقداری معین خرجی زندگی از قبیل خرما و جو پرداخت کرد.»<ref>واقدی، المغازی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ سوم، ۱۴۰۹ هـ. ق، ج۲، ص۹۳.</ref>
-====عدالت در هم‌نشینی ====
+ابراز علاقه پیامبر(ص) به همسرانش، به‌گونه‌ای بود که هیچ‌کدام احساس نمی‌کردند دیگری نزد پیامبر محبوب‌تر از او است.<ref name=":0">ابن الاثیر، اسد الغابه، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج۷، ص۱۶۹.</ref>
-پیامبر(ص)، در مصاحبت و هم‌نشینی با زنانش، عدالت و مساوی را رعایت می‌کرد. آن حضرت، هر شب را در پیش یکی از همسران خویش به سر می‌برد و نیز هر روز پس از خواندن نماز صبح به دیدار تک تک همسرانش می‌رفت و حال آنان را جویا می‌شد.
-هنگامی که رسول خدا(ص)، می‌خواستند به سفری بروند: بین همسرانش قرعه می‌کشید، قرعه به نام هر یک که می‌افتاد، او را همراه خود می‌بردند.<ref>علامه طباطبایی، سنن النبی، ص۲۰۱–۱۵۹.</ref>
+==گذشت ==
+پیامبر اسلام(ص) از لغزش‌های همسران خود چشم‌پوشی می‌کرد. او با همسرانش اهل مدارا بود و تندخویی و بدزبانی آنها را تحمل می‌کرد؛ چنان‌که [[حفصه]] و [[عایشه]]، دو تن از همسرانش با فاش کردن اسرار داخلی و توطئه آزارش دادند، که آیاتی از [[قرآن]] در تهدید و توبیخ آنها [[نزول|نازل]] شد.<ref>(تحریم:۳–۵).</ref>
-====گذشت از لغزش همسران ====
+بر اساس [[روایت|روایتی]] پیامبر(ص)، به مردان سفارش کرده با همسران خود مدارا کنند.<ref>کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج۵، ص۵۱۳ و بخاری، صحیح بخاری، بیروت، دار المعرفه، ج۳، ص۲۵۷.</ref>
-پیامبر اسلام، برای تحکیم پایه‌های خانواده و ایجاد انس و الفت و گذشت، از لغزش‌های همسران خویش چشم پوشی می‌کردند. ایشان هیچ‌گاه خشونت اخلاقی نداشت، به ویژه در مورد زنان، نهایت وفق و مدارا را به کار می‌برد و تندخویی و بدزبانی همسران خود را تحمل می‌کرد. چنان‌که بعضی از آن‌ها گستاخی را به جایی رساندند که اسرار داخلی آن حضرت را فاش می‌ساختند و با توطئه چینی و تبانی آزارش می‌دادند. به همین دلیل، آیاتی از قرآن مجید در تهدید و توبیخ آن‌ها (حفصه و عایشه) نازل شد.<ref>(تحریم:۳–۵).</ref>
-====گرامی داشتن همسران ====
+==محبت و گرامی‌داشت ==
-پیامبر، باخانواده خویش، خوش‌رو بود و با آن‌ها گفتگو و مزاح می‌نمود. در حقیقت آن حضرت با اخلاق و روش خود، همسرانش را تکریم می‌نمود و گرامی می‌داشت. آن حضرت در این زمینه می‌فرماید: «کسی که همسری گرفته است، باید او را گرامی بدارد. اگر مرد به همسرش بگوید «تو را دوست دارم» هرگز از دل او بیرون نمی‌رود»<ref>کلینی، اصول کافی، تصحیح: غفاری، علی اکبر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref>
+پیامبر(ص)، باخانواده‌اش، خوش‌رو بود و با آن‌ها گفتگو و شوخی می‌کرد. او همسرانش را گرامی می‌داشت و به مردان سفارش می‌کرد همسرانشان را گرامی بدارند و محبتشان را نسبت به آنها ابراز کنند.<ref>کلینی، اصول کافی، تصحیح: غفاری، علی اکبر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref>
-====معاشرت با همسران ====
+رسول خدا(ص)، بهترین مردان را کسانی می‌دانست که با همسران خود مهربان‌تر باشند. او خود را نیکوکارترین مردان نسبت به همسران می‌دانست.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: غفاری، علی اکبر، قم، منشورات جماعه المدرسین، چاپ دوم، بی تا، ج۳، ص۴۴۳.</ref>
-با توجه به این که پیامبر گرامی اسلام، از لحاظ ایمان و نزدیکی به خداوند متعال در بالاترین درجه قرار داشت، در عین حال نیز ارتباطش با مردم و همسرانش، در حد متعال برقرار بود.
-امام علی(ع) می‌فرماید: عده‌ای از یاران رسول خدا(ص) معاشرت با زنان، غذا خوردن در روز و خواب شب را بر خود حرام کرده بودند. ام سلمه همسر پیامبر جریان را برای پیامبر(ص) نقل نمود. پیامبر به سراغ آن‌ها رفته و فرمود: «آیا نسبت به زنان بی میل هستید؟ همانا منِ پیامبر با زنان معاشرت می‌کنم، روز هنگام غذا می‌خورم و به هنگام شب می‌خوابم، پس هر کس از سنت من رو گردان شود از من نیست.»<ref>علامه طباطبایی، سنن النبی، ص۱۹۵.</ref>
+در حجه الوداع شتر [[صفیه]]، یکی از همسران پیامبر(ص)، از حرکت ایستاد. صفیه از ناراحتی گریه کرد، پیامبر(ص)، او را دلداری داد و دستور داد قافله همان‌جا فرود آید؛ در حالی که تصمیم به فرود آمدن در آن مکان را نداشت.<ref name=":0" />
-====رعایت حال هر یک از همسران ====
-رعایت روحیات همسران و ابراز علاقه به تمامی آنان، مناسب با شأن هر یک از دیگر ویژگی‌های همسرداری پیامبر(ص) است؛ به طوری که هیچ‌کدام احساس نمی‌کردند، دیگری نزد پیامبر محبوب تر از او است، هنگامی با ام سلمه که دارای فرزندانی بود و بچه‌هایش را نیز بسیار دوست می‌داشت مواجه می‌شد، احوال آنان را می‌پرسید و بر آنان اسم جدیدی می‌گذاشت که نشانه اعتنا به آنان بود. یا وقتی در حجّه الوداع شتر «صفیه» از رفتن ایستاد و صفیه از شدت ناراحتی گریه کرد، پیامبر(ص)، او را دلداری داد و دستور داد قافله همان‌جا فرود آید، در حالی که تصمیم به فرود آمدن در آن مکان را نداشت.<ref>ابن الاثیر، اسد الغابه، بیروت، دار الکتب العلمیه، ج۷، ص۱۶۹.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
 ==مطالعه بیشتر ==
 * ملکوت اخلاق، سید حسین اسحاقی.
-* سیره پیامبر اعظم، امیر ملک محمودی
+* سیره پیامبر اعظم(ص)، امیر ملک محمودی.
-* همگام با رسول، جواد محدثی
+* همگام با رسول(ص)، جواد محدثی.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی =تاریخ
+ | شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
+ | شاخه فرعی۲ =سیره نبوی
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه = شد
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
-  | بازبینی =
+ | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
+  | بازبینی =شد
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت = ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:همسران]]